«Είναι φίλοι μας οι Γερμανοί, θέλουν το καλό μας»! Ποιος δεν έχει ακούσει από το στόμα του Δήμου Σταρένιου αυτή την ατάκα. Ποιος δεν την έχει χρησιμοποιήσει όταν θέλει να κάνει πλάκα μέσα στις παρέες του και να κοροϊδέψει κάποιον ο οποίος είναι υποτελής; Δοσίλογος στην υπηρεσία των Ναζί κατακτητών, «γερο - Λαδάς», εκβιαστής, τοκογλύφος. Όλοι ρόλοι κακοί που προκαλούσαν το θυμικό του κοινού. Που θύμιζαν εποχές σκληρές και μαύρες. Σεμνός και ταπεινός ηθοποιός ο Δήμος Σταρένιος κατάφερε ακόμα και μέσα από αυτούς τους ρόλους να κάνει τον κόσμο να τον αγαπήσει τόσο που να μπουν πλάι - πλάι δύο λέξεις εκ διαμέτρου αντίθετες: «αγαπημένος» και «δοσίλογος»! Ίσως, αυτό να οφειλόταν στην προσωπική του ιστορία, αφού αντίθετα με τους ρόλους που είχε ο Σταρένιος ήταν κομμουνιστής και στην κατοχή λίγο έλειψε να πεθάνει από την πείνα.
Η σεμνή πορεία ενός μεγάλου ηθοποιού
Ο Δήμος Σταρένιος γεννήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 1909 στο Κάιρο και ήταν γόνος εύπορης οικογένειας. Το 1932 ήρθε στην Αθήνα, με παρότρυνση του Αιμίλιου Βεάκη για να σπουδάσει θέατρο. Αποφοίτησε από τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου ως εξαιρετικό ταλέντο και οι πρώτες του εμφανίσεις στο θέατρο σημειώθηκαν το 1929 με τον Καλλιτεχνικό Όμιλο του Βεάκη. Έκανε το θεατρικό του ντεμπούτο με τον θίασο της Αλίκης (Θεοδωρίδου) στην κομεντί του Μπέρνσταϊν Ευτυχία. Ήταν μόλις 23 ετών. Από τους πλέον πειστικούς «κακούς» του ελληνικού κινηματογράφου και της τηλεόρασης, ο Δήμος Σταρένιος ήταν ένας ταλαντούχος και παθιασμένος ηθοποιός, που υπηρέτησε την υποκριτική τέχνη για 35 και πλέον χρόνια.
Στο διάστημα της θεατρικής καριέρας του, που σταμάτησε το 1973 για λόγους υγείας, συνεργάστηκε με τους καλύτερους πρωταγωνιστές όπως: Μελίνα Μερκούρη, Μάνο Κατράκη, Τίτο Βανδή, Αλέκο Αλεξανδράκη, Λάμπρο Κωνσταντάρα, Δημήτρη Χορν, Αλίκη Βουγουκλάκη κ,α. Την ίδια χρονιά που πρωτοεμφανίστηκε στο θέατρο έκανε και το ντεμπούτο του στον ελληνικό κινηματογράφο, με ένα μικρό ρόλο στην ταινία «Μάγια η Τσιγγάνα» (Γιάννης Χριστοδούλου, 1943). Από εκεί και πέρα και ως το 1978 έπαιξε σε περισσότερες από 70 ταινίες σε ρόλους συνήθως του τσιγκούνη, του τοκογλύφου, του καταδότη και γενικότερα του κακού. Κάποιες από αυτές τις ταινίες ήταν διεθνείς παραγωγές, όπως: «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» (1957), «Ποτέ την Κυριακή» (1960), «Λέων της Σπάρτης» (1961), «Ο Τεν Τεν και το Χρυσόμαλλο Δέρας» (1961), «Αμέρικα Αμέρικα» (1963), «Η Ζωή του Ωνάση» (The Greek Ticoon 1978), κ.α.
Θα είναι για πάντα αξέχαστος στη μνήμη του κοινού για την πασίγνωστη φράση του «Μας αγαπάνε οι Γερμανοί! Σα φίλοι ήρθανε!» στην πολεμική ταινία «Η Χαραυγή της Νίκης», του 1971. Στην ταινία αυτή, ο Σταρένιος υποδύθηκε τον Φρατζέσκο Πετράκη, προδότη και συνεργάτη των Γερμανών κατακτητών στην Κρήτη. Εμβληματική, θεωρείται και η ερμηνεία του στο ρόλο του Γερό-Λαδά στο έργο του Νίκου Καζαντζάκη «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται». Έπαιξε τον συγκεκριμένο ρόλο στο θέατρο με τον Μάνο Κατράκη το 1956, στον κινηματογράφο στην ομώνυμη ταινία του Ζυλ Ντασέν το 1957 αλλά και στην τηλεοπτική σειρά του Βασίλη Γεωργιάδη το 1975. Ήταν τέτοια η επιτυχία του συγκεκριμένου ρόλου που η έκφραση «γερο – Λαδάς» μπήκε στο «λεξικό» των Ελλήνων ως συνώνυμο του τσιγκούνη και του φιλοχρήματου και τη χρησιμοποιούμε ακόμα και σήμερα. Ο Δήμος Σταρένιος αποσύρθηκε από το θεατρικό σανίδι το 1977, λόγω βαριάς αγγειοπάθειας. Πέθανε μια ημέρα σαν σήμερα στις 23 Οκτωβρίου του 1983, σε ηλικία 74 ετών. Κηδεύτηκε στο Β’ Νεκροταφείο Αθηνών. Δεν είχε παιδιά, ενώ σύζυγος του υπήρξε η ηθοποιός Νίνα Βαρβέρη-Σταρένιου η οποία πέθανε ένα χρόνο μετά από αυτόν.
Ο κομμουνιστής που κόντεψε να πεθάνει από την πείνα στην κατοχή
Αντίθετα με τα όσα έκανε και έλεγε στους ρόλους του, ο Σταρένιος ήταν ένας άνθρωπος ο οποίος πάλεψε σκληρά στη ζωή του και διώχθηκε για τις ιδέες και τη δράση του. Στα χρόνια της Κατοχής δραστηριοποιήθηκε στις γραμμές του ΕΑΜ και μέχρι το τέλος της ζωής του παρέμεινε πιστός στην Αριστερά. Το 1945 πρωτοστάτησε στην ίδρυση του εαμικού θιάσου «Ενωμένοι Καλλιτέχνες» μαζί με τους Αιμίλιο Βεάκη, Λυκούργο Καλλέργη, Νάσο Κεδράκα, Θόδωρο Μορίδη, Τίτο Βανδή, Αλέξη Δαμιανό και Αλέκα Παΐζη. Υπέστη διώξεις και κυνηγήθηκε αλλά δεν το έβαλε κάτω. Δεν υποχώρησε ακόμα και όταν κόντεψε να πεθάνει από την πείνα.
Ο ηθοποιός, όπως και η συντριπτική πλειονότητα των κατοίκων της Αθήνας, το δύσκολο χειμώνα του 1943-44 με το ζόρι κατάφερνε να βρίσκει λίγο φαγητό προκειμένου να ξεγελάει την πείνα του. Και αυτό δεν γινόταν κάθε ημέρα. Υπήρχαν φορές που έκανε και δυο και τρεις ημέρες να φάει κάτι αξιόλογο. Ένα βράδυ ενώ βρισκόταν στη σκηνή και ερμήνευε το ρόλο του στην παράσταση «απόψε θα γελάσουμε», κατέρρευσε.
Σύμφωνα με το σενάριο, ο Σταρένιος έπρεπε να σκοτώσει την αδερφή του για λόγους... Τιμής επειδή εκείνη παραστράτησε. Η πονηρή αδερφή του, τον έπεισε να δέσει τα μάτια του την ώρα που θα την πυροβολούσε προκειμένου να μην τη δει να πέφτει ματωμένη στο έδαφος. Κάθε βράδυ σε κάθε παράσταση η αδερφή κατάφερνε να την γλιτώνει με αυτόν τον τρόπο και να χαρίζει άπλετο γέλιο όταν ο Σταρένιος πυροβολούσε στο κενό. Εκείνο το βράδυ, ωστόσο, κανείς δεν γέλασε όταν ο Σταρένιος πυροβόλησε. Με το πάτημα της σκανδάλης, τον εγκατέλειψαν και οι τελευταίες του δυνάμεις και σωριάστηκε στη σκηνή. Η πείνα τον είχε νικήσει. Ο ηθοποιός μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών όπου οι γιατροί με χρήση ορών κατάφεραν να τον επαναφέρουν. Την επόμενη ημέρα ο Σταρένιος ήταν ξανά στο θέατρο.
Ο «δοσίλογος» Δήμος Σταρένιος ήταν τόσο στιγματισμένος για τα πιστεύω του που στην περίοδο της χούντας απαγορευόταν να πάρει οποιαδήποτε δουλειά σε κρατικές παραγωγές ή παραστάσεις του Εθνικού. Είναι ενδεικτικό πως όταν ο αξέχαστος Φρέντυ Γερμανός κατά λάθος τον είχε αναφέρει σε μια εκπομπή η λογοκρισία... τον έκοψε Ο αγαπημένος ηθοποιός έμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του πιστός στην κομμουνιστική ιδεολογία. «Ρομαντικό κομμουνιστή» τον χαρακτήριζε ο συγγενής του, ποιητής Γιάννης Βαρβέρης ο οποίος εξηγούσε πως ο Σταρένιος ακόμα και όταν το ΚΚΕ διασπάστηκε σε «εξωτερικού» και «εσωτερικού», εκείνος δεν δεχόταν αυτόν τον διαχωρισμό και ενίσχυε και τα δυο «στρατόπεδα» με οποιον τρόπο μπορούσε, αρνούμενος να λάβει μέρος σε αυτή την εσωκομματική σύγκρουση, ελπίζοντας πως κάποια στιγμή θα ενωθούν ξανά.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
