Είναι το βαλς των βαλς. Ένα από τα πιο εμβληματικά κομμάτια της κλασικής μουσικής. Το σήμα κατατεθέν του Γιόχαν Στράους. Αξεπέραστο ακόμα και σήμερα. Ελάχιστοι είναι αυτοί που δεν το έχουν ακούσει. Ακόμα κι αν κάποιος δεν έχει καμία επαφή με την κλασική μουσική αν ακούσει την εισαγωγή σίγουρα θα πει «Α! Αυτό είναι; Ναι, αυτό το ξέρω...»!
Σαν σήμερα, 13 Φεβρουαρίου 1867 έκανε πρεμιέρα στη Βιέννη «ο Γαλάζιος Δούναβης» ή όπως είναι ο ακριβής τίτλος του «Πάνω στον όμορφο γαλάζιο Δούναβη» (An der schönen blauen Donau), ο οποίος γράφτηκε το φθινόπωρο του 1866 από τον επονομαζόμενο και Βασιλιά των Βαλς.
Ένα χαρούμενο τραγούδι στη μαυρίλα του πολέμου
Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα η Αυστρία περνάει μια από τις χειρότερες φάσεις της ιστορίας της, αφού η ήττα από την Πρωσία στον πόλεμο των επτά εβδομάδων και η επιδημία της χολέρας, έχουν καταρρακώσει το ηθικό των πάντων στη χώρα.
Ο Γιόχαν Χέρμπεκ, διευθυντής της Ανδρικής Χορωδίας της Βιέννης, πλησίασε τον Γιόχαν Στράους και του ζήτησε ένα νέο έργο, γεμάτο ζωντάνια, για να το παρουσιάσει στις καρναβαλικές εκδηλώσεις της πρωτεύουσας των Αψβούργων, με σκοπό να αναστρέψει το βαρύ κλίμα.
Ο ίδιος ο συνθέτης θέλει να στείλει κάτι αισιόδοξο, δυνατό και επιβλητικό για να ανεβάσει το ηθικό των συμπατριωτών του. Αν και έχει χρόνο στη διάθεσή του, ο θρύλος θέλει να μην ασχολείται με τη σύνθεση παρά λίγες ημέρες πριν το στείλει στον Χέρμπεκ. Γι αυτό και η παρτιτούρα είναι γεμάτη... μουτζούρες και ο Στράους στο συνοδευτικό σημείωμα ζητά συγγνώμη για την τσαπατσουλια.
Το έργο κάνει πρεμιέρα μια ημέρα σαν σήμερα στο «Dianabadsaal» της Βιέννης αλλά εκεί ο Στράους βιώνει την αποτυχία. Η ανταπόκριση του κοινού είναι από χλιαρή έως παντελώς αδιάφορη, ενώ όλοι φαίνονται να ενοχλούνται με τα λόγια:
«Βιεννέζοι, ευτυχείτε! -Ωχ, γιατί? -Κοιτάξτε γύρω! –Ρωτώ γιατί; -Μια λάμψη φωτός! –Δεν βλέπουμε τίποτα ακόμα –Μα, το καρναβάλι είναι εδώ! –Α, ώστε έτσι! –Λοιπόν, αψηφήστε τον χρόνο! –Ω θεέ μου, τον χρόνο! –Τη θλίψη –Αχ, αυτό θα ήταν έξυπνο! Σε τι χρησιμεύει η θλίψη; Στο πένθος –Γι αυτό να είστε χαρούμενοι και λαμπεροί! Τιμήστε τον νόμο του καρναβαλιού. Δεν έχει σημασία πόσο άσχημα είναι τα οικονομικά. Ας χορέψουμε»!
Ο Στράους απογοητεύτηκε. «Ο διάολος πήρε και σήκωσε τη σύνθεσή μου...» δηλώνει αμέσως μετά αλλά δεν το βάζει κάτω και αποφασίζει να «χτίσει» το έργο από την αρχή. Πέφτει με τα μούτρα στη δουλειά και σε λιγότερο από μήνα συνθέτει τον γαλάζιο του Δούναβη σε όλο το εύρος της επιβλητικότητάς του. Αλλά αυτή τη φορά μόνο για ορχήστρα. Από την αρχική εκδοχή της σύνθεσης κρατά μόνον τον τίτλο.
Αφιερωμένο σε έναν Έλληνα
Ο Στράους αφιέρωσε το σπουδαίο έργο του, στον φίλο του Νικόλαο Δούμπα, έναν μαίκηνα των τεχνών και μέλος του Διοκητικού Συμβουλίου της Ανδρικής Χορωδίας της Βιέννης. Ο Δούμπας με καταγωγή από την Κοζάνη ήταν αυτός που βοήθησε τον Στράους να συγκεντρωθεί πάνω στο έργο του. Του Παραχώρησε, μάλιστα, το εξοχικό του για να δουλέψει με την ησυχία του.
Η ορχηστρική βερσιόν το έργο παρουσιάζεται το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου στην Παγκόσμια Έκθεση του Παρισιού. Η επιτυχία είναι τεράστια. Ο Δούμπας με τις γνωριμίες και την επιρροή του έχει φροντίσει, ώστε, όλα τα βλέματα να είναι στραμμένα εκεί. Και ο Στράους το αναγνωρίζει. Στην κορυφή της παρτιτούρας του σημειώνει με καλλιγραφικά γράμματα: “Dem Präsidenten, Herrn Nikolaos Doumpas, gewidmet” - «Αφιερωμένο στον Πρόεδρο, κύριο Νικόλαο Δούμπα».
Πλέον σήμερα «Ο Γαλάζιος Δούναβης» είναι ο ανεπίσημος εθνικός ύμνος της Αυστρίας.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
