Πολλοί θα ήθελαν να επιστρέψουν έστω και για μία ημέρα στην Αρχαία Ελλάδα για να ανταλλάξουν έστω μία κουβέντα με τον Όμηρο ή να δουν τον Παρθενώνα όταν κατασκευάστηκε.
Ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης άλλαξαν τον τρόπο που σκέφτονται οι άνθρωποι και έζησαν στον τόπο όπου «γεννήθηκε» η δημοκρατία. Και ενώ μοιάζει μία... μαγική εποχή, μήπως δεν ήταν;
Υπήρχαν λόγοι που καθιστούσαν τη ζωή ιδιαίτερα δύσκολη στην Αρχαία Ελλάδα και οι περισσότεροι από εμάς ενδεχομένως δεν θα επιβιώναμε ούτε ένα 24ωρο.
Ανελέητες συγκρούσεις
Παρά τη δημοκρατία και τη φιλοσοφία, στην Αρχαία Ελλάδα, οι πολεμικές συγκρούσεις ήταν ιδιαίτερα συχνό φαινόμενο. Το 500 π.Χ. ξεκίνησαν οι σφοδρές συγκρούσεις με αποτέλεσμα να χρειαστούν μισθοφόροι. Αλλά πριν από εκείνη τη χρονολογία, οι πολεμικές συγκρούσεις γίνονταν μεταξύ των Ελλήνων. Στην αρχαϊκή εποχή (800 π.Χ. - 500 π.Χ.), οι συγκρούσεις ήταν καθημερινό φαινόμενο.
Μάλιστα, αν ήσουν αγρότης ή εργάτης, αναγκαζόσουν να πολεμήσεις αφού συμμετείχαν όλοι στον πόλεμο, μηδενός εξαιρουμένου. Οι μάχες μεταξύ των κρατών - πόλεων ήταν συχνές και πυκνές το καλοκαίρι, με αποτέλεσμα οι αγρότες που πολεμούσαν, σε περίπτωση που επιβίωναν, να αναγκάζονται να επιστρέψουν... τρέχοντας για τη συγκομιδή.
Οι πολίτες που πολεμούσαν ήταν επίσης αναγκασμένοι να πληρώσουν για τον εξοπλισμό τους, οπότε όσοι δεν είχαν χρήματα πήγαιναν στις μάχες με τα ρούχα τους. Όσοι είχαν χρήματα μπορούσαν να αγοράσουν πανοπλίες αλλά όσοι φορούσαν πανοπλίες ήταν αναγκασμένοι να κουβαλούν και τον πολεμικό εξοπλισμό (δόρια).
Βεντέτες και σκλαβιά για χρέη
Αν ζούσες στην Αθήνα τον 7ο αιώνα π.Χ. θα καταδικαζόσουν σε θάνατο επειδή έκλεψες ένα λάχανο. Περί το 621 π.Χ. οι νόμοι του Δράκοντα ήταν σε ισχύ. Ο Δράκων αναφέρεται ως ο πρώτος νομοθέτης της Αθήνας και συντάκτης του πρώτου ποινικού κώδικα της πόλης.
Πριν τους νόμους του Δράκοντα δεν υπήρχε επίσημη νομοθεσία και το εκάστοτε θύμα ήταν υπεύθυνο για την απόδοση δικαιοσύνης. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να υπάρχουν ακόμα και βεντέτες που διαρκούσαν αιώνες μεταξύ οικογενειών.
Μάλιστα, η αριστοκρατία «χειραγωγούσε» τους... ανύπαρκτους κατά τα άλλα νόμους με αποτέλεσμα να σημειώνονται μεγάλες αδικίες (για παράδειγμα ήταν διαφορετική η αντιμετώπιση αν ένας αριστοκράτης δολοφονούσε αντί ενός φτωχού).
Έτσι αποφασίστηκε να γίνει μεταρρύθμιση αλλά οι νόμοι του Δράκοντα ήταν ιδιαίτερα σκληροί και προβλεπόταν θανατική ποινή ακόμα και για περιπτώσεις κλοπής. Ο Δράκοντας δεν κατάφερε να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ αριστοκρατίας και πολιτών αφού προέβλεπε πως οι αριστοκράτες μπορούσαν να κάνουν σκλάβους ανθρώπους που τους χρωστούσαν χρήματα.
Οι νόμοι ήταν... ανορθόδοξοι αφού μπορούσες σε περιπτώσεις να μην καταδικαστείς αν κλέψεις, αλλά αν από λάθος πρόσβαλες την οικογένεια ενός πολίτη και ζητούσες συγγνώμη, θα καταδικαζόσουν.
Εν τέλει οι νόμοι του Δράκοντα δεν απέδιδαν και αντικαταστάθηκαν από του Σόλωνα το 594 π.Χ. Οι 10 Νόμοι του Σόλωνα:
- ΚΑΛΟΚΑΓΑΘΙΑΝ ΟΡΚΟΥ ΠΙΣΤΟΤΕΡΑΝ ΕΧΕ
- ΜΗ ΨΕΥΔΟΥ
- ΤΑ ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΜΕΛΕΤΑ
- ΦΙΛΟΥΣ ΜΗ ΤΑΧΥ ΚΤΩ ΟΥΣ Δ’ ΑΝ ΚΤΗΣΗΙ ΜΗ ΑΠΟΔΟΚΙΜΑΖΕ
- ΑΡΧΕ ΠΡΩΤΟΝ ΜΑΘΩΝ ΑΡΧΕΣΘΑΙ
- ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΕ ΜΗ ΤΑ ΗΔΙΣΤΑ, ΑΛΛΑ ΤΑ ΑΡΙΣΤΑ
- ΝΟΥΝ ΗΓΕΜΟΝΑ ΠΟΙΟΥ
- ΜΗ ΚΑΚΟΙΣ ΟΜΙΛΕΙ
- ΘΕΟΥΣ ΤΙΜΑ
- ΓΟΝΕΑΣ ΑΙΔΟΥ
Σκλαβιά
Η σκλαβιά ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη στην Αρχαία Ελλάδα. Μεταξύ του 4ου και του 5ου αιώνα π.Χ. η Αθήνα ήταν το «σπίτι» 60.000 με 80.000 σκλάβων. Αυτό σημαίνει ότι πάνω από το μισό του πληθυσμού της πόλης δεν ήταν ελεύθεροι πολίτες.
Κατά μέσο όρο κάθε σπίτι είχε τουλάχιστον τρεις σκλάβους. Στη Σπάρτη οι σκλάβοι ήταν γνωστοί ως είλωτες και η αντιστοιχία ήταν 1 προς 20, δηλαδή για κάθε ελεύθερο Σπαρτιάτη αντιστοιχούσαν 20 σκλάβοι. Οι σκλάβοι έκαναν μεταξύ άλλων τις αγροτικές εργασίες με αποτέλεσμα περισσότεροι άνδρες να εκπαιδεύονται για να γίνουν στρατιώτες.
Μάλιστα η συμπεριφορά των Σπαρτιατών δεν ήταν καλή στους σκλάβους αφού υπήρχε σκοπός να έχουν το ηθικό τους στα... τάρταρα για να μην αντιδρούν στις συνθήκες ζωής τους. Μάλιστα υπάρχουν αναφορές πως χτυπούσαν τους σκλάβους για να μην ξεχνούν ποτέ πως ήταν σκλάβοι. Στην Αθήνα ήταν αντίστοιχη η καθημερινότητα των σκλάβων.
Όσο για το πως γινόταν ένας άνθρωπος σκλάβος; Μπορεί να γεννιόταν στην σκλαβιά, να ήταν αιχμάλωτος πολέμου ή να χρωστούσε πολλά χρήματα σε αριστοκράτη.
Καταστροφικός λοιμός
Αν ζούσες στην Αθήνα το 430 π.Χ. θα είχες μία στις τρεις πιθανότητες να... πεθάνεις. Τότε ξέσπασε στην Αθήνα ο καταστροφικός λοιμός. Η ασθένεια θα επέμενε σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και της ανατολικής Μεσογείου μέχρι να εξασθενίσει το 426 π.Χ.
Ο ιστορικός Θουκυδίδης κατέγραψε την επιδημία στο μνημειώδες έργο του για τον Πελοποννησιακό Πόλεμο (431-404 π.Χ.) ανάμεσα στην Αθήνα και τη Σπάρτη.
Σύμφωνα με διάφορους μελετητές, μέχρι το τέλος της, η επιδημία σκότωσε πάνω από το 1/3 του πληθυσμού, που αριθμούσε 250.000 – 300.000 κατά τον 5ο αι. π.Χ. Σύμφωνα με τις περισσότερες καταγραφές, ο λοιμός που χτύπησε την Αθήνα ήταν το πλέον θανατηφόρο επιδημικό συμβάν της κλασσικής περιόδου στην Ελλάδα.
Η περιγραφή του Θουκυδίδη για τον λοιμό των Αθηνών:
«Όλοι, όμως, όσοι ήσαν υγιείς πάθαιναν την αρρώστια ξαφνικά. Στην αρχή με δυνατούς πονοκεφάλους, ψηλό πυρετό, με φλόγωση των ματιών, που κοκκίνιζαν. Το στόμα βρωμούσε. Μετά απ᾽ αυτό άρχιζε φτέρνισμα και η αρρώστια κατέβαινε ύστερα από λίγο στο στήθος, προκαλώντας δυνατό βήχα. Όταν κατέβαινε στην καρδιά, προκαλούσε μεγάλη αναταραχή και πολύ οδυνηρούς εμετούς και κενώσεις κάθε είδους χολής, απ᾽ τα όσα έχουν περιγράψει οι γιατροί. Μετά, τους περισσότερους τους έπιανε λόξιγκας που προκαλούσε δυνατούς σπασμούς. Σ᾽ άλλους σταματούσε γρήγορα, σ᾽ άλλους κρατούσε πολύ. Το σώμα, εξωτερικά, δεν ήταν, στην αφή, πολύ θερμό ούτε κίτρινο, αλλά κοκκινωπό και χλωμό, γεμάτο φουσκαλίδες κι εξανθήματα».
Θανατηφόρα καλλυντικά
Αν ήσουν γυναίκα στην Αρχαία Ελλάδα κατά πάσα πιθανότητα θα έβαζες στο πρόσωπό σου μόλυβδο που περιείχαν όλα τα καλλυντικά. Οι Αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς που ήταν κατά κύριο λόγο άνδρες έγραφαν πως καλλυντικά χρησιμοποιούσαν οι εταίρες και οι γυναίκες των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων αλλά οι αρχαιολόγοι διαπίστωσαν πως... έβαζαν make up γυναίκες και άνδρες όλων των κοινωνικών τάξεων.
Όμως το «make up» της Αρχαίας Ελλάδας κατέστρεφε το δέρμα. Όσοι το χρησιμοποιούσαν αναγκάζονταν να βάζουν ολοένα και περισσότερο για να καλύψουν τα σημάδια και δηλητηριάζονταν.
Η κατάρρευση των μεγάλων πολιτισμών
Αν ζούσες στην Αρχαία Ελλάδα το 1177 π.Χ. τότε υπήρχε μεγάλη πιθανότητα να πεθάνεις από την πείνα ή να σε σκοτώσουν πειρατές. Εκείνη την εποχή πολιτισμοί της Μεσογείου κατέρρευσαν αλλά οι ιστορικοί δεν γνωρίζουν τους ακριβείς λόγους.
Μυκηναίοι, Αρχαίοι Αιγύπτιοι, Χετταίοι και Μινωίτες ξαφνικά κατέρρευσαν. Θεωρείται πως υπήρξε μία εποχή 300 ετών ξηρασίας που οδήγησε σε λοιμούς. Εξαιτίας της έλλειψης φαγητού, οι αρχαίοι οδηγήθηκαν σε πολέμους με αποτέλεσμα τη σταδιακή παρακμή.
Μία κοινώς αποδεκτή αιτία είναι πως η κατάρρευση οφείλεται στους «ανθρώπους της θάλασσας» αλλά μέχρι σήμερα κανείς δεν γνωρίζει ποιοι ακριβώς ήταν αυτοί.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
