Η ανάγκη για μία σωματική επαφή, λίγο άγγιγμα, μία αγκαλιά (χωρίς καν να ασχοληθούμε με τον τομέα της σεξουαλικής επαφής) είναι ένα «εκ των ων ουκ άνευ» χαρακτηριστικό του ανθρώπου ή -σε πιο απλά ελληνικά- οι άνθρωποι έχουν σχεδιαστεί για να αγγίζουν και να αγγίζονται. Έτσι λοιπόν, δεν αποτελεί έκπληξη που το lockdown ελέω κορονοϊού έχει κάνει πολλούς να υποφέρουν. Κυριολεκτικά.
Όπως αναφέρει ο Guardian, η ανάγκη για αφή είναι κάτι που εμφανίζουμε πριν ακόμα αποκτήσουμε συνείδηση της υπόστασής μας. Συγκεκριμένα, όταν ακόμα είμαστε στην κοιλιά της μητέρας μας, όταν το αμνιακό υγρό στροβιλίζεται γύρω μας και το εμβρυϊκό νευρικό σύστημα αρχίζει να διακρίνει το σώμα μας από αυτό της μητέρας μας, μαθαίνουμε τη σημασία και την αναγκαιότητα της επαφής. «Το ανθρώπινο σώμα έχει δημιουργήσει όλα τα μοντέλα του με βάση την αφή που λαμβάνει από αυτόν που το φροντίζει», λέει η Δρ Κατερίνα Φωτόπουλου, καθηγήτρια ψυχοδυναμικής νευροεπιστήμης στο University College του Λονδίνου. «Είμαστε απόλυτα βασισμένοι σε όποιον μας φροντίζει για να ικανοποιήσουμε τις βασικές ανάγκες του σώματός μας. Λίγα μπορούν να γίνουν χωρίς το άγγιγμα».
Χαρακτηριστική είναι η μαρτυρία της 40χρονης Nina Smith που ζει μόνη της στο νότιο Λονδίνο. Έχοντας να αντιμετωπίσει έναν σοβαρό τραυματισμό που είχε στη σπονδυλική στήλη το 2018, απαιτήθηκε να περάσει μεγάλες περιόδους ανάπαυσης στο κρεβάτι, μην έχοντας πολλά «πάρε-δώσε» με ανθρώπους, καθώς -αν και είχε επισκέψεις από φίλους κατά καιρούς- πόναγε τόσο πολύ που δεν επιτρεπόταν να την αγγίξει κανένας.
Έτσι λοιπόν όταν ξεκίνησαν τα lockdown, ένιωσε πως ήταν καλά προετοιμασμένη. «Νόμιζα ότι ήξερα πώς θα πάει», λέει (μέσω Zoom). «Για παράδειγμα, ήξερα πόσο πειθαρχημένη έπρεπε να είμαι σχετικά με τις βόλτες». Αλλά μετά από έξι εβδομάδες, η αποφασιστικότητά της άρχισε να καταρρέει. «Η απομόνωση που είχα ήδη κάνει με έκανε πιο ευάλωτη από ό, τι θα μπορούσα να συνειδητοποιήσω. Προσπάθησα να διατηρήσω τον εαυτό μου σε μια ρουτίνα αλλά…» είπε ξεκινώντας να κλαίει. «Κάποια στιγμή, το να μην μπορώ να αγκαλιάσω κάποιον ήταν πραγματικό μαρτύριο. Δεν πιστεύω ότι η κυβέρνηση εξέτασε τον αντίκτυπο του πρώτου lockdown σε άτομα που ήδη ζούσαν μόνα τους» ανέφερε χαρακτηριστικά
Ως ενήλικες, (συνεχίζει το άρθρο του Guardian) ενδέχεται να μην μπορούμε να κατανοήσουμε τη σημασία της αφής ακόμη και όταν αυτή εξαφανίζεται. «Ίσως αρχίσουμε να συνειδητοποιούμε ότι κάτι λείπει, αλλά δεν ξέρουμε πάντα ότι πρόκειται για το άγγιγμα», λέει ο καθηγητής Francis McGlone, νευροεπιστήμονας με έδρα το Πανεπιστήμιο John Moores του Λίβερπουλ και ειδήμων στον τομέα της συναισθηματικής αφής. «Αλλά όταν μιλάμε για το πρόβλημα της μοναξιάς, συχνά αγνοούμε το προφανές: αυτό που οι μοναχικοί άνθρωποι δεν παίρνουν είναι το άγγιγμα».
Η αφή έχει τεράστιο αντίκτυπο στην ψυχολογική και σωματική μας ευεξία, λέει από την πλευρά του ο καθηγητής Robin Dunbar, εξελικτικός ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. «Με τους στενούς φίλους και την οικογένειά μας, αγγίζουμε ο ένας τον άλλον περισσότερο από ό, τι αντιλαμβανόμαστε», λέει. Ως ενήλικες, η έρευνα του Dunbar διαπίστωσε, έχουμε έναν «κορμό» πέντε φίλων, κατά μέσο όρο, που μπορούμε να καλέσουμε αν θέλουμε έναν... ώμο για να κλάψουμε. «Βλέπουμε ακριβώς το ίδιο πράγμα στα πρωτεύοντα θηλαστικά», λέει. «Ακόμα και σε πολύ μεγαλύτερες κοινωνίες πρωτευόντων, οι «ομάδες των πέντε καλύτερων φίλων» εμφανίζονται σε κάθε είδος, που κάνουν μαζί τις κοινωνικές τους δραστηριότητες. Στα πρωτεύοντα θηλαστικά, όπως και στους ανθρώπους, αυτές οι συγκεντρώσεις δρουν ως ρυθμιστικό παράγοντα στη ζωή. Μεταξύ άλλων, προστατεύουν από τους υπόλοιπους που δεν συμπεριλαμβάνονται στον εκάστοτε «κύκλο». Δεν προκαλεί έκπληξη, λοιπόν, ότι από τα 40.000 άτομα από 112 χώρες που συμμετείχαν σε μια έρευνα του BBC το 2020, οι τρεις πιο κοινές λέξεις που χρησιμοποίησαν για να περιγράψουν την αφή ήταν: «παρηγορητική», «ζεστή» και «αγάπη».
Καθώς η πανδημία συνεχίζεται, όπως και τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα που προκαλεί, πολλοί από εμάς προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε το μεγάλο άγχος και στρες της καθημερινότητας χωρίς την άνεση της αφής. Όλοι έχουμε διαφορετικές ανάγκες και όρια αλλά η συνολική απουσία της αφής, ειδικά όταν τα συναισθήματά μας είναι έντονα, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τον... προγραμματισμό μας που ρυθμίζει την υπόστασή μας από πριν γεννηθούμε.
Τι συμβαίνει στον οργανισμό μας όταν μας παίρνει κάποιος αγκαλιά
Λένε ότι αντιλαμβανόμαστε ότι κάτι είναι σημαντικό στη ζωή μας μόνο όταν το χάνουμε. Πέρα από βάση κλισέ αναρτήσεων στα social media, αυτό ισχύει και στην πραγματικότητα. Και αυτή η πραγματικότητα τείνει να γίνει αρκετά σκληρή στην εποχή του κορονοϊού, καθώς χάσαμε κάτι (μεταξύ άλλων) που πρωτύτερα θεωρούσαμε ως δεδομένο. Τι συμβαίνει όμως στον οργανισμό μας όταν κάποιος μας αγκαλιάζει;
«Τα οφέλη της κίνησης του δέρματος-όπως συμβαίνει με το μασάζ, το αγκάλιασμα, τη γιόγκα, το γρήγορο περπάτημα, το πλύσιμο του σώματος με σφουγγάρι- είναι πολλά. Βελτιώνεται η σωματική, πνευματική και συναισθηματική υγεία, όπως αποδεικνύεται από τη μείωση του πόνου, του άγχους και της κατάθλιψης», αναφέρει η Tiffany Field , PhD, διευθύντρια του Ινστιτούτου Touch Research στο τμήμα παιδιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Μαϊάμι.
Όπως αναφέρεται στην έρευνα της Field, τα οφέλη που έχουμε όταν κάποιος μας αγκαλιάζει συχνά είναι πολλά και σημαντικά.
- Χαλαρώνει το νευρικό μας σύστημα
Ουσιαστικά, η πίεση των χεριών από μία αγκαλιά (ή ακόμα και ένα χάδι στην πλάτη) δίνει σήμα στον εγκέφαλό σας να μειώσει τα επίπεδα στρες. «Καθώς μετακινείται το δέρμα, η διέγερση των δεκτών πίεσης κάτω από το δέρμα αυξάνει την πνευμονογαστρική δραστηριότητα», λέει η Field.
- Ενισχύεται το ανοσοποιητικό
Ένα νευρικό σύστημα που βρίσκεται σε μια πιο... ζεν κατάσταση, συμπεριλαμβανομένης της χαμηλότερης καρδιακής συχνότητας και ενός πιο χαλαρωτικού μοτίβου εγκεφαλικών κυμάτων, μπορεί να σας βοηθήσει να μειώσετε τον αντίκτυπο ενός κρυολογήματος. Μια μελέτη του 2014 έδειξε ότι η κοινωνική υποστήριξη, με τη μορφή αγκαλιάσματος, οδήγησε σε λιγότερο σοβαρά συμπτώματα του ιού του κρυολογήματος στους ανθρώπους που αρχικά ένιωθαν άγχος λόγω διαπροσωπικών συγκρούσεων. Το αγκάλιασμα φάνηκε να παρέχει ένα ρυθμιστικό αποτέλεσμα μεταξύ του στρες που σχετίζεται με τη σύγκρουση και την ευαισθησία σε μια λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος. «Οι ορμόνες του στρες, συμπεριλαμβανομένης της κορτιζόλης, μειώνονται και έτσι αυξάνονται τα κύτταρα-φυσικοί δολοφόνοι», λέει η Field. «Αυτά σκοτώνουν τα βακτηρίδια, τους ιούς, ακόμη και τα καρκινικά κύτταρα».
- Καλύτερος ύπνος
Δεν αποτελεί κρυφή γνώση. Αποτελεί γεγονός πως αν κοιμάστε με κάποιον και αγκαλιαστείτε λίγο πριν κοιμηθείτε, ο ύπνος σας θα είναι πιο ήρεμος.
Λίγη σωματική επαφή κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να βελτιώσει τον ύπνο και τις αισθητηριακές σας εμπειρίες.
«Πολλοί άνθρωποι κάνουν μασάζ και γιόγκα εξαιτίας του πόνου» λέει η Field. «Έχουμε διαπιστώσει ότι οι πρακτικές που περιλαμβάνουν τη μετακίνηση του δέρματος οδηγούν σε πιο βαθύ και αποκαταστατικό ύπνο που οδηγεί σε μείωση του πόνου επειδή παράγεται λιγότερη ουσία Ρ-νευροδιαβιβαστή η οποία εμπλέκεται στα αισθήματα του πόνου».
- Αυξάνεται η ορμόνη της αγάπης
«Τα βιοχημικά αποτελέσματα της αφής περιλαμβάνουν την αυξημένη σεροτονίνη - το φυσικό αντικαταθλιπτικό του σώματος - και την αυξημένη ωκυτοκίνη - την ορμόνη αγάπης», λέει η Field.
Σύμφωνα με μια μελέτη του 2017 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Psychological Science, η ωκυτοκίνη, η οποία είναι γνωστό ότι είναι σημαντική στη σύνδεση μεταξύ μητέρας και παιδιού, μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο και στις σχέσεις ενηλίκων.
Επίσης, για τους ανθρώπους που έχουν βιώσει μια αψιμαχία, το αγκάλιασμα μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της έντασης ή τουλάχιστον τις πιθανότητες να επηρεαστεί θετικότερα η διάθεσή τους. Σε μια μελέτη του 2018 σε περισσότερους από 400 ενηλίκους, που δημοσιεύθηκε στο PLoS One, οι άνθρωποι ήταν πιο πιθανό να νιώθουν κατάθλιψη ή αδιαθεσία τις ημέρες που είχαν συγκρούσεις (όπως θα περίμενε κανείς). Ωστόσο, οι αγκαλιές φάνηκαν να συμβάλλουν στη μείωση των πιθανοτήτων να προκληθεί αρνητική επίπτωση στη διάθεση από τη σύγκρουση. Αυτό φάνηκε να ισχύει τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες.
- Αλλά υπάρχουν και οι εξαιρέσεις...
Και αυτές οι εξαιρέσεις έχουν να κάνουν με το πόσο καλά γνωρίζουμε αυτόν που μας αγκαλιάζει. Γιατί όλα τα θετικά που μπορεί να μας δώσουν το άγγιγμα και η αγκαλιά, μπορούν να γυρίσουν μπούμερανγκ στη διάθεσή μας ανάλογως τι αισθανόμαστε για αυτόν που μας προσεγγίζει. «Τα σώματά μας, τα οποία έχουν προγραμματιστεί να επιθυμούν την αφή, δεν απολαμβάνουν να τα αγγίζουν άνθρωποι που δεν μας αρέσουν ή άνθρωποι που φοβόμαστε», αναφέρει χαρακτηριστικά η ψυχολόγος Aline Zoldbrod.
«Δεν υπάρχουν υποκατάστατα αγγίγματος»
Έναν ακόμα πιο διηγηματικό και γλαφυρό τρόπο για να περιγράψει τη σημασία της αγκαλιάς και του αγγίγματος χρησιμοποίησε σε άρθρο της η συγγραφέας Νταϊάνα Σπέτσλερ.
Όπως λέει, η ουσία που εκλύεται με την ανθρώπινη επαφή τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και χαμηλώνει τους καρδιακούς παλμούς.
Όλο το άρθρο της στον Guardian, όπως το αναδημοσίευσε το ΑΠΕ-ΜΠΕ:
«Η φίλη μου η Χάνα μού είπε ότι ένας άνθρωπος έχει ανάγκη από δέκα αγκαλιές την ημέρα. Της το είπε η ψυχαναλύτριά της.
Για πολλούς από εμάς, η αγκαλιά δεν είναι τώρα ασφαλής. Και πριν από την καραντίνα, όμως, δεν ήταν κάτι συχνό. Είμαι μια από τα 35,7 εκατομμύρια Αμερικανούς που ζω μόνη. Ο καθημερινός μέσος όρος αγκαλιών μου ήταν δύο. Αλλοτε ήταν τέσσερις κι άλλοτε μηδέν. Ο τελευταίος άνθρωπος που αγκάλιασα ήταν η ανιψιά μου, στα μέσα Μαρτίου, όταν αρχίσαμε να μαθαίνουμε μια καινούργια γλώσσα: Ουχάν, Covid, μάσκα. Κλειστήκαμε σπίτι. Συχνά μπέρδευα την «πανδημία» με τον «πανικό».
Τώρα είναι τέλη Μαϊου. Είμαι υγιής και ασφαλής. Όμως κάτι μου λείπει, το δέρμα μου εξεγείρεται κατά της απομόνωσης. Μια νευρολόγος μου είπε ότι μπορεί να πάσχω από στέρηση. «Η κοινωνική επαφή προκαλεί την έκλυση οπιοειδών και οξυτοκίνης στον εγκέφαλο», μου είπε. Χωρίς την επαφή, ο εγκέφαλος έχει λιγότερη οξυτοκίνη και λιγότερα ενδογενή οπιοειδή.
Μια άλλη φίλη, που ζει σε καραντίνα εδώ και 11 εβδομάδες στη Νέα Υόρκη, μου είπε ότι νιώθει τη στέρηση των αγγιγμάτων ως φυσική παρουσία. «Είναι μέρος της ζωής μου, καταλαμβάνει χώρο δίπλα μου και προσπαθώ να ζήσω μαζί της σαν να είναι συγκάτοικός μου».
Δεν είναι βέβαια όλα τα αγγίγματα ευπρόσδεκτα. Είτε λόγω κάποιου ψυχολογικού τραύματος είτε λόγω ανάγκης για επιπλέον χώρο, πολλοί απολαμβάνουν αυτή την κατάσταση. Πολλές μητέρες μικρών παιδιών δεν θέλουν χέρια στα κορμιά τους. Για να μη μιλήσουμε για τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας που είναι κλειδωμένα με τους δυνάστες τους.
«Στη Χιλή, αποτελεί παράδοση οι γυναίκες να χαιρετούν τους άλλους με ένα φιλί στο μάγουλο», μου είπε η Μόνσε Σεπούλβεδα, που κατοικεί στο Σαντιάγο. «Αυτό είναι πολλές φορές δυσάρεστο. Τώρα δεν είμαστε υποχρεωμένες να φιλάμε κανέναν! Και για πολλές από εμάς είναι ανακουφιστικό.»
Το άγγιγμα που μου λείπει είναι τρυφερού χαρακτήρα – μια ειλικρινής αγκαλιά, ένα ενθαρρυντικό χτύπημα στον ώμο, μια φιλική χειραψία, ένα ερωτικό φιλί. «Αυτοί που υποφέρουν τώρα περισσότερο είναι εκείνοι που στερούνταν και πριν της στοργής», μου είπε η Κόρι Φλόιντ, καθηγήτρια επικοινωνίας στο πανεπιστήμιο της Αριζόνα. «Οι άνθρωποι αυτοί, όμως, πολλές φορές προσαρμόζονται καλύτερα. Εκείνοι πάλι που ήταν συνηθισμένοι στα αγγίγματα ξαφνικά τα έχουν χαμένα. Και αντιλαμβάνονται αυτή τη στέρηση ως απειλή.»
Φαντάζομαι ότι αυτός είναι ο λόγος που κάνουμε διάφορες προσομοιώσεις των αγγιγμάτων. Φιλάμε την οθόνη. Υιοθετούμε σκυλιά. «Χθες έπιασα το δεξί μου χέρι με το αριστερό», μου είπε η Ελίσα Ντίας, μια ποιήτρια που ζει στην Πόλη του Μεξικού. «Προσπαθούσα να θυμηθώ πώς είναι να σε αγγίζουν.»
Πολλές μελέτες δείχνουν την ανάγκη της φυσικής και συναισθηματικής επαφής: εκλύοντας οξυτονίνη, και οι δύο τονώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα και χαμηλώνουν τους καρδιακούς παλμούς. «Το άγγιγμα είναι η πρώτη ουσιαστική αίσθηση που έχεις όταν γεννιέσαι και η τελευταία πριν πεθάνεις», μου είπε η νευρολόγος Κάταλιν Γκόταρντ. «Το νεογέννητο αντιλαμβάνεται την επαφή καλύτερα από την όραση ή την ακοή. Οι ηλικιωμένοι χάνουν την όρασή τους, την ακοή τους, την ισορροπία τους, δεν χάνουν όμως την αφή τους».
Δεν υπάρχουν υποκατάστατα του αγγίγματος, λέει η Μαριάν Χάουζερ, καθηγήτρια επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο του Τέξας. «Πρέπει να κάνουμε όμως ό,τι μπορούμε για να διεγείρουμε το κέντρο ανταμοιβής του εγκεφάλου. Όταν δεν αισθανόμαστε ανταμοιβή, δεν εκλύουμε σεροτονίνη. Χωρίς σεροτονίνη, αισθανόμαστε λύπη, ακόμη και κατάθλιψη».
Θα ήθελα να φανταστώ την ημέρα, και την ώρα, που θα είναι ασφαλές να σφίξω ένα πρόσωπο στα χέρια μου. Αλλά το μέλλον παραμένει αόρατο. Αυτό που βλέπω είναι η απουσία χεριών στους ώμους και χειλιών στα μέτωπα. Βλέπω συνεχείς επιθέσεις από τους συνωμοσιολόγους, τους δισεκατομμυριούχους, τους «διαδηλωτές» που λειτουργούν ως φορείς του ιού εναντίον του οποίου λένε ότι αγωνίζονται. Βλέπω τους νεκρούς και τους ετοιμοθάνατους. Βλέπω τους φτωχούς να γίνονται φτωχότεροι. Ακούω τις ζοφερές προβλέψεις: στο τέλος όλοι θα προσβληθούμε. Ισως αυτό που μας λείπει περισσότερο τελικά δεν είναι το άγγιγμα, αλλά ένα μήνυμα: όλα θα πάνε καλά».
Υπάρχουν ασφαλείς αγκαλιές;
Τελικά παραφράζοντας ολίγον τι τον Σαίξπηρ, να αγκαλιάζεται κανείς ή να μην αγκαλιάζεται; Προ κορονοϊού θα ήταν λίγο κωμικό ένα τέτοιο δίλημμα, αλλά πλέον που οι αγκαλιές αποτελούν είδος... πολυτελείας, καλό είναι να ψάξουμε λίγο τι μπορούμε να κάνουμε. Βλέπετε, μιας που χρειάστηκαν γύρω στις 2.000 λέξεις παραπάνω για να αναδείξουμε το πόσο πολύ έχουμε ανάγκη τις αγκαλιές, καλό είναι να βρούμε και μία λύση σε αυτό το πρόβλημα.
Μάλιστα, είναι πολλοί εκείνοι που «ψάχτηκαν» λίγο παραπάνω για την επίλυση αυτού του προβλήματος, με χαρακτηριστικές να είναι οι πιο... δημιουργικές προσπάθειες που έκαναν κάποιοι για να μπορέσουν να αγγίξουν τους αγαπημένους τους.
Για παράδειγμα, ένας άνδρας από το Στράτφορντ-απόν-Έιβον έφτιαξε μια «κουρτίνα αγκαλιάς» προσθέτοντας μανίκια στην κουρτίνα του μπάνιου του, για να μπορεί να αγκαλιάζει τη γιαγιά του. Ένας οίκος ευγηρίας στη Βραζιλία δημιούργησε ένα «τούνελ αγκαλιάς», ενώ στην Καλιφόρνια, ένα ζευγάρι παππούδων φορούσε... πλαστικά κοστούμια και αναπνευστήρες, για να αγκαλιάζουν τα εγγόνια τους.
Όπως αναφέρει ο Guardian, η Molly Rosenberg, της Σχολής Δημόσιας Υγείας της Ιντιάνα ανακάλυψε ότι εκείνοι που αγκαλιάζονταν συχνά, αντάλλασσαν φιλιά ή συναντούσαν φίλους και συγγενείς στο lockdown, είχαν 26% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν συμπτώματα κατάθλιψης και 28% λιγότερες πιθανότητες να νιώθουν μόνοι, ανεξάρτητα από το αν ήταν παντρεμένοι ή συγκατοικούσαν.
«Ένα από τα μεγαλύτερα οφέλη της αγκαλιάς, είναι η επίδρασή της στην ψυχική υγεία και ευημερία», εξηγεί. «Ξέρουμε ότι οι άνθρωποι είναι κοινωνικά όντα και ότι οι επαφές με άλλους ανθρώπους που εμπλέκουν την αφή αυξάνουν τα επίπεδα ωκυτοκίνης και μειώνουν τους παλμούς και την κορτιζόλη».
Όμως παρά τα ευρήματά της, προειδοποίησε: «Οι άνθρωποι πρέπει να ζυγίσουν τα πιθανά πλεονεκτήματα της αγκαλιάς σε σχέση με τον κίνδυνο για την υγεία τους. Αυτή την εποχή, πρέπει να ζητάμε συναίνεση για κάθε είδος φυσικής επαφής, συμπεριλαμβανομένων των αγκαλιών, πράγμα που δεν το έχουμε συνηθίσει – αλλά θα πρέπει να το μάθουμε».
Αγκαλιά με... προφυλάξεις
Επομένως, υπάρχει ασφαλής τρόπος να αγκαλιαστούμε; Ο Dr. Simon Clarke, του Πανεπιστημίου του Ρέντινγκ, τονίζει ότι το θέμα είναι να «περιορίσουμε τις αγκαλιές σε εκείνες που πραγματικά έχουν σημασία – και να λάβουμε μόνοι μας την απόφαση για το κατά πόσον είναι ασφαλές τόσο για εμάς όσο και για τον παραλήπτη αυτής της αγκαλιάς, πριν προχωρήσουμε σε αυτή».
Ο Clarke κρίνει κάθε αγκαλιά βάσει των προτερημάτων της. «Δεν κάνω καν χειραψίες με τους φίλους μου πλέον. Όμως αγκαλιάζω την 98χρονη γιαγιά μου, γιατί θα τρελαινόταν αν δεν το έκανα», λέει. «Αυτός ο ιός είναι πολύ μεταδοτικός, όμως μια γρήγορη, χαλαρή αγκαλιά – ένα χέρι γύρω από τους ώμους – πιθανότατα έχει χαμηλό ρίσκο».
Όμως η επίτευξη μιας ικανοποιητικής αγκαλιάς με την ταχύτητα του φωτός δεν είναι το μοναδικό μας πρόβλημα. Ο Clarke συμβουλεύει να αποφεύγουμε την πρόσωπο-με-πρόσωπο επαφή φορώντας μάσκες, να στρέφουμε τα πρόσωπά μας μακριά το ένα από το άλλο, και να μην ακουμπάμε το πρόσωπο ή τα ρούχα του άλλου ατόμου με το πρόσωπό μας.
Ο αυθορμητισμός δεν είναι πλέον μέσα στις επιλογές μας, προειδοποιεί η Margaret Hosie, καθηγήτρια συγκριτικής ιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Γλασκόβης. Πρέπει να κάνουμε προετοιμασίες. Πρέπει να πλένουμε τα χέρια μας πριν και μετά – και να κρατάμε την αναπνοή μας.
Και τελικά...
Εν κατακλείδι, οι αγκαλιές είναι κάτι σημαντικό για εμάς. Κάτι που δεν είναι τόσο εύκολο να «ξεμάθουμε» καθώς είναι ουσιαστικά το πρώτο μάθημα που παίρνουμε όντας ακόμα στην κοιλιά της μητέρας μας. Σε μία τέτοιων ειδικών συνθηκών κατάσταση όπως η τωρινή όμως μας έλαχε να ζήσουμε και να συνειδητοποιήσουμε πως κάτι τόσο δεδομένο όσο η επαφή με έναν άλλον άνθρωπο μας είναι και τόσο απαραίτητη.
Πέρα λοιπόν από οποιαδήποτε πληροφορία μπορεί να σας πρόσφερε αυτό το άρθρο κρατήστε και μία συμβουλή. Να αγκαλιάζεστε. Προσεκτικά και με όλους τους κανόνες προφύλαξης αλλά να το κάνετε. Και πιθανότατα όταν ξεπέρασουμε αυτόν τον μεγάλο σκόπελο στις ζωές μας να έχουμε βγει και λίγο πιο κερδισμένοι σε αυτόν τον τομέα, καθώς ο κορονοϊός μας υπενθύμισε πως κάποια πράγματα τα χρειαζόμαστε λίγο περισσότερο από τα άλλα...
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
