Επανάσταση 1821. 25η Μαρτίου. Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. Ελληνικές σημαίες. Παρελάσεις. Μπακαλιάρος σκορδαλιά! Αυτά περιλαμβάνει η σημερινή (εορταστική) ημέρα. Παραδοσιακά ο μπακαλιάρος έχει την τιμητική του στα περισσότερα (αν όχι όλα) οικογενειακά τραπέζια. Το θέμα, ωστόσο, είναι πώς και γιατί το συγκεκριμένο ψάρι έφτασε να είναι έθιμο, ειδικά από τη στιγμή που δε βρίσκεται στις Ελληνικές θάλασσες. Και σε αυτή την τελευταία φράση βρίσκεται και το «μυστικό».
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι η παλαιότερη και πιο αυστηρή χρονική περίοδος νηστείας για την Ορθόδοξη Εκκλησία. Μέσα στην περίοδο της Τεσσαρακοστής η νηστεία καταλύεται, διαφοροποιείται δηλαδή, τρεις φορές, δίνοντας μια ευκαιρία στους πιστούς για ενδυνάμωση.
Η πρώτη από αυτές τις εξαιρέσεις (οι άλλες δυο είναι η Κυριακή των Βαΐων και η Μεγάλη Πέμπτη) είναι ανήμερα της εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, όπως έχει καθιερωθεί η 25η Μαρτίου. Πρόκειται για μια χαρμόσυνη εορτή μέσα στην περίοδο του πένθους της Σαρακοστής και επειδή είναι θεομητορική εορτή, αφιερωμένη στην Παναγία και ως εκ τούτου ιδιαίτερα σημαντική, καταλύονται το ψάρι, το έλαιο και ο οίνος.
Πώς, όμως, φτάσαμε στην κατανάλωση μπακαλιάρου; Η εξήγηση για τη γευστική αυτή συνήθεια είναι αρκετά απλή και έχει να κάνει κυρίως με την αδυναμία των κατοίκων της ενδοχώρας να προμηθεύονται άμεσα και οικονομικά φρέσκο ψάρι. Παρά το ότι ο μπακαλιάρος δεν είναι ένα «ελληνικό» ψάρι, καθώς απαντάται κυρίως στις ακτές του βορειοανατολικού Ατλαντικού, το γεγονός ότι γίνεται παστός τον καθιστά ένα τρόφιμο φθηνό και εύκολο στη συντήρηση.
Ο μπακαλιάρος έφτασε στο ελληνικό τραπέζι περί τον 15ο αιώνα και καθιερώθηκε άμεσα ως το εθνικό φαγητό της 25ης Μαρτίου, καθώς με εξαίρεση τα νησιά μας, το φρέσκο ψάρι αποτελούσε πολυτέλεια για τους φτωχούς κατοίκους της ηπειρωτικής Ελλάδας. Έτσι, ο παστός μπακαλιάρος, που δε χρειαζόταν ιδιαίτερη συντήρηση, αποτέλεσε την εύκολη και φθηνή συνάμα λύση, έθιμο που κρατά μέχρι τις μέρες μας.
Ο μπακαλιάρος στη γαστρονομική ιστορία εμφανίστηκε στην εποχή των Βίκινγκς, καθώς ήταν ένα εμπορικό προϊόν από το 800 μ.Χ.. Στη συνέχεια οι Βάσκοι κατά την περίοδο του Μεσαίωνα ξεκίνησαν και εκείνοι το εμπόριό του, ενώ με το πάστωμά του κατάφεραν να τον διατηρούν για μεγάλο χρονικό διάστημα, κάτι που ήταν απαραίτητο για τα ταξίδια τους.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
