Το ραντεβού μας είχε κλείσει για τις 9:30 το πρωί. Λίγες ώρες πριν, σε ένα μπαρ στα Εξάρχεια, είπα σε μία καλή φίλη ότι την επομένη θα έκανα συνέντευξη με τη Νατάσα Γιάμαλη. Όταν την είδα να ενθουσιάζεται, της ζήτησα να μου βρει μία ερώτηση που θα της έκανε αν ήταν εκείνη απέναντί της. Το βρήκε σε δέκατα του δευτερολέπτου: «Πώς νιώθει που είναι τόσο μόνη στην τηλεόραση;».
Η αλήθεια είναι ότι για πολλούς ανθρώπους, η Νατάσα Γιάμαλη μοιάζει μία μοναχική παρουσία, ένας άνθρωπος που μέχρι τώρα είχε έναν δικό του χώρο για να λέει πράγματα τα οποία μοιάζουν τελείως ξένα με όλη την υπόλοιπη συνθήκη στην οποία βρίσκεται η ελληνική τηλεόραση. Για τον φεμινισμό, για τα δικαιώματα, για τις κοινωνικές ανισότητες, για τον συστημικό ρατσισμό, τη φτώχεια και την αστυνομική βία. Πράγματα άβολα για τις ελίτ και άγνωστα στις κυρίαρχες αναπαραστάσεις.
Ο χώρος της Νατάσας Γιάμαλη θα μεγαλώσει. Από το απόγευμα της 28ης Σεπτεμβρίου, θα εκπέμπει την εκπομπή της, "Εξελίξεις Τώρα", από το MEGA. Κάθε Σάββατο και Κυριακή στις 16:15. To περιφερειακό κανάλι έγινε μέσο πανελλήνιας εμβέλειας, η ομάδα με την οποία δουλεύει είναι πολύ μεγαλύτερη, το κοινό στο οποίο απευθύνεται πολλαπλάσιο και ίσως όχι τόσο οικείο με όσα εκείνη πρεσβεύει.
Σε αυτή τη μεταβατική για τη ζωή της φάση μίλησε στο Personas του Reader. Tα είπαμε, millennial προς millenial, για τη γενιά των μνημονίων, για τον κόσμο της δημοσιογραφίας, για το επόμενο βήμα της και όσα τη διαμόρφωσαν.
Ήταν αυτό ένα από τα πιο παράξενα καλοκαίρια της ζωής σου;
Ήταν ένα περίεργο καλοκαίρι γιατί είχε τεράστια προσμονή και άγχος, οπότε δεν ξεκουράστηκα καθόλου. Αν θεωρούμε, τέλος πάντων, ότι ένας άνθρωπος που πιέζεται τόσο επί 11 μήνες καταφέρνει να ξεκουραστεί σε λίγες εβδομάδες.
Υπήρχε, λοιπόν, αυτή η τεράστια προσμονή και αυτή η μικρή ανασφάλεια, μήπως κάτι δεν γίνει σωστά και όπως εγώ το είχα φανταστεί.
Παράλληλα ούτως ή άλλως, η κοινωνική και η πολιτική επικαιρότητα δεν βοήθησε για να πεις ότι αυτό ήταν ένα ωραίο, χαλαρό καλοκαίρι.
Είναι και το πρόβλημα των δημοσιογράφων ότι ποτέ δεν μπορούν να αποσυνδεθούν πραγματικά…
Μεγάλη αλήθεια, υπάρχει πολύ συχνά κόσμος που θα μου στείλει και θα μου πει “για το τάδε δεν θα πεις;”.
Είναι φοβερά πιεστικό το να μην αντιλαμβάνονται, ακόμα και οι άνθρωποι που τους ευχαριστείς πολύ γιατί σε εμπιστεύονται, ότι όλο αυτό είναι δουλειά. Ως δουλειά χρειάζεται και ξεκούραση, χρειάζεται και απόσταση. Δεν είναι κάθε μέρα η ίδια.
Αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα για τον κλάδο. Δεν γίνεται εργαζόμενοι, πολλοί και πολλές όχι ικανοποιητικά αμειβόμενοι, να μην έχουν τη δυνατότητα να αποσυνδεθούν εκτός ωραρίου.
Αυτό που μου έκανε εντύπωση πάντως είναι ότι σπούδασες νομικά στην αρχή και όχι κάτι σχετικό με δημοσιογραφία.
Aνήκω σε εκείνη τη γενιά των παιδιών που μεγάλωσαν τη δεκαετία του 2000 και οι γονείς τους θεωρούσαν ότι η κοινωνική κινητικότητα θα μπορούσε να λύσει τα πάντα, ότι οι σπουδές των παιδιών τους θα υπερκεράσουν όλους τους ταξικούς, έμφυλους, συστημικούς διαχωρισμούς.
Η Λίτσα Πατέρα για πρώτη φορά μετά από σχεδόν 30 χρόνια μένει εκτός τηλεόρασης
Έτσι, οι γονείς μου επένδυσαν πολύ στη δική μου εκπαίδευση. Πήγα, λοιπόν, στο Λονδίνο για να σπουδάσω Νομικά στο City και μετά Επικοινωνία στο London School of Economics, και τα δύο πολύ καλά και δημόσια πανεπιστήμια. Από την αρχή η Νομική δεν ήταν κάτι που με ενδιαφέρει αλλά κάπως επηρεασμένη από τους γονείς μου την ακολούθησα. Μία χαρά, δεν μετανιώνω. Έμαθα να επιχειρηματολογώ.\
Δεν βλέπεις τον εαυτό σου σε ένα παράλληλο Σύμπαν ως δικηγόρο;
Όχι, όχι. Σε κανένα σύμπαν, σε διαβεβαιώ.
Η πρώτη σου δουλειά στη δημοσιογραφία ξεκίνησε από την Αυγή; Πότε περίπου;
Ναι, ήμουν από τα παιδιά που μπήκαν στο χώρο την περίοδο της μεγάλης κρίσης, του πρώτου μνημονίου με ό,τι αυτό συνεπάγεται μισθολογικά και από άποψη αυταξίας.
Ειδικά στον χώρο μας…
Ακριβώς. Έχω δουλέψει τζάμπα και η συμβουλή που δίνω στα άτομα που ξεκινούν τώρα είναι να μην το κάνουν.
Με τα κλασικά άθλια ωράρια και εσύ;
Mε άθλια ωράρια, με δουλειά χωρίς τέλος αλλά με πολύ καλούς ανθρώπους να με καθοδηγούν. Είχα δουλέψει ας πούμε με τον Νίκο Φίλη που ήταν διευθυντής της Αυγής τότε. Δεν ένιωσα ούτε μία στιγμή αυτό που ήταν η εμπειρία γυναικών ή ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, συνομήλικών μου, σε άλλα μέσα.
Ουδέποτε αμφισβητήθηκα σε σχέση με το φύλο μου για το αν μπορώ να συζητήσω σοβαρά ή να γράψω σοβαρά για ένα πολιτικό ή για ένα κοινωνικό θέμα. Αυτό είναι το θετικό. Αυτό το λέω με δεδομένο ότι, ακόμα και σε προοδευτικά μέσα, την εποχή που εργαζόμουν εγώ, το πολιτικό ρεπορτάζ ήταν σαν ΚΨΜ.
Θυμάσαι το πρώτο κείμενο που υπέγραψες ή έστω κάποιο που να σε έκανε να νιώσεις για πρώτη φορά αυτοπεποίθηση για τη δουλειά σου;
Να είμαι ειλικρινής, με έχουν ενθουσιάσει πάρα πολλά θέματα. Στο ξεκίνημα μου άνοιξε ένα παράθυρο για μία δημοσιογραφία με ήθος και αρχές και κεραίες ανοιχτές για τις ανάγκες των πολλών.
Έκανα πολλά θέματα για τα οποία είμαι υπερήφανη. Θα ήταν πολύ αδίκο να μην πω ότι ως μαθητευόμενη ακόμη η Αυγή μού έδωσε την ευκαιρία να κάνω συνέντευξη στο Σλάβοι Ζίζεκ, την Τζούντιθ Μπάτλερ, στον Αγκάμπεν, στον Νόαμ Τσόμσκι ή στη Ναόμι Κλάιν. Σε ανθρώπους που δεν θα μπορούσα να διανοηθώ ότι θα μιλήσω, όταν τους διάβαζα ως φοιτήτρια.
Αυτές τις συνεντεύξεις δεν τις έκανε ο διευθυντής μου, με εμπιστεύτηκαν να τις κάνω εγώ.
Mιλάς για τον Φίλη με μία ευγνωμοσύνη, σωστά;
Ήταν πολύ καλός διευθυντής για όλους και για όλες τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες στην Αυγή. Είναι ένας άνθρωπος φοβερά μορφωμένος, γνώριζε όλα τα ρεπορτάζ και διόρθωνε ή κατεύθυνε με τεράστια γλύκα και σεβασμό, ακόμα και την τελευταία μαθητευόμενη όπως ήμουν εγώ.
Είχες μπει στον χώρο με αυτόν τον ενθουσιασμό ότι τώρα θα αλλάξουμε τον κόσμο;
Δυστυχώς (σ.σ. γέλια).
Έχει έρθει η ματαίωση με τα χρόνια;
Ματαιώνομαι κάθε μέρα και ξεκινώ με την ίδια όρεξη αλλά λίγο πιο επιφυλακτική το επόμενο πρωί.
Είσαι δηλαδή τελείως παιδί της κρίσης…
Είμαι. Ξεκινήσαμε να μιλάμε για τη γενιά των 700 ευρώ, αν θυμάσαι, και εμείς ζούσαμε με τον υποκατώτατο. Έχω ζήσει την υποαμοιβή, έχω ζήσει την έξτρα βάρδια που είναι πάντα απλήρωτη. Όλα αυτό, επειδή είμαι και γυναίκα με θηλυκή επιτέλεση, έρχεται και με έναν περιορισμό στην εμφάνιση πάρα πολύ συγκεκριμένο.
Δηλαδή;
Το κάθε άτομο καλό είναι να επιλέγει τον τρόπο που θα εμφανίζεται για να πάει στη δουλειά του, ξεκινάω με αυτό. Ωστόσο, δεν έχουμε την ίδια προϋπόθεση για να πάμε στη δουλειά εσύ κι εγώ.
Μία γυναίκα μάλλον θα πρέπει να είναι μακιγιαρισμένη, μάλλον θα πρέπει να είναι καλοχτενισμένη, μάλλον θα πρέπει τα νύχια της να είναι περιποιημένα και καλό είναι να φοράει συγκεκριμένα ρούχα που απαιτούν και μία συγκεκριμένη προετοιμασία.
Όλο αυτό το κόστος του μακιγιάζ, των νυχιών, του κομμωτηρίου στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι άντρες δεν το έχουν. Εμείς, λοιπόν, αυτό το κόστος δεν το πληρωνόμαστε και σε πληροφορώ ότι είναι μεγάλο.
Το ότι μπήκες σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο είναι κάτι που σε έφερε πιο κοντά με τις ιδέες του φεμινισμού;
Mεγάλωσα σε ένα σπίτι με τρεις γυναίκες καθώς οι γονείς μου χώρισαν όταν ήμουν πολύ μικρή.
Έτσι, υπήρχε η αίσθηση της γυναικείας χειραφέτησης από πολύ νωρίς στη ζωή μου. Ήμουν τυχερή να γνωρίσω τον παππού μου που μιλούσε πάντα για τρία Α όπως τα έλεγε τότε: Αυτόφωτη, Αυτόνομη, Ανεξάρτητη. Μεγάλωσε τις κόρες του με αυτή τη λογική και έτσι μεγάλωσαν και οι κόρες του εμένα.
Όταν έφτασα να διαβάζω για τον φεμινισμό, όταν είδα στο πεδίο πόσο βαθιά και ουσιαστική είναι αυτή η ανισότητα έχοντας αποκτήσει τα αναλυτικά εργαλεία για να την διαβάσω με βοήθησε ακόμη περισσότερο.
Δεν έχει καν νόημα να ρωτήσω αν έχεις υποστεί σεξιστικές επιθέσεις. Θα ρωτήσω όμως αν αυτές μειώθηκαν από όταν άρχισες να γίνεσαι γνωστή ή αν απλά άλλαξαν προσωπείο.
Έχεις δίκιο που το ρωτάς. Η αλήθεια είναι ότι έχει αλλάξει. Μέχρι πρότινος, πριν γίνω περισσότερο αναγνωρίσιμη - εννοώ πάντα στον μικρόκοσμο που ασχολείται με την ενημέρωση και την πολιτική - θα λάμβανα dick pics, θα λάμβανα χυδαία σεξιστικά και υβριστικά σχόλια.
Μετά από αυτή τη σχετική αναγνωρισιμότητα και αφού κατέστη σαφές ότι εγώ απαντάω στα υβριστικά και υποτιμητικά σχόλια και το κάνω δημόσια, κι ας κρύβω τα στοιχεία του παραβιαστή, μειώθηκαν πάρα πολύ τα dick pics και τα σχόλια που λαμβάνω είναι πιο ευγενικά.
Και πάλι όμως υπάρχει η υποτίμηση: “Τόσο ωραία κοπέλα και να λέτε τέτοια πράγματα;”. Φύγαμε δηλαδή από την υποτίμηση και πήγαμε στο κοπλιμέντο-προσβολή.
Έχεις βιώσει και σεξιστικές συμπεριφορές ακόμα και από άντρες που δεν το περίμενες με βάση τη δημόσια εικόνα τους; Και δεν το λέω τώρα για τα social media αλλά ακόμα και σε μία λάιβ σύνδεση.
Ναι και δυστυχώς και από γυναίκες που εκεί και αν δεν το περίμενα καθόλου. Έχω ακούσει να χρησιμοποιείται ως κοπλιμέντο το «μετά λένε φταίει ο βιαστής».
Σε επηρεάζουν τέτοια πράγματα που μπορεί να ακούς;
Διαφόρων ειδών σεξιστικά σχόλια νομίζω όχι. Μπορώ να απαντήσω, έχω τα αντανακλαστικά και τα εργαλεία για να το κάνω. Θεωρώ ότι είμαστε σε μία μεταβατική περίοδο. Υπάρχουμε εμείς που έχουμε κατανοήσει και βιωματικά και θεωρητικά τι σημαίνει σεξισμός, πατριαρχία, συστημικός ρατσισμός, ομοφοβία και πώς η γλώσσα διαμορφώνει συνειδήσεις.
Και υπάρχει κι ένας κόσμος ο οποίος δεν γνωρίζει καθόλου, δεν τον έχει απασχολήσει καθόλου και το περιβάλλον του είναι τέτοιο που δεν έχει τα συγκεκριμένα ερεθίσματα. Δυστυχώς, αντί να συμβαίνει το αντίθετο, διαρκώς αυξάνεται η απόσταση μεταξύ των δύο κόσμων. Το θετικό είναι ότι οι επόμενες γενιές είναι πολύ καλύτερα εξοπλισμένες από εμάς στο να διαβάζουν τα σημάδια.
Όταν κάνω μία συνέντευξη, επιλέγω να ρωτάω διάφορους ανθρώπους γύρω μου για να πάρω ένα νέο φίλτρο. Μία φίλη, λοιπόν, μού είπε να σε ρωτήσω “πώς γίνεται να είσαι τόσο μόνη στην τηλεόραση”. Το νιώθεις αυτό; Νιώθεις κάπως μόνη;
Είναι πολύ συγκινητικό αυτό που σου είπε η φίλη σου. Και ίσως αναδεικνύει ένα έλλειμμα πολυφωνίας.
Από εκεί και πέρα δεν είμαι μόνη, όχι. Θα ήταν φοβερά αμετροεπές και ψωνισμένο να έλεγα κάτι τέτοιο. Είμαι ίσως από εκείνους τους πιο αναγνωρίσιμους δημοσιογράφους που αντιλαμβάνονται τη δημοσιογραφία με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης.
Είμαστε όμως πάρα πολλοί και πάρα πολλές σε όλες τις αίθουσες σύνταξης, σε όλα τα μέσα, εκείνοι και εκείνες που θέλουν να βοηθήσουν, ώστε να ακουστούν άνθρωποι που δεν έχουν φωνή, που απουσιάζουν από τις κυρίαρχες αναπαραστάσεις.
Έχουμε μεγαλώσει με αυτή τη θεωρία ότι ο δημοσιογράφος πρέπει να είναι αντικειμενικός ας πούμε. Πώς το βλέπεις εσύ;
Δεν υπάρχει αντικειμενική δημοσιογραφία. Αντικειμενικό είναι μόνο το πώς, το πού και το πότε έγινε κάτι. Όλο το υπόλοιπο περνάει μέσα από το φίλτρο του εκάστοτε δημοσιογράφου. Συχνά λέω κάτι που έχει πει η Κριστιάνα Αμανμπούρ: “Eιλικρινής, όχι ουδέτερη”. Με βάση αυτό πορεύομαι.
Θα μου πεις συγκεκριμένα κάποια πράγματα για την εκπομπή;
H εκπομπή θα είναι ένα ενημερωτικό, κοινωνικοπολιτικό μαγκαζίνο που θα βγαίνει live κάθε Σάββατο και Κυριακή απόγευμα. Δεν θα κάνει απλά επισκόπηση της εβδομάδας, θα βασίζεται στην επικαιρότητα και θα αναδεικνύει θέματα με τρόπο γρήγορο, ουσιαστικό και με άποψη αλλά και με τους πρωταγωνιστές της κάθε είδησης.
Θα είναι πολύ πιο γρήγορα από οτιδήποτε έχω κάνει, με περισσότερη εικόνα, με ζωντανές συνδέσεις και με μία εξαιρετική δημοσιογραφική ομάδα, ικανή να καλύψει οτιδήποτε συμβεί γιατί πλέον, όπως ξέρεις, έχουμε ειδήσεις και το Σαββατοκύριακο.
Είσαι προετοιμασμένη για το γεγονός ότι αυτά που λες θα βγουν πια σε ένα πιο μεγάλο κοινό και σε ανθρώπους που ενδεχομένως δεν τα έχουν ξανακούσει; Θα σε επηρεάσει αυτό;
Ένα μεγάλο κανάλι, όπως είναι το Mega, σου προσφέρει πολλά περισσότερα εργαλεία για να κάνεις τη δουλειά σου αλλά και ένα πολύ πιο ευρύ κοινό κάτι που κάνει τις απαιτήσεις τεράστιες. Ο συνδυασμός αυτός είναι που μου δημιουργεί άγχος αλλά μαζί με την ομάδα μου επιχειρούμε να το μετατρέψουμε σε άγχος δημιουργικό. Αυτό όμως δεν θέλω να επηρεάσει τον τρόπο που αντιλαμβάνομαι τη δημοσιογραφία. Θα κάνω τη δουλειά μου όπως έχω αποδείξει ότι ξέρω να την κάνω και χαίρομαι που μέσα από τη συχνότητα του Mega θα έχει μεγαλύτερη απεύθυνση.
Tελευταία ερώτηση. Οκ, δεν θα γίνεις δικηγόρος, βλέπεις όμως το μέλλον σου στη δημοσιογραφία;
Βλέπω το μέλλον μου στη δημοσιογραφία που έχει όμως πολλά περιθώρια βελτίωσης. Θεωρώ ότι στην εποχή του AI και της εργασιακής επισφάλειας που συχνά πάνε μαζί, έχει πολύ μεγάλη σημασία η δημοσιογραφία να ταχθεί υπέρ των πολλών και από την άλλη, να εξελιχθεί και να είναι αρκετά κριτική και αναλυτική, ώστε να είναι σαφές ότι δεν μιλάει ένα botάκι.
Αυτό απαιτεί διάβασμα, εκπαίδευση και βέβαια εργασιακή ασφάλεια. Τίποτα από όλα αυτά δεν υπάρχει οριζόντια για όλους και όλες στον κλάδο σήμερα. Ευελπιστώ και εργάζομαι στην κατεύθυνση μίας δημοσιογραφίας που θα αφορά ξανά τον κόσμο. Δεν θα είναι εύκολο αλλά δεν θα σταματήσουμε να προσπαθούμε.
----
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ ΣΤΟ PERSONAS:
Ναταλία Γερμανού: «Με λένε καμάρι ή ντροπή του πατέρα μου, ανάλογα με το τι έκανα εκείνη τη μέρα»
Νατάσσα Μποφίλιου: «Για μένα είναι τίτλος τιμής να είμαι έντεχνη κι ας θεωρείται ρετσινιά»
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
