Το ημερολόγιο έδειχνε 24 Μαρτίου 1999. Το ρολόι έδειχνε 20:45. Είναι η στιγμή που ξεκινάει η επιχείρηση με την κωδική ονομασία «Noble Anvil». Είναι η ώρα που το ΝΑΤΟ για πρώτη φορά στην ιστορία του εξαπολύει επίθεση κατά κυρίαρχου κράτους. Είναι η μεγαλύτερη στρατιωτική επιχείρηση στην Ευρώπη μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου! Η σημερινή θλιβερή επέτειος, όπως εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς, λαμβάνει μια ιδιαίτερη σημασία δεδομένου πως συμπίπτει με τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Οι 78 ημέρες της κόλασης
Η επίθεση του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία ξεκίνησε και επίσημα, μια ημέρα σαν σήμερα, τη στιγμή που ήχησαν οι αντιαεροπορικές σειρήνες στην Πρίστινα. Λίγο αργότερα συνέβη ακριβώς το ίδιο στο Βελιγράδι και στην Ποντγκόριτσα. Επίσημα η επιχείρηση με την κωδική ονομασία «Noble Anvil» είχε στόχο την «προστασία του αλβανικού πληθυσμού στο Κόσοβο, που καταπιεζόταν από το καθεστώς Μιλόσεβιτς».
Προηγήθηκαν συνομιλίες στο Ραμπουγιέ της Γαλλίας, όπου ο ηγέτης των Σέρβων απέρριψε ως υποτελείς τους όρους της συμφωνίας που πρότειναν οι ΗΠΑ και οι δυτικές χώρες για την επίλυση του ζητήματος του Κοσόβου. Η άποψη αυτή δεν ήταν μόνο του Μιλόσεβιτες ή των Σέρβων. Οι περισσότεροι πίστευσαν πως οι συνομιλίες αυτές είχαν προσχηματικό χαρακτήρα ώστε να δοθεί η εντύπωση ότι τηρούνται οι αρχές τις διεθνούς νομιμότητας. Τέτοιες φωνές υπήρχαν ακόμα και μέσα στο ΝΑΤΟ αλλά προφανώς δεν ήταν τόσο δυνατές ώστε να ακουστούν. Στην πραγματικότητα η απόφαση για τους βομβαρδισμούς είχε ληφθεί πριν ακόμη ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις. Γι' αυτό άλλωστε και τέθηκαν όροι, που σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να αποδεχθεί η γιουγκοσλαβική ηγεσία.
Στις 78 ημέρες που κράτησε η επίθεση τα βομβαρδιστικά της «Συμμαχίας» πραγματοποίησαν 35.788 μαχητικές αποστολές εναντίον 200 γιουγκοσλαβικών πόλεων και χωριών! Το Κοσσυφοπέδιο και όλη η Γιουγκοσλαβία έγινε στόχος ακόμα και απαγορευμένου τύπου βομβών με θύματα χιλιάδες αμάχους. Σύμφωνα με τα στοιχεία του αμερικανικού Πενταγώνου, η μία στις πέντε βόμβες που έπληξαν τη Γιουγκοσλαβία περιείχαν απεμπλουτισμένο ουράνιο (το επίπεδο ραδιενέργειας σε αρκετές περιοχές της νότιας Σερβίας ακόμη και σήμερα κυμαίνεται σε υψηλότερα επίπεδα από τα επιτρεπόμενα όρια). Πραγματοποιήθηκαν 2300 αεροπορικές επιδρομές και χρησιμοποιήθηκαν 1.130 πολεμικά αεροσκάφη, από τα οποία εκτοξεύτηκαν συνολικά 420.000 βλήματα, πύραυλοι και βόμβες. Τα νατοϊκά πλοία στην Αδριατική εκτόξευσαν 1.300 πυραύλους Κρούζ. Επιπλέον, το ΝΑΤΟ χρησιμοποίησε 37.000 βόμβες διασποράς οι οποίες ήταν και αυτές που προκάλεσαν τους περισσότερους θανάτους μεταξύ των αμάχων.
Η αφορμή για την επίθεση και ο τραγικός απολογισμός
Αφορμή στάθηκε η «σφαγή» στο Ρατσάκ, όπου η Σερβία καταγγέλθηκε ότι εξόντωσε αμάχους. Όπως αποδείχτηκε αργότερα, οι νεκροί «άμαχοι» του Ρατσάκ που οδήγησαν στις διαπραγματεύσεις του Ραμπουγιέ ήταν ένοπλοι του αυτονομιστικού UCK. Το ότι η Ευρώπη θα γνώριζε τη μεγαλύτερη στρατιωτική επιχείρηση μετά το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου, πάντως, είχε αρχίσει να φαίνεται πριν τις... δήθεν συνομιλίες. Είναι ενδεικτικό πως το πρώτο δεκαήμερο του Μαρτίου του 1999, Ουγγαρία, Πολωνία και Τσεχία έγιναν με συνοπτικές διαδικασίες, μέλη του ΝΑΤΟ.
Ο πόλεμος της Συμμαχίας σε βάρος ενός κυρίαρχου κράτους πραγματοποιήθηκε στο προτελευταίο έτος της προεδρικής θητείας του Μπιλ Κλίντον και προκάλεσε πολύ μεγάλη λαϊκή αντίδραση στην Ελλάδα που εκφράστηκε κυρίως με συγκεντρώσεις και συναυλίες υπέρ του γιουγκοσλαβικού λαού. Την ίδια ώρα, πάντως, η ελληνική κυβέρνηση που δήλωνε ουδέτερη είχε παραχωρήσει το λιμάνι της Θεσσαλονίκης στα ΝΑΤΟϊκά στρατεύματα! Οι βομβαρδισμοί συνεχίστηκαν μέχρι που επετεύχθη η «Συμφωνία του Κουμάνοβο», με την οποία ο Μιλόσεβιτς αποδέχθηκε τη δημιουργία της Προσωρινής Διοίκησης των Ηνωμένων Εθνών στο Κοσσυφοπέδιο (UNMIK), μιας ειρηνευτικής αποστολής του ΟΗΕ στο Κόσοβο και την ταυτόχρονη απόσυρση των γιουγκοσλαβικών ενόπλων δυνάμεων από το Κοσσυφοπέδιο.
Ο φόρος του αίματος για την Γιουγκοσλαβία του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς ήταν βαρύς με 3600 νεκρούς, κυρίως άμαχο πληθυσμό. Οι σερβικές αρχές υπολογίζουν σε 12.500 τους τραυματίες, μεταξύ των οποίων οι 2.700 ήταν παιδιά. Ανεξάρτητες πηγές ανεβάζουν τον αριθμό των νεκρών σε 4.000! Η οικονομική καταστροφή του γιουγκοσλαβικού κράτους ανήλθε στο ιλιγγιώδες ποσό των 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων (με τιμές 1999). Καταστράφηκαν συνολικά 25.000 κτίρια, όλες οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις, 14 αεροδρόμια, δύο διυλιστήρια, το 1/3 των εργοστασίων ηλεκτροπαραγωγής, σχεδόν όλα τα εργοστάσια της χώρας, αχρηστεύτηκαν 595 χιλιόμετρα σιδηρογραμμών, 470 χιλιόμετρα ασφαλτοστρωμένων οδικών αρτηριών, 44 μεγάλες γέφυρες εκ των οποίων οι 38 καταστράφηκαν ολοσχερώς. Σοβαρές ζημιές υπέστησαν 19 νοσοκομεία, 20 κέντρα υγείας, 18 παιδικοί σταθμοί, 69 σχολεία και 176 πολιτιστικά και θρησκευτικά μνημεία ενώ καταστράφηκε και το κεντρικό κτίριο της σερβικής δημόσιας τηλεόρασης προκαλώντας θανάτους και μεταξύ των δημοσιογράφων και των εργαζομένων εκεί.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
