Σαν σήμερα, πριν 55 χρόνια, ξημέρωνε η αποφράδα 21η Απριλίου 1967, κατά την οποία έμελλε οι Ελληνες, ενώ κοιμήθηκαν κατά τη διάρκεια προεκλογικής περιόδου ελεύθεροι, να ξυπνήσουν υπό τον ζυγό της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών. Το στρατιωτικό κίνημα, που είχε ως επικεφαλής τον ταξίαρχο Στυλιανό Παττακό και τους συνταγματάρχες Γεώργιο Παπαδόπουλο και Νικόλαο Μακαρέζο, κινήθηκε υπό άκρα μυστικότητα αλλά με μεγάλη αποφασιστικότητα και κατέλυσε το δημοκρατικό πολίτευμα επιβάλλοντας μία στυγνή δικτατορία.
Τις συγκεκριμένες ημέρες τίποτα δεν έδειχνε το τσουνάμι των εξελίξεων που θα ερχόταν, με τον κόσμο να βρίσκεται εν μέσω προεκλογικής περιόδου (οι εκλογές ήταν προγραμματισμένες για τις 28 Μαΐου) αλλά να ασχολείται περισσότερο με την επεισοδιακή συναυλία των Rolling Stones, που δεν είχε ολοκληρωθεί ποτέ λόγω μίας... ανθοδέσμης με κόκκινα γαρύφαλλα που προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Αστυνομίας. Ισως τελικά, με μία δεύτερη σκέψη, το τσουνάμι των εξελίξεων να ήταν αναπόφευκτο...
Η αλήθεια είναι πως η χώρα «έβραζε». Οι πληγές από την «αποστασία» και τα «Ιουλιανά» ήταν ακόμα ανοιχτές και το χάσμα μεταξύ αριστεράς και δεξιάς παρέμενε τεράστιο με αποτέλεσμα, όπως έγινε γνωστό πολύ αργότερα βέβαια, να είχε τεθεί επί τάπητος η επιβολή μίας βραχυχρόνιας (τύπου) δικτατορίας από το Παλάτι και τη δεξιά για να επανέλθει η χώρα στο «σωστό δρόμο», καθώς οι επερχόμενες εκλογές, που θα κέρδιζε άνετα η Ενωση Κέντρου του Γεώργιου Παπανδρέου, δεν έδειχναν πως θα διόρθωναν κάτι στη διετή πολιτική ανωμαλία που επικρατούσε. Τελικά η «Χούντα των Στρατηγών» έμεινε στα σχέδια, καθώς τους πρόλαβαν οι συνταγματάρχες με το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου έχοντας ως πρόσχημα τον κομμουνιστικό κίνδυνο.
Το πραξικόπημα εκδηλώθηκε τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου 1967. Λίγες ώρες πριν, είχε ολοκληρωθεί η συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου και τα μέλη του αποχώρησαν για τα σπίτια τους, χωρίς να έχουν την παραμικρή ιδέα για το τι θα ακολουθούσε. Ανάμεσά τους και ο Υπουργός Εθνικής Αμυνας, Παναγιώτης Παπαληγούρας. Οι στρατιωτικοί εκμεταλλεύτηκαν τον ύπνο (κυριολεκτικά και μεταφορικά) της κυβέρνησης και φρόντισαν να τοποθετήσουν στις πιο νευραλγικές θέσεις του στρατεύματος ανθρώπους που γνώριζαν τα σχέδιά τους. Παράλληλα, τους βοήθησε αρκετά το γεγονός ότι μέσα στην Αθήνα υπήρχαν μεγάλες μάχιμες μονάδες, όπως το Κέντρο Εκπαιδεύσεως Τεθωρακισμένων, που βρισκόταν στη σημερινή Πολυτεχνειούπολη, με διοικητή τον ταξίαρχο Παττακό.
Από εκεί βγήκαν και τα πρώτα άρματα μάχης στις 02:00 τα ξημερώματα, για να καταλάβουν όλα τα στρατηγικά σημεία της πρωτεύουσας (Βουλή, Υπουργεία, ΕΙΡ, ΟΤΕ, Ανάκτορα). Την ίδια ώρα, ο συνταγματάρχης Ιωάννης Λαδάς εξαπέλυε πιστές στο κίνημα δυνάμεις για να συλλάβουν το σύνολο της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας. Οι πραξικοπηματίες έβαλαν σε εφαρμογή το σχέδιο «Προμηθεύς», για την αντιμετώπιση του κομμουνιστικού κινδύνου, με αποτέλεσμα να κινηθούν αστραπιαία όλες οι στρατιωτικές μονάδες της Αττικής. Μεγάλη ήταν η συμβολή του διοικητή της Σχολής Ευελπίδων, Δημήτρη Ιωαννίδη, ο οποίος κινητοποίησε το τάγμα της σχολής και τη Στρατιωτική Αστυνομία (ΕΣΑ).
Μία από τις πρώτες ενέργειες των συνωμοτών ήταν να συλλάβουν τον αρχηγό του ΓΕΣ αντιστράτηγο Σπαντιδάκη και να τον αντικαταστήσουν με τον ομοιόβαθμό του Οδυσσέα Αγγελή, που ήταν μυημένος στο κίνημα. Ο νέος αρχηγός του Στρατού έδωσε εντολή σε όλους τους μεγάλους στρατιωτικούς σχηματισμούς να εφαρμόσουν το σχέδιο «Προμηθεύς» και έτσι να εξασφαλιστεί η υπακοή του στρατεύματος σε όλη τη χώρα. Η μοναδική ενέργεια για να αντιμετωπιστεί εγκαίρως το πραξικόπημα έγινε από την πλευρά του υπουργού Δημόσιας Τάξης, Γεώργιου Ράλλη, ο οποίος προσπάθησε να επικοινωνήσει με τον ταξίαρχο Ορέστη Βιδάλη για να κινητοποιήσει το Γ' Σώμα Στρατού στη Θεσσαλονίκη. Δεν πρόλαβε, αφού το σχέδιο «Προμηθεύς» είχε ήδη τεθεί σε εφαρμογή, με αποτέλεσμα ο ταξίαρχος Βιδάλης να μην λάβει ποτέ το σήμα του Γεωργίου Ράλλη.
Ο αιφνιδιασμός ήταν πλήρης και στις 3:30 τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου το στρατιωτικό κίνημα είχε επικρατήσει και μάλιστα αναίμακτα. Νωρίς το πρωί, το ραδιόφωνο ΕΙΡ έπαιζε εμβατήρια και δημοτικά άσματα και οι αγουροξυπνημένοι Ελληνες άκουγαν τα πρώτα «Αποφασίζομεν και Διατάζομεν» των δικτατόρων, που ήταν η απαγόρευση των συγκεντρώσεων άνω των τριών ατόμων. Με συντακτική πράξη κατά τη διάρκεια της ημέρας ανεστάλησαν οι διατάξεις του Συντάγματος και ματαιώθηκαν επίσημα οι εκλογές της 28ης Μαΐου 1967. Αξίζει εδώ να σημειωθεί πως μόνο δύο πρωινές εφημερίδες πρόλαβαν να περιλάβουν στην ύλη τους την εκδήλωση του πραξικοπήματος. Η «Καθημερινή» στην πρώτη της σελίδα είχε ένα μονόστηλο με τίτλο «Την 2αν πρωινήν εξερράγη στρατιωτικόν κίνημα. Συνελήφθησαν πολιτικοί άνδρες», ενώ η «Αυγή» πάνω από τον τίτλο της έγραφε: «Συνελήφθησαν από στρατιωτικούς οι Μ. Γλέζος, Λ. Κύρκος, Α. Παπανδρέου. Ασυνήθιστες κινήσεις στρατιωτικών και αστυνομικών δυνάμεων».
Στις 7 το πρωί, οι πραξικοπηματίες επισκέφθηκαν στα Ανάκτορα του Τατοΐου τον βασιλιά Κωνσταντίνο και του ζήτησε να ορκίσει την κυβέρνησή τους. Η περιοχή ήταν περικυκλωμένη από τανκς για να μην υπάρξει περίπτωση δυναμικής αντίδρασης από το Παλάτι. Ο βασιλιάς, παρά την προτροπή του συλληφθέντα πρωθυπουργού Παναγιώτη Κανελλόπουλου να αντισταθεί, συμβιβάστηκε μαζί τους «για να μην χυθεί αίμα ελληνικό» και αργά το απόγευμα όρκισε την κυβέρνηση, με πρωθυπουργό τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Κωνσταντίνο Κόλλια. Επρόκειτο βέβαια για πρωθυπουργό - μαριονέτα, αφού τα νήματα κινούσε ο ισχυρός άνδρας του κινήματος, συνταγματάρχης Γεώργιος Παπαδόπουλος. Ο συλληφθείς και αποπεμφθείς αρχηγός του ΓΕΣ Γρηγόριος Σπαντιδάκης, άνθρωπος του βασιλιά, όπως και ο Κόλλιας, προσχώρησε στους κινηματίες και ανέλαβε Υπουργός Εθνικής Άμυνας.
Την ίδια μέρα άρχισαν και οι συλλήψεις απλών πολιτών, ενώ είχαμε και τα πρώτα θύματα. Τα όργανα της Χούντας δολοφονούν στον Ιππόδρομο, που είχε μετατραπεί σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, το στέλεχος της ΕΔΑ Παναγιώτη Ελή, ενώ ένας στρατιώτης πυροβολεί τη νεαρή Αθηναία Μαρία Καλαυρά, γιατί δεν υπάκουσε στις διαταγές του. Δέκα ημέρες αργότερα, η Χούντα ανακοίνωσε ότι οι συλληφθέντες ανέρχονταν σε 6.509 άτομα, στη συντριπτική τους πλειονότητα αριστερών πεποιθήσεων. Τα υπόλοιπα, όπως λένε, είναι Ιστορία...
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
