Είναι απόγευμα Δευτέρας και τα γηπεδάκια στου Ρέντη είναι ασφυκτικά γεμάτα με κόσμο. Περνάμε την κεντρική είσοδο και ψάχνουμε το γήπεδο στο οποίο έχει την καθιερωμένη της προπόνηση η ομάδα των Κενταύρων.
Πρόκειται για την πρώτη queer ομάδα ράγκπι της χώρας, η οποία χωρά στην ομπρέλα της οποιοδήποτε άτομο ανεξαρτήτως ταυτότητας φύλου και σεξουαλικής προτίμησης, το οποίο αισθάνεται πως δεν μπορεί να υπάρξει ή να ταιριάξει σε έναν αθλητικό σύλλογο με τους όρους της ματσίλας που έχουμε συνηθίσει. Είναι μια ομάδα με ορατότητα, πολύχρωμη και συμπεριληπτική.
Σιγά-σιγά τα άτομα καταφθάνουν και χαιρετιούνται μεταξύ τους. Μπαίνουμε στο γηπεδάκι και εκείνα κάθονται σε ένα κύκλο στο γρασίδι για να αλλάξουν εμφανίσεις και παπούτσια, μιλούν για το Σαββατοκύριακο που πέρασε, κάνουν αστεία, πειράζονται – το κλίμα που επικρατεί είναι απίθανο – και αμέσως μας κάνουν να αισθανθούμε μια οικειότητα, λες και γνωριζόμαστε καιρό.
«Δεν υπάρχει συμπερίληψη και ορατότητα στον αθλητισμό»
Η προπόνηση ξεκινά έπειτα από λίγα λεπτά και κάπου εκεί αντιλαμβανόμαστε πόσο σκληρό άθλημα είναι το ράγκμπι, αφού υπάρχει εκρηκτικότητα και έντονη σωματική επαφή. Στο μεταξύ, καθόμαστε στον πάγκο μαζί με τον Λεό, που είναι 29 χρονών και είναι ένας από τους παίκτες της ομάδας. «Έμαθα για την ύπαρξη της ομάδας από το pride του 2022 και έρχομαι τον τελευταίο ενάμιση χρόνο», μου λέει.
«Μόνο στο Πανεπιστήμιο είχα παίξει λίγο ποδόσφαιρο, αλλά αυτό ήταν πριν ξεκινήσω τη φυλομετάβασή μου, οπότε ήμουν με κορίτσια. Ήταν πολύ διαφορετική εμπειρία απ' ότι το αντρικό ποδόσφαιρο υποθέτω, οπότε δεν είχα αντιμετωπίσει κάποιο πρόβλημα. Απλώς δεν έπαιξα ποτέ σε αγώνες, πήγαινα απλά στις προπονήσεις, γιατί είχα άλλες προτεραιότητες τότε. Στην ουσία, πριν έρθω στους Κενταύρους, δεν είχα ασχοληθεί ποτέ σοβαρά με ομαδικά αθλήματα, ωστόσο επειδή ήδη κάνω κολύμβηση και ποδήλατο, ήθελα να κάνω κάτι πιο κοινωνικό».
Μια μεγάλη δυσκολία -όπως εξηγεί ο Λεό- είναι ότι πρόκειται για ένα άθλημα επαφής, οπότε όποιος το επιλέγει ενδέχεται να τραυματιστεί κάποια στιγμή. «Κάπως πρέπει να ξεπεράσεις το φόβο ότι θα μπεις και μπορεί να χτυπηθείς με τους υπόλοιπους. Στο επίπεδο της ομάδας, επειδή δεν είναι πολύ γνωστό άθλημα, δυσκολευόμαστε να βρούμε παίχτες».
Όπως τονίζει, «δεν υπάρχει συμπερίληψη και ορατότητα στον αθλητισμό, λόγω της πατριαρχίας, του σεξισμού, αλλά και εξαιτίας της αντίληψης ότι οι αθλητές, “πρέπει να είναι σωστοί άντρες”- οπότε ένα κομμάτι αυτού είναι η ετεροφυλοφιλία. Ειδικά στις ομάδες ανδρών, ένα κομμάτι που τους συνδέει είναι να μοιράζονται τη ματσίλα και την αρρενωπότητα, οπότε αν δεν συμβαδίζεις με αυτόν τον κανόνα είναι πιο δύσκολο να είσαι στην ομάδα και να συμμετέχεις σε αυτό το μοίρασμα. Είναι κρίμα, όμως το σημαντικό είναι πως έχουν αρχίσει να αλλάζουν τα πράγματα», επισημαίνει.
Αν μπορούσε να κάνει προτάσεις στην Πολιτεία για τη στήριξη του queer αθλητισμού, «σίγουρα θα ήταν να υπάρχει χρηματοδότηση, ειδικά αν θέλουμε να συμπεριλάβουμε άτομα της κοινότητας που δεν είναι στην αγορά εργασίας – ώστε να μην χρειάζεται να πληρώνουν συνδρομές. Έπειτα θεωρώ πως πρέπει να υπάρχει εκπαίδευση των άλλων ομάδων και των προπονητών για τα θέματα συμπερίληψης τόσο για ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα όσο και για τις γυναίκες σε ό,τι αφορά το κομμάτι του σεξισμού».
«Στην Αγγλία υπάρχουν τόσες πολλές ομάδες, σε σημείο που έχουν δημιουργηθεί και τοπικά queer πρωταθλήματα, οπότε θα μπορούσαμε να πάρουμε αυτή την τεχνογνωσία από το εξωτερικό. Βέβαια από την άλλη είμαστε από τις λίγες ομάδες στην Ευρώπη που έχουμε και τμήμα γυναικών στο ράγκμπι».
«Υπάρχει στερεότυπο ότι ο αθλητής πρέπει να ανήκει σε ένα από τα δύο έμφυλα δίπολα»
Από την πλευρά του ο Πέτρος, που σήμερα είναι 41 ετών, συμμετέχει στην ομάδα από το Σεπτέμβριο του 2020, δύο μήνες αφότου ιδρύθηκε. Έμαθε για την ομάδα μέσω ενός κοινού γνωστού, ο οποίος θεώρησε ότι θα του ταιριάξει λόγω του σωματότυπού μου.
«Give it a try μου είπε και έτσι έμεινα. Η εμπειρία μου είναι πολύ θετική, κυρίως γιατί το άθλημα και οι άνθρωποι που το απαρτίζουν κατάφεραν να με κερδίσουν, ενώ στην πραγματικότητα ποτέ δεν ήμουν άτομο του ομαδικού αθλητισμού. Παρ' όλα αυτά διανύω τον τέταρτο χρόνο στην ομάδα», τονίζει στο Reader.
Όπως λέει, τα δύο επικρατέστερα αθλήματα που έχουν το μεγαλύτερο κοινό- δηλαδή το μπάσκετ και το ποδόσφαιρο- χαρακτηρίζονται από μια πατριαρχική επίγευση, ωστόσο το ράγκμπι από τη γέννησή του είναι πιο διαλλακτικό, ανοιχτό και συμπεριληπτικό, σέβεται κάθε ατομικότητα είτε αυτή έχει κάποιο θέμα αθλητικής υπεροχής, είτε κάποιο διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό ή ταυτότητα φύλου.
«Ο αθλητισμός είναι έτσι γιατί υπάρχει ένα στερεότυπο ότι κάθε αθλητής πρέπει να ανήκει σε ένα από τα δύο έμφυλα δίπολα, ότι ένας άντρας είναι από τη φύση του καλός στον αθλητισμό ενώ μια γυναίκα όχι, γι΄αυτό πολλές φορές στα γήπεδα, για να χλευάσουν τον αντίπαλο τον αποκαλούν με χαρακτηριστικά γυναικείου φύλου. Ένα queer άτομο που μεγαλώνει και έχει αποδεχθεί την ταυτότητά του, φοβάται να ανοιχτεί σε τέτοια ομάδα, οπότε παραμένει κλεισμένο στη ντουλάπα», σημειώνει ο Πέτρος.
Για να υπάρχει -και να συνεχίσει να υπάρχει- queer αθλητισμός, «πιστεύω ότι θα έπρεπε να συσταθεί ειδική γραμματεία στο υπουργείο Αθλητισμού που να προάγει τον συμπεριληπτικό αθλητισμό, που δεν έχει να κάνει μόνο τα queer άτομα. Είμαστε ανοιχτοί και σε ένα άτομο που μπορεί να έχει μικρή αναπηρία, σε όλο το ηλικιακό φάσμα, σε όλα τα σωματότυπα.
Έτσι εάν κάποιο άτομο ΑμεΑ ή queer ήξερε ότι έχει στήριξη και δεν νιώθει περίγελος, σίγουρα θα βοηθούσε. Επίσης στο εξωτερικό υπάρχουν και εφηβικά πρωταθλήματα. Εμείς θέλουμε να συμπεριλάβουμε στο μέλλον και άλλα αθλήματα υπό την ομπρέλα των Κενταύρων ή ακόμα και ακαδημίες για νέα και έφηβα άτομα», καταλήγει.
«Στα πιο physical αθλήματα, υπάρχει ματσοαντρισμός»
Σηκώνεται να μπει στην προπόνηση, όσο εγώ πλησιάζω τον Βαγγέλη. Είναι από τους παλιούς των Κενταύρων, καθώς ήρθε στην ομάδα όταν ξεκινούσε, το καλοκαίρι του 2020. Τον βρήκαν τα παιδιά που τη δημιούργησαν τότε καθώς έψαχναν για παίχτες. «Είμαστε μια αυτοοργανωμένη ομάδα χωρίς καμία βοήθεια, το κλίμα είναι πολύ καλό μεταξύ των παιδιών, υπάρχει κινητικότητα, αλλά περνάμε καλά».
Ο ίδιος, καθώς είναι straight, αυτοχαρακτηρίζεται ως σύμμαχος της ομάδας, υποστηρίζοντας το γεγονός ότι είναι ανοιχτή και έχει inclusive χαρακτήρα και φυσικά προσπαθεί να την ανεβάσει λίγο πιο ψηλά αθλητικά.
«Μικρός έπαιζα μπάσκετ σε ομάδες σχολικές και τοπικές στη γειτονιά. Σίγουρα υπάρχει διαφορά ως προς την αποδοχή. Μια αμιγώς αντρική ομάδα έχει τα αρνητικά της αντρικής ματιάς, υπάρχει μια πίεση ειδικά αν υπάρχει κάποιος που είναι διαφορετικός στο σεξουαλικό προσανατολισμό, στο σωματότυπο ή την ηλικία και την ταυτότητα φύλου».
Όπως λέει ο Βαγγέλης, ο αθλητισμός είναι ένας καθρέφτης της κοινωνίας, οπότε δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερα τα πράγματα. «Όπως και στις υπόλοιπες εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής, οι άνθρωποι φέρνουν στις ομάδες τους αυτό που υπάρχει έξω. Ειδικά στα αθλήματα που είναι πιο έντονα και πιο physical, ακολουθούν τις κοινωνικές τάσεις της πατριαρχίας, του ματσοαντρισμού κλπ. Το ράγκμπι όμως, παραδόξως έχει καλύτερη κουλτούρα σε αυτά τα θέματα».
Τα μεγαλύτερα στερεότυπα γύρω από την αθλητισμό, «είναι οι διαχωρισμοί γύρω από το σωματότυπο - ότι κάποιος πρέπει να είναι πολύ αδύνατος ή πολύ γυμνασμένος- , αλλά το fitness είναι διαφορετικό από τα πρότυπα ομορφιάς που έχουν παρεισφρύσει. Επίσης δεν υπάρχουν ίσες ευκαιρίες και ίσα δικαιώματα σε άντρες και γυναίκες, ενώ υπάρχουν διαχωρισμοί και ανισότητες όσον αφορά τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου. Ακόμα και σε ομάδες που υπάρχουν ΛΟΑΤΚΙ αθλητές, δεν εκφράζονται ανοιχτά γιατί είναι ταμπού και μπορεί να δεχτούν κακή συμπεριφορά ακόμα και από τους συμπαίκτες τους».
Όπως επισημαίνει ο ίδιος, δυστυχώς δεν υπάρχει στήριξη του αθλητισμού και αυτό ισχύει ακόμα και για αθλήματα που φέρνουν διακρίσεις όπως ο στίβος ο οποίος υποχρηματοδοτείται. «Θα έπρεπε να υπάρχει χρηματοδότηση και ορατότητα, και στήριξη όχι μόνο χρηματική, αλλά και με υλικοτεχνική υποδομή. Ενώ η Πολιτεία μπορεί να έχει αξιώσεις για διακρίσεις, αλλά δε στηρίζει ούτε χρηματικά ούτε με υλικοτεχνική και ανθρώπινη υποδομή.
Επίσης θα πρέπει να υπάρχουν περισσότερα γήπεδα και χώροι άθλησης και όχι μόνο σε ιδιωτικό επίπεδο όπως φιλοξενούμαστε εδώ που χρειάζεται να πληρώνουμε την υποδομή. Θα έπρεπε να υπάρχει μια υποδομή από το αρμόδιο υπουργείο. Τέλος ο queer αθλητισμός θα έπρεπε να μπει στα σχολεία και την εκπαίδευση, με τη μορφή ημερίδων».
«Στους Κενταύρους υπάρχει safe space, δεν κρίνουμε κανένα»
Η ομάδα των Κενταύρων, δημιουργήθηκε έπειτα από ένα αυθόρμητο κάλεσμα τον Ιούλιο του 2020, μετά την πρώτη καραντίνα. «Τότε έγινε ένα κάλεσμα από άτομα που έπαιζαν στην Αγγλία ως μέρος του Διεθνούς Οργανισμού IGR (International Gay Rugby). Αυτοί έκαναν κρούση ώστε να σχηματιστούν αντίστοιχες ομάδες σε διάφορα μέρη της Ευρώπης, οπότε έκαναν ανοίγματα στην Ελλάδα, τη Σουηδία και σε χώρες που δεν είχαν παράδοση στο ράγκμπι. Έτσι, βρήκαν άτομα από το ράγκμπι στην Αθήνα και έκαναν την πρώτη προπόνηση το 2020 στον Άγιο Κοσμά.
Το 2023 -μετά από χρόνια και πολλές διαδικασίες- αυτό εξελίχθηκε σε σωματείο», λέει στο Reader ο Άγις Μπαρδόπουλος, ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος του αθλητικού σωματείου Athenian Centaurs.
Στην Ελλάδα τότε δεν υπήρχαν αντίστοιχες πρωτοβουλίες, οπότε πρόκειται για την πρώτη queer ομάδα στην χώρα. «Πάντα μου άρεσε η κοινότητα και ο αθλητισμός, αλλά ποτέ δεν ήμουν γκέι αθλητής, δεν είχα φτάσει σε τέτοιο επίπεδο. Από τότε που έγινε αυτή η πρωτοβουλία, η ζωή μου άλλαξε, γιατί έγινα μέλος μιας κοινότητας που πιστεύει στον ίδιο σκοπό. Είμαστε άτομα που αυτοδιαχειριζόμαστε, συζητάμε, κάνουμε παρέα, οπότε υπήρξε τεράστια κοινωνική έκρηξη γιατί γνώρισα πολύ κόσμο που ήρθε να αθληθεί και πίστεψε στην ομάδα. Από την άλλη είχα μεγάλο αίσθημα ευθύνης γιατί το πήγαμε και θεσμικά, οπότε θέλαμε τα πράγματα να γίνουν σωστά».
Οι queer συμπεριληπτικές ομάδες είναι κάτι που υφίσταται σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις, οπότε τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα μπορούν να βρουν σωματεία που είναι safe space, για να αθληθούν χωρίς να τους κατακρίνει κάποιος.
«Ωστόσο, στην Ελλάδα, υπήρχαν άτομα που μπορεί να ξεκινούσαν τον αθλητισμό σε μικρή ηλικία, αλλά μεγαλώνοντας που αντιλήφθηκαν τη σεξουαλικότητα και την ταυτότητά τους, ήταν δύσκολο να παίζουν σε ομάδες υποκρινόμενοι ότι έχουν άλλη ταυτότητα ή κρύβοντας την ταυτότητά τους από τους συμπαίκτες τους. Αυτό τους δημιουργούσε πρόβλημα, οπότε πολύς κόσμος σταματούσε τον ομαδικό αθλητισμό και ασχολιόταν με άλλα πράγματα, όπως γυμναστήριο», σημειώνει ο Άγις.
«Και εγώ αντίστοιχα δεν είχα ταιριάξει σε κάποια ομάδα, ίσως γιατί φοβόμουν, ίσως επειδή μπορεί να μην ήμουν τόσο αθλητικός, ή επειδή οι straight συμπαίκτες μου μπορεί να με έκριναν με κριτήρια αθλητικά ή κοινωνικά».
Ο ίδιος μιλά για τη ματσίλα που υπάρχει στον αθλητισμό. «Μπορείς να παίξεις ένα σπορ και να μην είσαι βίαιος ή κάγκουρας, μπορείς να είσαι ο εαυτός σου. Στους Κενταύρους έχουμε ένα safe space και δεν θα κρίνουμε κανέναν για το τι είναι. Έρχεται και είναι ο εαυτός του και αν θέλει θα ανοιχτεί. Υπάρχει πλήρης ελευθερία στην κοινότητά μας».
Όπως λέει, ο κόσμος μπορεί να τους βρει μέσα από τα Pride όπου συμμετέχουν, είτε μέσω κοινών γνωστών. Δεν υπάρχουν συγκεκριμένα κριτήρια για για να γίνει κάποιος μέλος της ομάδας. «Αρκεί να έχει όρεξη και διάθεση για να μάθει ένα καινούργιο σπορ και να ακολουθήσει το προπονητικό πρόγραμμα», εξηγεί ο Άγις.
Η ομάδα δε θα δεχτεί ομοφοβικές, τρανσφοβικές, ρατσιστικές ή βίαιες συμπεριφορές, κάθε παίχτης έχει δικαίωμα να πει την άποψή του και οι αποφάσεις λαμβάνονται συλλογικά.
«Είμαστε αυτοδιαχειριζόμενη ομάδα με σκοπό τη δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος όπου όλα τα άτομα ανεξαρτήτως ταυτότητας φύλου, σεξουαλικής προτίμησης, καταγωγής, ηλικίας, σωματότυπου, δεξιοτήτων, θα μπορούν να αθλούνται και να παίζουν παιχνίδια, γνωρίζοντας το άθλημα του rugby union. Βασικός σκοπός της ομάδας είναι η προσπάθεια εξάλειψης του διαχωρισμού τον οποίο βιώνουν πολλά ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, μέσω της ορατότητας τους», τονίζει.
Μάλιστα είναι από τις λίγες ομάδες στην Ευρώπη που έχει καταφέρει να δημιουργήσει και τμήμα γυναικών. «Τα κορίτσια έχουν πιστέψει σε αυτό, είναι πολύ δεμένες και αλληλέγγυες μεταξύ τους. Μαθαίνουμε και εμείς πώς να αποφεύγουμε σεξιστικές συμπεριφορές μαζί με τις Κενταυρίνες, μας βοηθάνε να καταλάβουμε πολλά πράγματα. Έχουμε πολύ δυναμική ομάδα», λέει ο Άγις.
Η ομάδα που έχει ως έδρα τον Βύρωνα αλλά κάνει προπονήσεις στο Ρέντη Αρένα, αγωνίζεται στο τοπικό πρωτάθλημα της Ελληνικής Ομοσπονδίας Ράγκμπι, ενώ μπορεί να συμμετέχει και στα διεθνή πρωταθλήματα του IGR, αλλά επειδή είναι μεγάλο το κόστος, εξαρτάται από τις χορηγίες που θα εξασφαλίσουν.
«Θα είχε ενδιαφέρον τα queer σωματεία να αγκαλιάζονται θεσμικά με διάθεση αθλητικού χώρου. Ένα από τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε είναι η παντοδυναμία του ποδοσφαίρου, εξαιτίας της οποίας δεν μπορούμε να βρούμε αθλητικά γήπεδα διαθέσιμα. Όλοι αυτοί οι χώροι εδώ και χρόνια έχουν κατοχυρωθεί από τις ομοσπονδίες ποδοσφαίρου, οπότε για εμάς είναι δύσκολο να εισέλθουμε ως σωματείο ράγκμπι να βρούμε χώρο».
«Επίσης, ίσως θα έπρεπε να υπάρχουν κάποια κοινωνικά προγράμματα σε επίπεδο Δήμων τα οποία θα μπορούσαν να εντάξουν και εφηβικά queer πρωταθλήματα, διότι εμείς παίρνουμε άτομα άνω των 18 ετών. Έφηβοι που μένουν στην Αθήνα δεν έχουν κάποιο safe space να κάνουν αθλητισμό. Η Πολιτεία θα μπορούσε λοιπόν να έχει προγράμματα συμπερίληψης σε εφήβους που θα μπορούσαν να αθληθούν ελεύθερα», υπογραμμίζει.
Το δικό του όραμα είναι να ανοίξει αυτό το πράγμα και σε άλλα ομαδικά αθλήματα, όπως είναι το ποδόσφαιρο και το βόλεϋ. «Είναι μια σκέψη και ένα όραμα που υπάρχει στην ομάδα. Θέλουμε πολύ να το καταφέρουμε, ώστε να υπάρχει safe space και σε άλλα αθλήματα», καταλήγει ο Άγις.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
