Στις 16 Μαΐου του 1968 φεύγει από τη ζωή ο λόγιος Ευάγγελος Λεμπέσης ο οποίος ήταν Έλληνας κοινωνιολόγος και οικονομολόγος. Γεννήθηκε το 1904 στο Μύτικα Χαλκίδας. Σπούδασε στα Πανεπιστήμια της Φραγκφούρτης και του Παρισιού, καθώς και στην Ιταλία. Διορίστηκε καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο το 1931, ως καθηγητής κοινωνιολογίας. Εργάστηκε στην κρατική ραδιοφωνία, την Αγροτική Τράπεζα, το Υπουργείο Προεδρίας της Κυβέρνησης και ως αρθρογράφος στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» και το περιοδικό «Εργασία». Συνέγραψε και εξέδωσε πλήθος βιβλίων, δοκιμίων, μελετών.
«Η παραγωγή βλακών δεν είναι "ταξική"»
Ίσως το σημαντικότερα από τα δοκίμια που έγραψε ο Λεμπέσης ήταν εκείνο με τίτλο: «Η τεραστία κοινωνική σημασία των βλακών εν τω συγχρόνω βίω»! Είναι μία κοινωνιολογική μελέτη βασισμένη αποκλειστικά στην ανάλυση της δράσης και της συμπεριφοράς των βλακών, που έχει ως αποτέλεσμα την εξέλιξη, την προώθηση και την επικράτησή τους σε ολόκληρη την κοινωνία. Πρόκειται για ένα εμβληματικό κείμενο, γραμμένο στην καθαρεύουσα, στη διάρκεια της κατοχής (1941) το οποίο ο ίδιος ο συγγραφέας αφιέρωσε «εις τους δυναστευόμενους από τους βλάκες, δηλαδή στους ευφυείς»! Κάποια από τα σημαντικότερα αποσπάσματα μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω (σε απόδοση του πρώην πολιτευτή Γιάννη Σαμσούρη) στη δημοτική, ενώ αξίζει να αναφερθεί πως το συγκεκριμένο δοκίμιο έχει γίνει ακόμα και θεατρική παράσταση!
«Στην πολυπληθή κατηγορία των βλακών προσάπτεται, σίγουρα άδικα και επιστημονικά εσφαλμένα, η μομφή, είτε ότι είναι άχρηστοι και περιττό βάρος στην κοινωνία, είτε ότι είναι παράσιτα.
Εκφράζεται συχνά από πολλούς η ανόητη ευχή όπως αυτοί εκλείψουν. Το πρόβλημα των βλακών δεν είναι τόσο απλό όταν ληφθεί υπόψη η στερεά και απολύτως αναγκαία θέση που αυτοί επάξια κατέχουν στην κοινωνική διαστρωμάτωση.
Οι βλάκες διαιρούνται σε δύο αντίθετες μεταξύ τους ομάδες, οι οποίες διέπονται όμως αμφότερες από τον ίδιο νόμο της διαστρωμάτωσης. Η πρώτη ομάδα καταλαμβάνει τις υποδεέστερες στην κοινωνία θέσεις, βρίσκονται δηλαδή σε κατώτατες βαθμίδες της κοινωνικής διαστρωμάτωσης. Είναι περιττό να τονισθεί πόσο ευεργετική για την κοινωνία είναι η ομάδα αυτή διότι χωρίς αυτή δε θα υπήρχε εκμετάλλευση και χωρίς την εκμετάλλευση δεν θα υπήρχε πολιτισμός.
Με την γλώσσα της κοινωνικής διαστρωμάτωσης: χωρίς αυτούς δεν θα υπήρχε διαστρωμάτωση, διότι αντί ανισότητα θα υπήρχε ισότητα, έστω και προς τα πάνω, δηλαδή θα ήταν όλοι ευφυείς , οπότε σύμφωνα με την θεωρία της διαστρωμάτωσης, ακριβώς το ίδιο με το να είναι όλοι βλάκες ,διότι η θεωρία της διαστρωμάτωσης απαιτεί ρητά και ευφυείς και βλάκες και αν ένα από τα δύο σκέλη εκλείψουν, αίρεται ολόκληρος. Χωρίς την σημαντικότατη παρουσία των βλακών, σύμφωνα με την θεωρία της διαστρωμάτωσης, δεν μπορεί μα υπάρξει κοινωνία!!! Αυτή την τεράστια κοινωνική σημασία των βλακών, που ούτως ή άλλως αναγνωρίζεται από όλους, μολονότι μόνο σε έναν κοινωνιολόγο είναι επιστημονικά γνωστή.
[...]
Η έμφυτη τάση του βλάκα, η οποία πολλές φορές φθάνει σε αληθινή μανία, να ανήκει σε ισχυρές και όσο το δυνατό περισσότερες πάσης φύσεως οργανώσεις, εξηγείται εύκολα πρώτον από την τάση τους προς αγελοποίηση, λόγω έλλειψης ατομικότητας και δεύτερον από τον ατομικό ζωώδη πανικό που μόνιμα τον κατατρέχει, μήπως και βρεθεί σε οποιοδήποτε είδος προλεταριάτου. Η τάση αυτή αποτελεί ακαταμάχητο τεκμήριο της πνευματικής του αναπηρίας. Με πολλούς τρόπους δημιουργείται αυτόματη συρροή βλακών σε πάση φύσεως οργανώσεις. Εάν είναι αυτές συμφεροντολογικές διατηρούν τουλάχιστον την σοβαρότητα των συμφερόντων που υπηρετούν.
Εάν όμως είναι «πνευματικές» μετατρέπονται με το χρόνο σε πλήρη βλακοκρατία. Με βάση αυτά είναι κατανοητό ότι η λεγεώνα των βλακών ωθείται ακατανίκητα προς την αγέλη και προς πάσης φύσεως οργανώσεις, έχει απίστευτη «έλξη» προς «αγέλες» αντιατομικές και ομαδιστικές θεωρίες πάσης φύσεως παρεμβατισμού ή «διευθυνόμενης οικονομίας», ακόμη του Σοσιαλισμού και του Κουμουνισμού. Έτσι εξηγείται η ατέλειωτη και αυστηρότατη επιλογή βλακών στα ομαδικά συστήματα, η οποία με τη βοήθεια της πολιτικής βίας κατοχυρώνονται ως πολιτικό και κοινωνικό καθεστώς, αφού η ελευθερία της σκέψης είναι μονίμως και εξόχως αντιπαθητική στους βλάκες, μιας και ασκούμενη από τους άλλους στρέφεται εναντίον τους, ιδίως όταν αυτοί κατέχουν θέσεις ή έχουν συνδέσει τα συμφέροντα τους με τα άτομα που τις κατέχουν.
[...]
Για την κοινωνική προέλευση των βλακών, κοινά αποδεχτό είναι ότι η παραγωγή τους δεν είναι ταξική. Η πονηρή φύση δεν έδωσε μόνο σε μια κοινωνική τάξη το «ζηλευτό» «προνόμιο» να παράγει βλάκες!!! Πρόσφερε απλόχερα σε όλες τις κοινωνικές τάξεις τους διασκεδαστικότερους απλός τύπους βλακών και δεν στέρησε από καμία κοινωνική τάξη την «σοβαρή» συμβολή τους. Ο βλάκας υπουργός που άγεται και φέρεται από τους συμβούλους του και τα μέλη ενός εργατικού σωματείου τα οποία εκμεταλλεύεται ο πρόεδρος του σωματείου αποτελούν δύο αντίθετα παραδείγματα του γεγονότος ότι η βλακεία δεν έχει ταξική πατρίδα. Το παιδί του πλούσιου μπαμπά το οποίο λόγω της «ατροφίας» του εγκεφάλου, λαμβάνει σοβαρά και εφαρμόζει όλες τις απαγορεύσεις της οικογενείας του, στερούμενος στο τέλος ακόμα και την πνευματικότητα, καταντά να γίνει στο τέλος ένας τύπος με ελάχιστη προσωπικότητα τον οποίο και ονομάζουν στην τάξη του «καλό παιδί» ή στην πραγματικότητα μπορείς να τον πεις «ευπρεπής βλάκας», ενώ το παιδί του φτωχού θα ονομαστεί από τον λαό απλά «κόπανος». Είναι πολύ αυστηρότερα τα κριτήρια εξέλιξης για ένα βλάκα της κατώτερης κοινωνικής τάξης.
Το παιδί του πλούσιου μπαμπά επειδή από μικρό απολαμβάνει όλα τα προνόμια της τάξης του στην παιδεία και δεν δέχεται καθημερινά ψυχική μείωση, του δίνει τη δυνατότητα να φθάσει ανενόχλητος ακόμα και σε υψηλά αξιώματα καθώς και να γίνει κοινωνικά γνωστός. Αντίθετα, το παιδί του φτωχού χειραγωγείται σκληρότερα από τους γονείς του και τους συμμαθητές του στο σχολείο είναι δυσκολότερο να ανέβει στην κοινωνική κλίμακα, παρόλο που ο βλάκας των λαϊκών τάξεων και συμπαθέστερος είναι και κοινωνικά άγνωστος και λιγότερο γελοίος και σεμνότερος μιας και δε διαθέτει την αυτοπεποίθηση και την έπαρση του βλάκα της αστικής τάξης».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
