Μενού
  • Α-
  • Α+

Μετά τον κορονοϊό η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν ακόμα ιό-εφιάλτη. Μόνο, που στην περίπτωση της ευλογιάς των πιθήκων δεν πρόκειται για μία πρωτοεμφανιζόμενη λοίμωξη αλλά για μία ασθένεια, που ανακαλύφθηκε το 1958 στην Κοπεγχάγη και για περισσότερες από 6 δεκαετίες δε θεωρούνταν από την επιστημονική κοινότητα ιδιαίτερη απειλή για τον άνθρωπο. Φυσικός ξενιστής του συγκεκριμένου ιού εικάζεται ότι ήταν ο αφρικανικός σκίουρος μολύνοντας στη συνέχεια πολλά είδη ζώων σε όλο τον κόσμο με την κύρια εστία του ιού να εντοπίζεται μεταξύ των πιθήκων στη λεκάνη του Κονγκό και στη Δυτική Αφρική. Η αλματώδης αύξηση των κρουσμάτων της ζωονόσου το τελευταίο διάστημα στην κοινότητα, παρά το γεγονός ότι η μεταδοτικότητα του συγκεκριμένου ιού είναι μικρότερη από αυτή της Covid-19, έχει σημάνει παγκόσμιο υγειονομικό συναγερμό καθώς έχουν αλλάξει τα δεδομένα μίας ασθένειας, που έως τώρα δεν εγκυμονούσε σημαντικούς κινδύνους για τη δημόσια υγεία.

Για το λόγο αυτό, από τη δεκαετία του ΄60 η ιατρική προσέγγιση της ευλογιάς των πιθήκων παρέμεινε περισσότερο σε ακαδημαϊκό πλαίσιο με τους ειδικούς να διαπιστώνουν ότι οι κλινικές εκδηλώσεις της στα μεμονωμένα κρούσματα σε ανθρώπους διέφεραν σε σύγκριση με όσους είχαν προσβληθεί από την ευλογιά μόνο στην παρουσία και λεμφαδενοπάθειας. Η προσέγγιση αυτή βέβαια άλλαξε από τη στιγμή, που εκτιμήθηκε ότι μπορεί να παρουσιαστούν θανατηφόρες μολύνσεις ανθρώπων σε γεωγραφικές περιοχές όπου δεν υπήρχε ευλογιά. Ειδικά από τη στιγμή, που δεν ήταν δυνατό να χαρτογραφηθεί η ακριβής διαδρομή των αλυσίδων μετάδοσης του ιού ανάμεσα στα ζώα. 

Είναι χαρακτηριστικό πώς το 2003 όταν ο ιός έφτασε στις ΗΠΑ μέσω μία αποστολής αφρικανικών τρωκτικών η PCR εξέταση αποκάλυψε ότι 3 στους 6 σκίουρους είχαν μολυνθεί και 8 στα 10 τρωκτικά Graphiurus sp ήταν επίσης θετικά όταν σε 579 δείγματα από τρωκτικά 5 άλλων ειδών αφρικανικών τρωκτικών, που εξετάστηκαν στα αμερικανικά εργαστήρια, δεν ανιχνεύτηκαν αντισώματα. Οι επιστήμονες αν και διαπίστωσαν ότι στις κοινότητες των σκίουρων δεν υπήρχε μετάδοση της νόσου μέσω των μυρμηγκιών ανακάλυψαν τον αξιοσημείωτο ρόλο στο φυσικό κύκλο ζωής του ιού, που είχε ένα εντομοφάγο είδος, γεγονός που αναδείκνυε την πολύπλοκη διαδικασία στη μετάδοση της ασθένειας.  

Παρότι η λοίμωξη εκτιμάται ότι προήλθε από τους αφρικανικούς σκίουρους ονομάστηκε ευλογιά των πιθήκων καθώς εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 1958 στη Δανία μεταξύ ασιατικών πιθήκων, που είχαν φτάσει στην Κοπεγχάγη από τη Σιγκαπούρη, και μακάκων, για να χρησιμοποιηθούν ως πειραματόζωα στην έρευνα εμβολίων κατά της πολιομυελίτιδας. Η έξαρση της λοίμωξης σημειώθηκε 2 μήνες μετά την παραλαβή των πιθήκων με τη νόσο να εκδηλώνεται σε 6 από τα 32 ζώα με φυσαλιδώδη δερματικά εξανθήματα, που παρατηρήθηκαν σε ολόκληρο τον κορμό, την ουρά, το πρόσωπο, τα άκρα, τις παλάμες των χεριών και τα πέλματα των ποδιών. Παρά την ασθένεια, η γενική υγεία των ζώων ήταν σχετικά φυσιολογική και οι βλάβες στο δέρμα αφού επουλώθηκαν άφησαν μια ουλή. Η ευλογιά καταγράφηκε και σε επόμενη αποστολή πιθήκων λίγους μήνες μετά όταν 11 από τα 120 ζώα εμφάνισαν βλάβες στο δέρμα. 

Ενα χρόνο αργότερα οι αμερικανικές Αρχές στη Φιλαδέλφεια παρατήρησαν αντίστοιχη εικόνα σε πιθήκους με τον αριθμό των ασυμπτωματικών ζώων να είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτά, που ασθένησαν. Σε αυτή την περίπτωση εμφανίστηκαν δύο διαφορετικές μορφές της νόσου. Η πρώτη αφορούσε σε οξεία εκδήλωση με εκτεταμένο οίδημα και ταυτόχρονη παρουσία δερματικών αλλοιώσεων σε διάφορα σημεία του σώματος καθώς και γενικευμένη λεμφαδενοπάθεια. Το πιο σοβαρό όμως σύμπτωμα ήταν η δυσκολία στην αναπνοή, επιπλοκή, που οδήγησε σε ασφυκτικό θάνατο. Η δεύτερη, πιο ήπια μορφή της νόσου εκδηλώθηκε με δερματικά εξανθήματα σε όλα τα μέρη της επιφάνειας του σώματος χωρίς άλλα εμφανή κλινικά σημάδια. 

Το 1964 όμως η μόλυνση γιγάντιων μυρμηγκοφάγων της Κεντρικής/Νοτίου Αμερικής στον ζωολογικό κήπο του Ρότερνταμ απέδειξε ότι η ευλογιά δεν αφορούσε μόνο τους πιθήκους. Οι μυρμηγκοφάγοι είχαν στεγαστεί κοντά στους ασιατικούς ουρακοτάγκους του πάρκου αρρωσταίνοντας και αυτοί επίσης σοβαρά. Εξι από τα δέκα ζώα πέθαναν λίγες ημέρες μετά την εκδήλωση των κλινικών συμπτωμάτων ενώ όσα επέζησαν χρειάστηκαν μακρά περίοδο ανάρρωσης. Αρκετά άλλα είδη του πάρκου μολύνθηκαν από τον ιό ενώ μεταξύ των ζώων, που παρουσίασαν θανατηφόρα συμπτώματα, ήταν οι αφρικανικοί γορίλες και οι χιμπατζήδες

Ιδιαίτερο επιστημονικό ενδιαφέρον είχε η έξαρση της νόσου στις ΗΠΑ το 2003 λόγω της άφιξης προσβεβλημένων τρωκτικών προερχόμενα από την Γκάνα. Τα ζώα αυτά μόλυναν σκύλους των λειμώνων, τρωκτικά που διαβιούσαν στους γύρω αγρούς, μεταδίδοντας στη συνέχεια τον ιό σε 40 ανθρώπους. Το συμβάν αυτό έχει καταγραφεί ως το πρώτο γνωστό κρούσμα ευλογιάς των πιθήκων σε ανθρώπους εκτός Αφρικής. Το πιο σημαντικό στην περίπτωση αυτή είναι πως οι άνθρωποι δε μολύνθηκαν απευθείας από τα τρωκτικά, που έφεραν τον ιό, αλλά σε δεύτερο βαθμό αφού είχε μεσολαβήσει η μόλυνση ενός άλλου είδους τρωκτικών. Η εξέλιξη της νόσου όλα αυτά τα χρόνια είχε δείξει ότι αν και δεν έχει αναφερθεί στη φύση εκτός Αφρικής, έχει μολύνει ζώα σε Βόρεια και Νότια Αμερική καθώς και στην Ασία καταγράφοντας υψηλή μεταδοτικότητα. Η εξάπλωση της ευλογιάς των πιθήκων όμως μεταξύ των ανθρώπων και η συρροή κρουσμάτων σε περιοχές εκτός της Αφρικής εκ των πραγμάτων αναβαθμίζει τον βαθμό επικινδυνότητας της νόσου συνιστώντας μία νέα υγειονομική απειλή, οι διαστάσεις της οποίας δεν είναι ακόμα γνωστές, ταυτόχρονα με την πανδημία του κορονοϊού

Google News

Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.

BEST OF LIQUID MEDIA