Επιδότηση ηλεκτρικών συσκευών: Πότε και πώς έρχεται ο τεχνικός στο σπίτι - Τι ισχύει για ψυγεία και κλιματιστικά

Επιδοτήσεις που κυμαίνονται από 135 έως 710 ευρώ μπορούν να λάβουν τα νοικοκυριά για την αγορά νέου κλιματιστικού, ψυγείου και καταψύκτη μέσα από το πρόγραμμα «Ανακυκλώνω – Αλλάζω Συσκευή». Ηδη από τις 21 Ιουνίου έχει ανοίξει η ηλεκτρονική πλατφόρμα για την υποβολή αιτήσεων allazosyskevi.gov.gr, και δικαίωμα υποβολής αιτήσεων έχουν όλα τα φυσικά πρόσωπα ανεξαρτήτως εισοδήματος ενώ η διαδικασία είναι απλή καθώς απαιτούνται μόνο οι κωδικοί του Taxisnet και ο αριθμός παροχής ρεύματος. Αξίζει να σημειωθεί πως οι αιτήσεις υποβάλλονται έως τις 5 Ιουλίου και οι αγορές θα πρέπει να γίνουν μέχρι τις 16 Σεπτεμβρίου του 2022. Ακολουθεί ένας λεπτομερής οδηγός προς ναυτιλομένους για να καταφέρετε να ολοκληρώσετε τη διαδικασία χωρίς κανένα πρόβλημα.

Καταρχάς, θα πρέπει να επισημανθεί πως το εν λόγω πρόγραμμα επιδότησης ηλεκτρικών συσκευών αφορά ΜΟΝΟΝ τις ακόλουθες κατηγορίες συσκευών:

• Κλιματιστικά
• Ψυγεία
• Καταψύκτες

Μάλιστα πρέπει να γίνει ειδική αναφορά στο γεγονός πως για κάθε νέα συσκευή που επιχορηγείται, μία παλαιά συσκευή της ίδιας κατηγορίας θα πρέπει να ανακυκλωθεί μέσω εγκεκριμένου συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού. Αρα αν γίνει αίτηση για ανακύκλωση ψυγείου, το voucher θα είναι για τοποθέτηση νέου ψυγείου και όχι καταψύκτη ή κλιματιστικού.

Μπορείτε να δείτε ΕΔΩ το ΦΕΚ του προγράμματος για επιδότηση ηλεκτρικών συσκευών

Με το εν λόγω πρόγραμμα, οι ειδικοί υπολογίζουν πως οι καταναλωτές που θα προχωρήσουν σε αντικατάσταση παλιών ενεργοβόρων συσκευών θα δουν μείωση από 150 έως 300 ευρώ τον χρόνο στους λογαριασμούς ρεύματος. Η επιχορήγηση παρέχεται μέσω επιταγών (vouchers) του Προγράμματος «ΑΝΑΚΥΚΛΩΝΩ-ΑΛΛΑΖΩ ΣΥΣΚΕΥΗ», οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την αγορά νέας συσκευής σε καταστήματα λιανικής πώλησης ηλεκτρικών συσκευών και να καλύψουν ένα μέρος της συνολικής δαπάνης. Παράλληλα, για κάθε αγορά νέας συσκευής με επιδότηση, δημιουργείται παράλληλα η υποχρέωση παράδοσης μίας παλιάς προς ανακύκλωση που ανήκει στην ίδια κατηγορία.

Πώς γίνεται η μεταφορά της παλιάς συσκευής - Το ΟΚ που πρέπει να δοθεί από τεχνικό

Ωστόσο, προτού προχωρήσετε στην αγορά της νέας συσκευής, θα πρέπει να γίνει πρώτα έλεγχος από αρμόδιο τεχνικό, αφού η διαδικασία μπορεί να ολοκληρωθεί μόνον εφόσον η συσκευή, που θέλετε να αντικαταστήσετε, εξακολουθεί να λειτουργεί. Δικαίωμα συμμετοχής έχουν όλοι οι καταναλωτές που έχουν τοποθετημένη στην οικία τους και όχι σε επαγγελματικό χώρο παλαιά ηλεκτρική συσκευή, συγκεκριμένα κλιματιστικό, ψυγείο ή καταψύκτη, την οποία επιθυμούν να αντικαταστήσουν και να ανακυκλώσουν με άλλη νεότερης τεχνολογίας και ενεργειακά αποδοτικότερη.

Αναλυτικά, όσον αφορά τη διαδικασία της μεταφοράς της ηλεκτρικής συσκευής, κάθε ωφελούμενος που αγοράζει ψυγείο ή κλιματιστικό με επιδότηση, υποχρεούται να παραδώσει μίας αντίστοιχης κατηγορίας παλαιά συσκευή στον προμηθευτή προς ανακύκλωση. Η παράδοση γίνεται πάντοτε στον έμπορο λιανικής από τον οποίο θα γίνει ή έχει ήδη πραγματοποιηθεί η αγορά της νέας επιδοτούμενης συσκευής.

Ο ωφελούμενος παραδίδει την παλαιά συσκευή προς ανακύκλωση:

• σε συνεργείο ή σε συνεργάτη του εμπόρου λιανικής, που την παραλαμβάνει από την οικία του. Η παραλαβή μπορεί να γίνει κατά τη στιγμή της παράδοσης της νέας συσκευής ή σε χωριστή επίσκεψη,
• εναλλακτικά, κατευθείαν σε εγκατάσταση (κατάστημα, αποθήκη) του εμπόρου λιανικής, όταν η μεταφορά προς το χώρο αυτό γίνεται με ευθύνη του ωφελούμενου.

Η επιλογή της χρονικής στιγμής και του σημείου παράδοσης-παραλαβής της προς ανακύκλωση συσκευής εξαρτάται από τη συμφωνία που θα κάνουν τα δύο μέρη και δεν αφορά το Πρόγραμμα. Τα κόστη μεταφοράς, τοποθέτησης, συλλογής κλπ. δεν είναι επιλέξιμα προς επιχορήγηση. Σε κάθε περίπτωση πάντως, κατά την παράδοση της παλαιός συσκευής και με ευθύνη του εμπόρου (ή του συνεργείου που εκτελεί τις εργασίες για λογαριασμό του):

• Γίνεται φυσική σήμανση της προς ανακύκλωση συσκευής, με επικόλληση σε εμφανή σημεία αυτής ετικέτας ικανού μεγέθους που φέρει μοναδικό κωδικό (QR code). O μοναδικός κωδικός θα ταυτοποιεί τη συσκευή στα επόμενα στάδια της διαδικασίας, λειτουργώντας ως ιδιότυπος σειριακός αριθμός. Ειδικά στην περίπτωση των κλιματιστικών, σημαίνονται με διαφορετικό κωδικό τόσο η εσωτερική, όσο και η εξωτερική μονάδα.
• Γίνεται σύνδεση, με χρήση της ψηφιακής πλατφόρμας του Προγράμματος, του μοναδικού «σειριακού» αριθμού της συσκευής με συγκεκριμένη επιταγή (voucher) επιχορήγησης του ωφελούμενου που παραδίδει τη συγκεκριμένη συσκευή. Η συσκευή που φέρει το QR-code θα πρέπει να ανήκει στην ίδια κατηγορία με αυτή της επιταγής.
• Καταγράφεται στην ψηφιακή πλατφόρμα του Προγράμματος το ορόσημο παράδοσης-παραλαβής της συγκεκριμένης συσκευής από τον ωφελούμενο στον έμπορο. Με την κίνηση αυτή ολοκληρώνεται το σκέλος της διαδικασίας που αφορά στον ωφελούμενο και θεωρείται ότι ο τελευταίος έχει καλύψει την υποχρέωση παράδοσης της παλιάς συσκευής, ενώ η ευθύνη των επόμενων βημάτων μεταβιβάζεται στον έμπορο λιανικής.

Ο έμπορος λιανικής, στο πλαίσιο παραλαβής της κάθε συσκευής, εκδίδει τα κατά περίπτωση απαιτούμενα από το νόμο και την εσωτερική του διαδικασία έγγραφα, όπως δελτίο ποσοτικής παραλαβής. Τα στοιχεία ταυτοποίησης των παραπάνω εγγράφων συνδέονται με την προς ανακύκλωση συσκευή και τηρούνται στην ψηφιακή πλατφόρμα του προγράμματος, ενώ τα ίδια τα έγγραφα τηρούνται με ευθύνη του εμπόρου και τίθενται στη διάθεση των αρχών σε περίπτωση μεταγενέστερων ελέγχων.

Κάθε αίτηση μπορεί να περιλαμβάνει αθροιστικά από μία (1) έως τρεις (3) συσκευές προς επιχορήγηση, ενώ η επιδότηση αφορά στην αντικατάσταση και ανακύκλωση: 

• παλαιών κλιματιστικών -που είναι παλαιάς τεχνολογίας και με παλιό ψυκτικό υγρό (μέχρι 2) με νέα ενεργειακής κλάσης από Α++  και καλύτερη (δηλαδή Α+++) και 
• παλαιών ψυγείων -με παλαιά ενεργειακή κατάταξη- (μέχρι 1) με νέα ενεργειακής κλάσης από Ε και καλύτερη (δηλαδή D, C, B, A) ή παλαιών καταψυκτών (μέχρι 1) με νέους ενεργειακής κλάσης από F και καλύτερη (δηλαδή E, D, C, B, A)

Για την υποβολή της αίτησης χρηματοδότησης δεν απαιτείται κανένα δικαιολογητικό και μπορεί να ολοκληρωθεί μέσα σε λίγα λεπτά, καθώς όλα τα στοιχεία αντλούνται και διασταυρώνονται αυτόματα από άλλους φορείς (ΑΑΔΕ & ΔΕΔΔΗΕ). Απαιτούνται μόνο οι κωδικοί του taxisnet και ο αριθμός παροχής ηλεκτρικού ρεύματος της οικίας που θα δηλωθεί στην αίτηση.   Κάθε πολίτης μπορεί να υποβάλει μόνο μια αίτηση για κάθε κατοικία.  Για παράδειγμα, μία τετραμελής οικογένεια με δύο συζύγους και δύο τέκνα: μπορεί να υποβάλλουν έως δύο χωριστές αιτήσεις οι δύο σύζυγοι για διαφορετική κατοικία ο καθένας (κύρια και δευτερεύουσα). 

Οι προδιαγραφές των ηλεκτρικών συσκευών

Για τα κλιματιστικά, γίνονται δεκτές προς ανακύκλωση παλαιές συσκευές που φέρουν τα ψυκτικά υγρά, R22, R407C, R410A. Επίσης, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η απεγκατάσταση να γίνει από πιστοποιημένο τεχνικό εγκατάστασης συσκευών κλιματισμού. Για τα ψυγεία και τους καταψύκτες, γίνονται δεκτές προς ανακύκλωση παλαιές συσκευές που φέρουν σήμανση σύμφωνα με τις κάτωθι ενεργειακές οδηγίες:

• 92/75/22.09.92, με εφαρμογή από το 1993
• 94/2/21.01.94, με εφαρμογή από το 1995.
• 1060/2010/28.09.10, με εφαρμογή από 30/11/2011

Το βάρος του ελέγχου και βεβαίωσης των παραπάνω απαιτήσεων φέρει

• στη μεν περίπτωση των κλιματιστικών, ο πιστοποιημένος τεχνικός που πραγματοποιεί την απεγκατάσταση,
• στη δε περίπτωση ψυγείων και καταψυκτών, ο έμπορος που προμηθεύει τη νέα και αποσύρει την παλιά συσκευή.

Τι πρέπει να προσέξετε με τις διευθύνσεις

Προσοχή όμως συνιστάται στο ότι η κατοικία (κύρια ή δευτερεύουσα) που αναφέρεται στην αίτηση θα πρέπει να ταυτίζεται αφενός με την οικία που ήταν τοποθετημένη η παλαιά ηλεκτρική συσκευή προς ανακύκλωση και αφετέρου με την οικία όπου θα τοποθετηθεί η νέα επιδοτούμενη συσκευή. Με άλλα λόγια, δεν μπορώ να αγοράσω κλιματιστικό για το εξοχικό μου και να ανακυκλώσω παλαιό κλιματιστικό που είναι εγκατεστημένο στην κύρια κατοικία μου.

Οι αιτήσεις χρηματοδότησης αφορούν είτε ιδιόκτητη, είτε ενοικιασμένη, είτε παραχωρημένη κατοικία. Αρκεί να υπάρχει ενεργή παροχή ηλεκτρικού ρεύματος μέσω της οποίας πραγματοποιείται η ταυτοποίηση της κατοικίας αυτής. Όσον αφορά το ποσοστό της επιδότησης, αυτό ξεκινάει από το 30% και φτάνει έως και το 50% του κόστους των συσκευών, ανάλογα με την εισοδηματική κατηγορία.

Ποιες είναι οι εισοδηματικές κατηγορίες

Για τον υπολογισμό των εισοδηματικών κατηγοριών λαμβάνεται υπόψη το μέσο ετήσιο εισόδημα ανά μέλος οικογένειας (ΕΙΣμ). Σημειώνεται ότι το ΕΙΣμ σε ορισμένες περιπτώσεις ταυτίζεται με το ατομικό εισόδημα.

Στην περίπτωση όπου,

• ΕΙΣ≤ 5.000€, ο ωφελούμενος εμπίπτει στην 1Π εισοδηματική κατηγορία. Και άρα δικαιούται 50% επιδότηση.
• 5.000€ < ΕΙΣ≤ 10.000€, ο ωφελούμενος εμπίπτει στη 2Π εισοδηματική κατηγορία. Και άρα δικαιούται 45% επιδότηση.
• 10.000€ < ΕΙΣ≤ 20.000€, ο ωφελούμενος εμπίπτει στην 3Π εισοδηματική κατηγορία. Και άρα δικαιούται 35% επιδότηση.
• 20.000€ ≤ ΕΙΣ, ο ωφελούμενος εμπίπτει στην 4Π εισοδηματική κατηγορία. Και άρα δικαιούται 30% επιδότηση.

Σε κάθε περίπτωση, η τελική επιχορήγηση είναι το μικρότερο ποσό που προκύπτει εκ των δύο ανωτέρω εναλλακτικών υπολογισμών (i. ανώτατο ποσό και ii. ποσοστό επί της λιανικής τιμής).

Ποιο είναι το ύψος της επιδότησης ανά δικαιούχο

Μέσω του προγράμματος επιδοτείται ποσοστό (%) της δαπάνης αγοράς κάθε νέας συσκευής. Συγκεκριμένα, κάθε ωφελούμενος λαμβάνει ισάριθμες επιταγές (vouchers), ανάλογα με τις συσκευές που θα επιλέξει, τις οποίες μπορεί να εξαργυρώσει σε προμηθευτή της επιλογής του, μειώνοντας το τελικό ποσό που θα κληθεί να καταβάλει για την αγορά τους. Ο Φορέας Πιστοποίησης και Πληρωμής του προγράμματος καταβάλλει την αξία των επιταγών απευθείας στον προμηθευτή, σε χρόνο που έπεται της ολοκλήρωσης της συναλλαγής. Η τελική αξία της κάθε επιταγής εξαρτάται από την κατηγορία του ωφελούμενου, τα χαρακτηριστικά της αντίστοιχης συσκευής, καθώς και την τιμή αγοράς της, και καθορίζεται σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα:

Οι παραπάνω τιμές αντιστοιχούν σε καθαρή αξία λιανικής πώλησης προ ΦΠΑ. Σημειώνεται ότι ο ΦΠΑ είναι επιλέξιμος και ενισχύεται κατά το ίδιο ποσοστό (αναλόγως της εισοδηματικής κατηγορίας), όμως δε συνυπολογίζεται στο απόλυτο ανώτατο όριο, ώστε να προστίθεται διακριτά ο ΦΠΑ της κάθε περιοχής στην οποία εμπίπτει ο προμηθευτής που διενεργεί τη συναλλαγή. Το ανώτατο όριο τίθεται επί της καθαρής αξίας.

Στον οδηγό του προγράμματος παρατίθενται τα ακόλουθα παραδείγματα:

Παράδειγμα νο1: Ωφελούμενος της πρώτης εισοδηματικής κατηγορίας που διαμένει στην Αθήνα και προμηθεύεται κλιματιστικό 9.000 Btu/h από τοπικό προμηθευτή μπορεί να επιχορηγηθεί μέχρι του ανώτατου ποσού (δημόσια δαπάνη) των 340,00 €, το οποίο προκύπτει ως εξής:

• Καθαρό ποσό:    274,19 €
• ΦΠΑ:      65,81€   (24%)
• Σύνολο:     340,00 €

Παράδειγμα νο2: Ωφελούμενος της πρώτης εισοδηματικής κατηγορίας που διαμένει στη Χίο και προμηθεύεται κλιματιστικό 9.000 Btu/h από τοπικό προμηθευτή μπορεί να επιχορηγηθεί μέχρι του ανώτατου ποσού των 320,80 €, το οποίο προκύπτει ως εξής:

• Καθαρό ποσό:    274,19 €
• ΦΠΑ:      46,61€   (17%)
• Σύνολο:     320,80 €

Παραδείγματα υπολογισμού της επιδότησης με βάση την εισοδηματική κατηγορία

Στον οδηγό εφαρμογής του προγράμματος παρατίθενται τα ακόλουθα παραδείγματα:

Παράδειγμα νο1: Ωφελούμενος της 2ης εισοδηματικής κατηγορίας λαμβάνει επιταγή για αγορά κλιματιστικού. Κατά τη στιγμή της αγοράς επιλέγει μοντέλο 12.000 Btu/h με τιμή αγοράς τα 558Ε (450Ε καθαρή αξία+108€ ΦΠΑ). Ο ΦΠΑ που εφαρμόζεται στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι 24%. –  Εφαρμόζοντας το ποσοστό ενίσχυσης του συγκεκριμένου ωφελούμενου επί της καθαρής αξίας προκύπτει 450€ x 45% = 202,50€. –  Το ποσό αυτό είναι χαμηλότερο από τη μέγιστη ονομαστική αξία προ ΦΠΑ της επιταγής για αυτή την κατηγορία συσκευής και εισοδηματική κατηγορία ωφελούμενου (202,50 < 290,32€). –  Επομένως η επιδότηση θα εφαρμοστεί στο σύνολο της καθαρής αξίας, αλλά και στον αναλογούντα ΦΠΑ, ήτοι –   (45%x450€)+(45%xl08€) = 202,50€+48,60€ =251,10€.

Παράδειγμα νο2: Ωφελούμενος της 2ης εισοδηματικής κατηγορίας λαμβάνει επιταγή για αγορά κλιματιστικού. Κατά τη στιγμή της αγοράς επιλέγει μοντέλο 12.000 Btu/h με τιμή αγοράς 868Ε € (700€ καθαρή αξία+168€ ΦΠΑ). Ο ΦΠΑ που εφαρμόζεται στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι 24%. –  Εφαρμόζοντας το ποσοστό ενίσχυσης του συγκεκριμένου ωφελούμενου επί της καθαρής αξίας προκύπτει 700,00€ x 45% = 315,00€. –  Το ποσό αυτό είναι υψηλότερο από τη μέγιστη ονομαστική αξία προ ΦΠΑ της επιταγής για αυτή την κατηγορία συσκευής και εισοδηματική κατηγορία ωφελούμενου (315,00 > 290,32€).

• Επομένως η επιδότηση θα εφαρμοστεί στη μεγίστη ονομαστική αξία και στο ΦΠΑ που αναλογεί στην αξία αυτή, ήτοι –  290,32€+(24%χ290,32€) = 290,32€+69,68€ =360,00€.

Εάν στην περίπτωση του παραδείγματος #2 ανωτέρω, ο ΦΠΑ που εφαρμοζόταν ήταν της τάξης του 17%, τότε η επιδότηση θα ανερχόταν στο ποσό των 290,32€+(17%χ290,32€) = 290,32€+49,35€ =339,67€.