Ήταν 18 Απριλίου 1988 όταν οι Αμερικανοί προχώρησαν στην μεγαλύτερη ναυτική τους εμπλοκή μετά το τέλος του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, η οποία πήρε και το κωδικό όνομα «Operation Praying Mantis» ή ελληνιστί «Επιχείρηση Αλογάκι της Παναγίας».
Αντίπαλοί τους οι Ιρανοί, τους οποίους και ουσιαστικά κατατρόπωσαν εντός μάλιστα των χωρικών υδάτων τους, σε μία μάχη που κράτησε μία ημέρα. Αυτή η επίδειξη δύναμης των Αμερικανών οδήγησε τελικά και στον τερματισμό του Ιρανο-Ιρακινού Πολέμου (1980-1988).
Από μία νάρκη ξεκίνησε το κακό
Όλα ξεκίνησαν στις 14 Απριλίου με την αμερικανική φρεγάτα Samuel B. Roberts να πραγματοποιεί νηοπομπή στον Περσικό Κόλπο. Ο Ιρανο-Ιρακινός Πόλεμος ήταν σε εξέλιξη και οι ΗΠΑ στήριζαν -προς το παρόν- το Ιράκ του Σαντάμ Χουσεΐν (πως αλλάζουν οι καιροί, ε;). Δύο χρόνια αργότερα αυτό θα άλλαζε με την έναρξη του Πολέμου του Κόλπου αλλά αυτό είναι μία άλλη ιστορία...
Ο Ψυχρός Πόλεμος ήταν στα τελευταία του. Την ώρα που ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ προσπαθούσε να σώσει ό,τι σωζόταν από την πάλαι ποτέ μεγάλη Σοβιετική Ένωση και τα γεγονότα κυλούσαν στο να καταλήξει η Ιστορία να γράψει το κεφάλαιο της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου ένα χρόνο αργότερα, οι ΗΠΑ ήταν ο αδιαφιλονίκητος κυρίαρχος στον πλανήτη.
Την ίδια ημέρα όμως που οι Σοβιετικοί δεσμεύονταν να αποσύρουν τα στρατεύματά τους από το Αφγανιστάν, για τους Αμερικανούς θα ηχούσαν τα «τύμπανα του πολέμου» καθώς το Samuel B. Roberts θα προσέκρουε σε νάρκη που είχαν ποντίσει οι Ιρανοί. Το πλοίο παρ' ολίγον να βυθιστεί, αλλά το πλήρωμά του διασώθηκε. Όπως είναι λογικό, αυτό το γεγονός αποτέλεσε casus belli για τους Αμερικανούς που έτσι κι αλλιώς έκαναν ό,τι μπορούσαν για να δείξουν ότι στον Περσικό Κόλπο εκείνοι έκαναν κουμάντο. Έτσι λοιπόν τέθηκε επί χάρτου η επιχείρηση «Praying Mantis».
Τέσσερις ημέρες αργότερα, στις 18 Απριλίου, μοίρα του αμερικανικού ναυτικού με επικεφαλής το αεροπλανοφόρο Enterprise θα ξεκινούσε επίθεση εντός των χωρικών υδάτων του Ιράν κατά δύο πλατφόρμων άντλησης πετρελαίου. Στην επιχείρηση πήραν μέρος δύο αντιτορπιλικά, δύο φρεγάτες, ένα καταδρομικό, ένα αποβατικό και πολεμικά αεροπλάνα. Αφού πρώτα εξουδετέρωσαν τα (σοβιετικής κατασκευής) αντιαεροπορικά, κατέστρεψαν εντελώς τις πλατφόρμες θέλοντας έτσι να προβούν σε αντίποινα για την νάρκη που χτύπησε το Samuel B. Roberts.
Η ιστορία όμως δεν θα τελείωνε εκεί καθώς οι Ιρανοί επιχείρησαν να απαντήσουν άμεσα με ταχύπλοα σκάφη να βάλλουν κατά αμερικανικών στόχων στην περιοχή. Μάλιστα, κατάφεραν να προκαλέσουν ζημιές σε ένα αμερικανικό πλοίο συνοδείας, ένα εμπορικό με σημαία Παναμά κι ένα αγγλικό τάνκερ. Οι Αμερικανοί έσπευσαν να δώσουν από την πλευρά τους τη δική τους απάντηση, βομβαρδίζοντας τα ιρανικά σκάφη και βυθίζοντας το ένα από αυτά.
Η ναυμαχία κλιμακώνεται
Τότε οι Ιρανοί έβγαλαν στο προσκήνιο το «ιππικό» τους, με την πυραυλάκατο Josan να έρχεται αντιμέτωπη με το αμερικανικό αντιτορπιλικό Wainwright. Οι εκκλήσεις του πλοιάρχου του Wainwright να αποχωρήσει το ιρανικό πλοίο δεν είχαν αντίκρισμα, ενώ η ρίψη ενός πυραύλου Harpoon από το Josan, έδειξε πως οι Ιρανοί δεν αστειεύονταν. Το ίδιο όμως ίσχυε και για τους Αμερικανούς με το Wainwright τελικά να βυθίζει την ιρανική πυραυλάκατο.
Η προσπάθεια δύο ιρανικών F-4 να σώσουν το Josan δεν είχε κάποιο ιδιαίτερο αποτέλεσμα με το ένα μάλιστα να βάλλεται από αμερικανικό πύραυλο και να προχωρά σε αναγκαστική προσγείωση στην παραθαλάσσια πόλη Μπαντάρ Αμπάς.
Την ίδια τύχη με το Josan είχε και η ιρανική φρεγάτα Sahand, η οποία δέχθηκε συντονισμένα πυρά, τόσο από αέρος όσο και από θαλάσσης με αποτέλεσμα τη βύθισή της.
Στο τελευταίο στάδιο της ναυμαχίας, η ιρανική φρεγάτα Sabalan, εκτόξευσε ένα πύραυλο εδάφους-αέρους εναντίον αμερικανικών αεροσκαφών, τα οποία ανταπέδωσαν τα πυρά, με αποτέλεσμα το πλοίο να υποστεί σημαντικές ζημιές και να καταφύγει όπως-όπως σε ιρανικό λιμάνι για επισκευές.
Σε αυτό το σημείο οι Αμερικανοί θεώρησαν πως οι Ιρανοί «πήραν το μάθημα τους» και αποχώρησαν από το σημείο, δίνοντας την ευκαιρία στις ιρανικές ναυτικές δυνάμεις να απεμπλακούν. Αυτό ήταν και το τέλος της επιχείρησης «Praying Mantis».
Χαμένοι και... δαρμένοι
Οι απώλειες για τους Ιρανούς ήταν σημαντικές καθώς 56 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, 5 πλοία βρέθηκαν στον πάτο της θάλασσας, ένα ακόμη πλοίο πήγε στα πιτς με σοβαρές ζημιές και δύο πλατφόρμες πετρελαίου καταστράφηκαν εντελώς. Οι Αμερικανοί από την άλλη έχασαν μόνο ένα ελικόπτερο τύπου Cobra με το διμελές πλήρωμά του, το οποίο σύμφωνα με τους ισχυρισμούς τους κατέπεσε και συνετρίβη λόγω μηχανικής βλάβης.
Αυτή η σύγκρουση οδήγησε στο να χειροτερεύσουν πολύ οι -έτσι κι αλλιώς- τεταμένες σχέσεις ΗΠΑ-Ιράν ενώ τα «τύμπανα του πολέμου» ήχησαν ακόμα πιο δυνατά τρεις μήνες αργότερα όταν το αμερικανικό πλοίο Vincennes εξαπέλυσε δύο πυραύλους και «έκοψε στα δύο» επιβατικό αεροσκάφος των Ιρανικών Αερογραμμών με αποτέλεσμα τον θάνατο 290 ανθρώπων.
Το πλήρωμα του Vincennes ισχυρίστηκε πως ήταν λάθος και επικαλέστηκε ως δικαιολογία για την τραγωδία το γεγονός ότι οι πιλότοι του ιρανικού Airbus A300 αγνόησαν τα επαναλαμβανόμενα μηνύματά τους και θεώρησαν πως επρόκειτο για μαχητικό αεροσκάφος.
Και με τα δύο αυτά περιστατικά οι Αμερικανοί πέτυχαν τον απώτερο σκοπό τους, ο οποίος και ήταν να καταδείξουν στο Ιράν ότι είχαν τη δυνατότητα να βυθίσουν οποιοδήποτε πλοίο ή να καταρρίψουν οποιοδήποτε αεροσκάφος εφόσον αυτό θεωρούταν απειλή για τα πλοία τους.
Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί πως και οι δύο χώρες προσέφυγαν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, ζητώντας επανορθώσεις η μία από την άλλη, για παραβίαση της Συνθήκης Φιλίας που είχαν υπογράψει ΗΠΑ και Ιράν το 1955.
Καμία χώρα όμως δεν δικαιώθηκε καθώς το δικαστήριο με την απόφαση της 6ης Νοεμβρίου του 2003 απέρριψε και τις δύο προσφυγές, μιας που και οι δύο χώρες παραβίασαν τη Συνθήκη Φιλίας, αλλά και κανόνες του διεθνούς δικαίου.
(Πηγή φωτογραφιών: Naval History and Heritage Command)
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
