Μετά από τις αποκαλύψεις για τη σεξουαλική κακοποίηση χιλιάδων παιδιών από κληρικούς σε όλον τον κόσμο, αυτή τη φορά έρχεται στο φως της δημοσιότητας μία έκθεση που δείχνει τις φρικτές συνθήκες διαβίωσης των μητέρων (σε πολλές περιπτώσεις ανηλίκων) και των βρεφών τους στα οικοτροφεία της Ιρλανδίας.
Σύμφωνα με την έκθεση της αρμόδιας Επιτροπής, από τη δεκαετία του 1920 έως τη δεκαετία του 1990, 9.000 μωρά και παιδιά έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της διαμονής τους στα οικοτροφεία που φιλοξενούσαν ανύπαντρες μητέρες και τα βρέφη τους.
Οι μητέρες και τα παιδιά τους ζούσαν έναν εφιάλτη, που βάραινε ακόμα περισσότερο τις πλάτες τους, καθώς έπρεπε να αντιμετωπίσουν το στίγμα της ανύπαντρης μητέρας σε ένα βαθιά συντηρητικό κράτος και μάλιστα δεκαετίες νωρίτερα.
Αν και το πόρισμα της Επιτροπής δεν αποδίδει εξ ολοκλήρου την ευθύνη στην Καθολική Εκκλησία για τις απαράδεκτες συνθήκες και την ανεξήγητα υψηλή θνησιμότητα των βρεφών στα οικοτροφεία της Ιρλανδίας, οι μαρτυρίες των γυναικών που πέρασαν τις πόρτες των ιδρυμάτων είναι διαφωτιστικές.
«Η Εκκλησία και το Κράτος έκαναν τα στραβά μάτια αλλά φταίνε και οι οικογένειες των θυμάτων»
Η έκθεση της Επιτροπής αναφέρει ότι μεγάλη ευθύνη για το μαρτύριο που έζησαν χιλιάδες γυναίκες και τα παιδιά τους έφεραν επίσης οι οικογένειές τους και οι πατεράδες των παιδιών που γύριζαν την πλάτη τους στις εγκυμονούσες γυναίκες επειδή ήταν ανύπαντρες.
«Η Εκκλησία αλλά και το Κράτος “έκαναν πλάτες” ή στην καλύτερη περίπτωση “τα στραβά μάτια” για τη βάναυση κακοποίηση αυτών των γυναικών. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι τα υπό έρευνα ιδρύματα παρείχαν καταφύγιο σε γυναίκες - σκληρό σε ορισμένες περιπτώσεις - όταν οι οικογένειές τους, τους έδειχναν απλά την πόρτα της εξόδου».
Αν και τα ιδρύματα αυτά δεν ήταν μοναδικό φαινόμενο της Ιρλανδίας, το ποσοστό των Ιρλανδών ανύπαντρων μητέρων που έγιναν δεκτές σε τέτοια σπίτια ή τον 20ο αιώνα ήταν «πιθανώς το υψηλότερο στον κόσμο».
Σύμφωνα με την έκθεση της Επιτροπής, υπήρχαν περίπου 56.000 ανύπαντρες μητέρες και περίπου 57.000 παιδιά στα 14 οικοτροφεία και τα τέσσερα ιδρύματα που ερευνήθηκαν από την επιτροπή.
Ο μεγαλύτερος αριθμός εισαγωγών σε τέτοια ιδρύματα σημειώθηκε τη δεκαετία του 1960 και στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Οι γυναίκες που έμπαιναν στα οικοτροφεία ήταν από μόλις 12 ετών μέχρι 40. η πλειοψηφία τους ήταν μεταξύ 18 και 29 ετών, αλλά ένα μεγάλο ποσοστό της τάξης του 11,4% ήταν ανήλικες.
«Κάποιες γυναίκες έμειναν έγκυοι έπειτα από βιασμό, άλλες είχαν ψυχικά η διανοητικά προβλήματα» αναφέρει η έκθεση της Επιτροπής. «Η πλειοψηφία τους όμως ήταν όπως κάθε άλλη γυναίκα από την Ιρλανδία εκείνη την εποχή με τη μόνη διαφορά ότι οι μητέρες στα οικοτροφεία έμειναν έγκυοι ενώ ήταν ανύπαντρες» σημειώνει.
«Η ζωή τους σημαδεύτηκε από μια εγκυμοσύνη εκτός γάμου, την αντίδραση του πατέρα του παιδιού και των δικών τους οικογενειών. Οι γυναίκες αυτές στράφηκαν στα οικοτροφεία όταν δεν είχαν πουθενά αλλού να στραφούν και έπρεπε να βρουν ένα μέρος να μείνουν χωρίς να πληρώσουν» προστίθεται στην έκθεση της Επιτροπής. «Δεν έχουμε ενδείξεις ότι οι γυναίκες εξαναγκάστηκαν να μπουν στα Ιδρύματα που διεύθυναν η Εκκλησία ή το Κράτος. Οι περισσότερες απλά δεν είχαν άλλη εναλλακτική» σημειώνουν οι ειδικοί.
Οι αριθμοί που συγκλονίζουν – Πάνω από 9.000 παιδιά πέθαναν σε 18 ιδρύματα μέσα σε 76 χρόνια
Περισσότερα από 9.000 παιδιά πέθαναν σε 18 ιδρύματα της Ιρλανδίας μεταξύ 1922 και 1998. Το εξαιρετικά υψηλό ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας, είναι, κατά την Επιτροπή, «ίσως το πιο ανησυχητικό στοιχείο για τη ζωή σε αυτά τα οικοτροφεία».
Μεταξύ 1945 και 1946, το ποσοστό θνησιμότητας στα ιδρύματα αυτά ήταν σχεδόν διπλάσιο από τον εθνικό μέσο όρο για τα «παράνομα» παιδιά.
«Στα χρόνια πριν από το 1960 τα οικοτροφεία δεν ασχολούνταν με το να σώσουν τη ζωή των βρεφών» ανέφερε η έκθεση.
Σύμφωνα με την Επιτροπή, η υψηλή θνησιμότητα στα «οικοτροφεία της κόλασης» οφείλεται στην κακή διατροφή των μητέρων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους, στην έλλειψη προγεννητικής φροντίδας και τις κακές συνθήκες διαβίωσης στα ιδρύματα που επέτρεπαν την εξάπλωση των λοιμώξεων.
«Έβαζαν τα νεκρά βρέφη σε κουτιά παπουτσιών»: Οι ανατριχιαστικές μαρτυρίες
St Patrick's Navan Road, Dublin, 1919-1998
Η πλειοψηφία των 18.829 παιδιών στο ίδρυμα ήταν μόνα τους τη στιγμή του θανάτου τους.
Το ίδρυμα διεύθυναν οι «Κόρες της Φιλανθρωπίας» μια οργάνωση της Καθολικής Εκκλησίας.
Συνολικά, από το 1919 μέχρι και το 1998 μπήκαν σε αυτό το ίδρυμα 15.382 γυναίκες και 18.829 παιδιά. Οι εγκαταστάσεις του οικοτροφείου χαρακτηρίστηκαν από την Επιτροπή ως «ανεπαρκείς» με μόνο τέσσερις τουαλέτες για 140 γυναίκες το 1950. Το 1966, οι γυναίκες κοιμούνταν σε κοιτώνες με 52 ή 30 κρεβάτια.
Συνολικά 3.615 παιδιά πέθαναν. Το 78% των θανάτων συνέβη μεταξύ του 1920 και του 1942, αλλά σε αντίθεση με πολλά άλλα οικοτροφεία, οι ταφές αυτών των βρεφών έχουν καταγραφεί με πλήρη διαφάνεια.
Belmont Flatlets, Donnybrook, Dublin, 1980-2001
Αυτό δεν ήταν ένα παραδοσιακό ίδρυμα φιλοξενίας μητέρων και βρεφών αλλά περισσότερο ένα hostel σύντομης διαμονής για έναν μικρό αριθμό γυναικών και παιδιών, γύρω στα εννιά-δέκα κάθε φορά.
Και πάλι, υπεύθυνες για την λειτουργία του ήταν οι «Κόρες της Φιλανθρωπίας» και υποστηριζόταν οικονομικά από το κράτος. Οι γυναίκες ζούσαν ανεξάρτητες με την υποστήριξη κοινωνικών λειτουργών και νοσηλευτών δημόσιας υγείας.
Kilrush Nursery, Co. Clare, 1922-1932
Εκτιμάται ότι εδώ βρήκαν καταφύγιο 300 με 400 ανύπαντρες μητέρες και περισσότερα παιδιά. Μέχρι το 1928 διοικούνταν από μια άλλη οργάνωση της Καθολικής Εκκλησίας (Congregation of the Sisters of Mercy) και έπειτα οι καλόγριες έδωσαν τη σκυτάλη σε απλούς εργαζόμενους της εκκλησίας.
Οι συνθήκες διαβίωσης περιγράφονται ως «εξαιρετικά κακές» με στέγες που έσταζαν, χωρίς λουτρά και χωρίς εσωτερικούς χώρους υγιεινής.
Bessborough House, Co. Cork, 1922-1998
Οι χώροι ταφής των 923 παιδιών που πέθαναν εδώ, παραμένει μυστήριο, εξαιτίας και της αποτυχίας των τοπικών Αρχών Υγείας. Συνολικά 9.768 γυναίκες και 8,938 παιδιά πέρασαν τις πόρτες του ιδρύματος που διεύθυνε η οργάνωση Congregation of the Sacred Hearts of Jesus and Mary της Καθολικής Εκκλησίας.
Μία νεαρή μητέρα που «φιλοξενήθηκε» στο ίδρυμα περιγράφει ότι της πήραν τα υπάρχοντά της και τις οικονομίες της ενώ την έβαλαν να αλλάξει και το όνομά της. «Ήταν αδύνατον να φύγουμε. Μας είχαν πάρει τα πάντα. Δεν είχαμε ούτε ρούχα, ούτε χρήματα» περιγράφει. «Καμιά φορά μας επέτρεπαν να βγούμε έξω, πάντα με τη συνοδεία κάποιας καλόγριας» λέει.
Sean Ross, Roscrea, Co. Tipperary, 1931-1969
Και αυτό το ίδρυμα ήταν υπό τη διοίκηση της Congregation of the Sacred Hearts of Jesus and Mary.
Κατά τη διάρκεια 38 ετών, 6.414 γυναίκες μπήκαν στο ίδρυμα και 6.079 μωρά γεννήθηκαν εδώ. Μία από τις ενοίκους του οικοτροφείου ήταν η Φιλομένα Λι, της οποίας η ιστορία έγινε σενάριο για την βραβευμένη ταινία του 2016 «Philomena». Κατά τη διάρκεια της διαμονής της στο ίδρυμα, ο γιος της απομακρύνθηκε από κοντά της παρά τη θέλησή της και υιοθετήθηκε στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1950.
Συνολικά 1.090 από τα 6.079 μωρά που γεννήθηκαν ή έγιναν δεκτά στο Sean Ross πέθανα, αλλά δεν υπάρχουν μητρώα ταφών. Ωστόσο, υπάρχει νεκροταφείο και η Επιτροπή βρήκε σορούς παιδιών μικρότερα του ενός έτους θαμμένα σε φέρετρα εκεί.
Castlepollard, Co. Westmeath, 1935-1971
Αρκετές γυναίκες δήλωσαν στην Επιτροπη ότι είδαν καλόγριες να φεύγουν από το νοσοκομείο έχοντας έως και δέκα νεκρά μωρά σε κουτιά παπουτσιών και να τα φέρνουν για ταφή σε έναν χώρο δίπλα από το ίδρυμα.
Στο Castlepollard γεννήθηκαν συνολικά 4.889 μωρά αλλά δεν υπάρχει αρχείο ταφής των 247 που πέθαναν.
Regina Coeli, North Brunswick Street, Dublin, 1930-1998
Συνολικά 734 παιδιά είχαν πεθάνει σε αυτό το ίδρυμα με την αιχμή της θνησιμότητας τις αρχές της δεκαετίας του 1940.
Μια έκθεση του 1948 υποστήριζε ότι η βρεφική θνησιμότητα στις εγκαταστάσεις του ιδρύματος ήταν τριπλάσια από αυτή στο Pelletstown και ότι ο ξενώνας δεν διέθετε «σχεδόν καμία από τις εγκαταστάσεις που θα έπρεπε όσον αφορά στη νοσηλευτική αλλά και τη δομή του».
Dunboyne, Co. Meath, 1955-1991
Το οικοτροφείο αυτό είχε το υψηλότερο ποσοστό γυναικών κάτω των 18 ετών. Πάνω από μία στις δέκα εισαγωγές στο Dunboyne ήταν ηλικίας μεταξύ 12 και 16 ετών, κάτω δηλαδή από τη νόμιμη ηλικία συναίνεσης.
Bethany, Dublin city and Rathgar, 1922-1971
Το οικοτροφείο αυτό δεχόταν κυρίως για γυναίκες Προτεστάντες και εδώ πέθαναν συνολικά 262 παιδιά. Κατά τη διάρκεια της 50χρονης λειτουργίας του στο Blackhall Place και αργότερα στο Rathgar, το οικοτροφείο δέχθηκε 1.584 γυναίκες και 1.376 παιδιά.
Η επιτροπή διαπίστωσε ότι η απόφαση να μην γίνονται δεκτές Καθολικές γυναίκες σήμαινε ότι υπήρχε μικρότερος συνωστισμός από άλλα ιδρύματα τη δεκαετία του 1940.
Οι συνθήκες διαβίωσης στα «σπίτια-κολαστήρια»
Η έκθεση σημείωσε ότι υπήρχαν διάφοροι τύποι ιδρυμάτων με διαφορετικό τρόπο διοίκησης, οικονομικές συμφωνίες και πρακτικές.
Ορισμένα ανήκαν και διευθύνονταν από τις τοπικές υγειονομικές αρχές, όπως το Pelletstown, το Tuam και το Kilrush. Άλλα ανήκαν και διευθύνονταν από θρησκευτικές οργανώσεις, όπως τα Bessborough, Sean Ross και Castlepollard και το Bethany Home ιδρύθηκε από μια προτεσταντική ευαγγελική ομάδα.
Σύμφωνα με την Επιτροπή, ορισμένα από τα ιδρύματα, κυρίως αυτά που φιλοξενούσαν ετερόκλητες ομάδες αναξιοπαθούντων και όχι μόνο εγκυμονούσες μητέρες, όπως το Kilrush και το Tuam, παρείχαν στους φιλοξενούμενους «φρικτές» συνθήκες διαβίωσης. Αρκετά από αυτά δεν είχαν αποχέτευση, τρεχούμενο νερό, θέρμανση και κανένα μέρος για να παίζουν τα παιδιά.
Τέτοια ιδρύματα δέχονταν γυναίκες με ειδικές ανάγκες, προβλήματα ψυχικής υγείας ή ποινικό μητρώο, οι οποίες απορρίπτονταν από άλλα οικοτροφεία.
Συναισθηματική κακοποίηση
Πολλές γυναίκες υπέστησαν συναισθηματική κακοποίηση κατά τη διαμονή τους στα ιδρύματα. «Κανείς δεν τους έδειχνε λίγη τρυφερότητα ή ευγένεια και μάλιστα σε μία τόσο ευάλωτη στιγμή της ζωής τους» αναφέρει η Επιτροπή. «Έδειχναν ελάχιστο ενδιαφέρον για γυναίκες που βίωναν την απόρριψη από τις οικογένειές τους και τον πατέρα των παιδιών τους» τονίζει.
«Δεν υπήρχαν εξειδικευμένοι κοινωνικοί λειτουργοί ή σύμβουλοι σε αυτά τα ιδρύματα τουλάχιστον μέχρι τη δεκαετία του 1970, και οι γυναίκες δεν μοιράζονταν την ιστορία τους ή τους φόβους τους με τις υπόλοιπες ενοίκους από φόβο».
Για πολλές ακόμα και ο τοκετός ήταν μια τραυματική εμπειρία καθώς ήταν η πρώτη φορά και δεν ήταν ενημερωμένες. «Ο πρώτος τοκετός μπορεί να είναι τρομακτικός για κάθε γυναίκα και ήταν αναμφίβολα πολύ χειρότερο για γυναίκες που βίωναν την εγκυμοσύνη τους σαν κάτι τραυματικό, αφού τους είχε καταστρέψει την κανονικότητα τη ζωή τους» αναφέρει η έκθεση της Επιτροπής.
Η επιρροή της Εκκλησίας
Συχνά οι τοπικές Αρχές υπάκουαν στις θρησκευτικές διαταγές των ομάδων που διοικούσαν τα ιδρύματα ή τον τοπικών επισκόπων.
Αν και δεν υπάρχει απόδειξη ότι η Καθολική ιεραρχία έπαιξε ρόλο στην καθημερινή λειτουργία των οικοτροφείων, η επιρροή της ήταν ισχυρή και αναμφισβήτη. Για παράδειγμα, ο Αρχιεπίσκοπος του Τουάμ προσπάθησε επανειλημμένα να μετακινήσει το ίδρυμα της πόλης στα περίχωρα υποστηρίζοντας ότι «το οικοτροφείο πρέπει να είναι ένα μέρος ήσυχο, απομακρυσμένο και περιτριγυρισμένο από υψηλά τείχη επειδή (οι γυναίκες) προσπαθούν να έρθουν σε επαφή με άνδρες»! Η πρότασή του τελικά απορρίφθηκε από τον υπουργό Υγείας.
Η απολογία της Καθολικής Εκκλησίας στους επιζήσαντες
Η Καθολική Εκκλησία στην Ιρλανδία απολογήθηκε στους επιζήσαντες των οικοτροφείων.
Ο Αρχιεπίσκοπος Armagh Eamon Martin είπε ότι η εκκλησία ήταν σαφώς μέρος μιας κουλτούρας που στιγμάτιζε, κατέκρινε και απέρριπτε τους ανθρώπους. «Ζητώ ανεπιφύλακτα συγγνώμη στους επιζώντες και σε όλους εκείνους που επηρεάστηκαν» είπε.
«Η έκθεση της επιτροπής βοηθά στο να ρίξουμε περισσότερο στο φως σε κάτι που ήταν για πολλά χρόνια ένα σκοτεινό κομμάτι της ιστορίας μας και αποκαλύπτει την κουλτούρα της απομόνωσης, της μυστικοπάθειας και του κοινωνικού αποκλεισμού που αντιμετώπιζαν «άγαμες μητέρες» και τα παιδιά τους σε αυτήν τη χώρα» τόνισε ο Αρχιεπίσκοπος και ευχαρίστησε τους «θαρραλέους μάρτυρες» που βοήθησαν στην αποκάλυψη του σκανδάλου.
Πηγή: Daily Mail
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
