Έξι χρόνια αρκετά, δε θα γίνουνε επτά, φώναζαν οι φοιτητές το ταραγμένο 1973. Και μπορεί τελικά τα έξι χρόνια να έγιναν επτά και να οδηγηθήκαμε στην τραγωδία της Κύπρου αλλά οι φοιτητές απέδειξαν σε δυο περιπτώσεις πως εννοούσαν αυτό που φώναζαν. Το απέδειξαν στην εξέγερση του Πολυτεχνείου τον Νοέμβριο εκείνης της χρονιάς. Το είχαν αποδείξει, όμως, και μερικούς μήνες νωρίτερα. Τον Φεβρουάριο του 1973 με την κατάληψη της Νομικής στην Αθήνα.
Το νομοθετικό διάταγμα 1347 και το φοιτητικό ξέσπασμα
Κατά τη διάρκεια του πέμπτου έτους της δικτατορίας, το 1972, το καθεστώς προσπάθησε να λάβει μια πιο... δημοκρατική μορφή. Θεώρησε πως μια «πρόβα τζενεράλε» θα ήταν να δοθούν κάποιες επιπλέον ελευθερίες στους φοιτητές κάτι που θα λειτουργούσε και σαν «βαλβίδα αποσυμπίεσης». Οι φοιτητές εκείνη την εποχή είχαν δημιουργήσει τις Φοιτητικές Επιτροπές Αγώνα και αμφισβητούσαν ανοιχτά τα διοικητικά συμβούλια των φοιτητικών συλλόγων τα οποία, όπως είναι φυσικό, ελέγχονταν απόλυτα από τη χούντα αφού ήταν... διορισμένα από αυτή! Οι «εγκέφαλοι» του καθεστώτος θεώρησαν πως θα ήταν εύκολο να ξεγελάσουν το φοιτητικό κίνημα πραγματοποιώντας εκλογές. Οι εκλογές έγιναν και ως εκ θαύματος τις κέρδισαν φοιτητές προσκείμενοι στη χούντα! Τα περιστατικά βίας και νοθείας που καταγγέλθηκαν δε φόβισαν, ούτε αποθάρρυναν τους φοιτητές οι οποίοι αντιλήφθηκαν πως δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι ουσιαστικό και έτσι αποφάσισαν να οργανώσουν τον αγώνα τους σε διαφορετικό επίπεδο, πλέον.
Ο πρώτος μήνας του 1973 κύλησε με συνεχείς ζυμώσεις μεταξύ των φοιτητικών οργανώσεων («Ρήγας Φεραίος», «Αντι-ΕΦΕΕ», «ΑΑΣΠΕ» κ.α) και αυτό που ξεκάθαρα προέκυπτε ήταν η ανάγκη για πιο δυναμικές και μαζικές αντιδράσεις με στόχο όχι μόνο την κινητοποίηση των φοιτητών αλλά και την αφύπνιση κομματιού της κοινωνίας προκειμένου να φανεί ότι η χούντα δεν ήταν άτρωτη. Στις 5 Φεβρουαρίου οι φοιτητές του Πολυτεχνείου αποφασίζουν να προχωρήσουν σε γενική αποχή από τα μαθήματα καταγγέλλοντας την προηγούμενη εκλογική διαδικασία και ζητώντας νέες ελεύθερες φοιτητικές εκλογές. Η χούντα, φοβούμενη πως αυτή η αντίδραση θα προκαλέσει μεγαλύτερα προβλήματα, αντιδρά σπασμωδικά και στις 13 Φεβρουαρίου δημοσιεύει το διάταγμα 1347 με το οποίο δινόταν η δυνατότητα στον Υπουργό Εθνικής Άμυνας να ανακαλεί τις αναβολές στράτευσης των φοιτητών που απείχαν από τα μαθήματά τους. Αυτό ήταν η αφορμή που όλοι περίμεναν. Από εκείνο το σημείο και έπειτα τίποτα δε θα ήταν το ίδιο.
Την ίδια ημέρα, στις 13 Φεβρουαρίου, γίνεται συγκέντρωση μέσα στο Πολυτεχνείο. Η αστυνομία σπάει το Άσυλο, εισβάλει, συλλαμβάνει 11 φοιτητές ενώ μέσα σε λίγα 24ωρα 88 φοιτητές (που από το καθεστώς θεωρήθηκαν πρωτοστάτες) λαμβάνουν φύλλο πορείας για να παρουσιαστούν στον στρατό. Οι αντιδράσεις του φοιτητικού κινήματος είναι οργισμένες και, πλέον, η κατάσταση μυρίζει μπαρούτι. Κάπως έτσι, μια ημέρα σαν σήμερα, στις 21 Φεβρουαρίου 1973, περίπου 4.000 φοιτητές καταλαμβάνουν το κτίριο της Νομικής στην οδό Σόλωνος. Αφού διασφαλίζουν πως το κτίριο έχει «κλειδωθεί» από μέσα, ανεβαίνουν στην ταράτσα και αρχίζουν να φωνάζουν αντιδικτατορικά συνθήματα.
Η κινητοποίηση ήταν μαζικότατη και «αγκαλιάστηκε» αμέσως από τους Αθηναίους οι οποίοι έσπευσαν στη Νομική για να συμπαρασταθούν στους φοιτητές. Η Πρυτανεία μην μπορώντας να κάνει κάτι άλλο ανέχεται σιωπηρά την κατάληψη με την ελπίδα πως αυτή θα λήξει σύντομα και δεν ζητά την επέμβαση της αστυνομίας. Το συντονιστικό της κατάληψης (στο οποίο συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, οι Στέφανος Τζουμάκας, Νίκος Μπίστης, Όλγα Τρέμη, Γιάννης Ματζουράνης, Ιωάννα Καρυστιανή, Μάκης Παρασκευόπουλος και Διονύσης Μαυρογένης) αποφασίζει πως δεν είχε έρθει ακόμα η ώρα για μια ανοιχτή βίαιη σύγκρουση με το καθεστώς και πως είναι προτιμότερο να γίνει μια συντεταγμένη αποχώρηση των καταληψιών από τη Νομική ώστε να μετατραπεί σε αντιδικτατορική πορεία στο κέντρο της Αθήνας. Και αυτό έγινε. Το βράδυ της 22ας Φεβρουαρίου οι φοιτητές αποχωρούν με την κάλυψη χιλιάδων Αθηναίων που είχαν σπεύσει στην περιοχή. Μπορεί η διαδήλωση που ακολούθησε να ήταν μεγαλειώδης, ωστόσο, στα στενά του κέντρου αστυνομικοί και παρακρατικοί δρούσαν ανενόχλητοι. Δεκάδες διαδηλωτές ξυλοκοπήθηκαν και συνελήφθησαν αλλά πλέον το νερό είχε μπει στο αυλάκι...
Ο... αλληλέγγυος Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος
Στις 10 Μαΐου 1967 η χούντα με τον τρίτο κατά σειρά αναγκαστικό νόμο κατήργησε τον Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδας. Στην πραγματικότητα κατήργησε την ίδια την Ιερά Σύνοδο ως ανώτατη εκκλησιαστική αρχή και επέβαλε στην Εκκλησία της Ελλάδος μια «Αριστίνδην Σύνοδο» η οποία αποτελούταν από οκτώ μητροπολίτες που στήριζαν ανοιχτά το δικτατορικό καθεστώς και οι οποίοι διορίσθηκαν ήδη την επομένη ημέρα με βασιλικό διάταγμα!
Αντίθετα με το τι πιστεύει η πλειονότητα του κόσμου, όπως και στον εμφύλιο, έτσι και στη χούντα δεν ήταν όλοι οι ιερείς με την πλευρά του καθεστώτος. Δεν... διάβαζαν όλοι εκείνη την περίοδο. Υπήρξαν και αυτοί (λίγοι ή περισσότεροι, μικρή σημασία έχει) που αντιστάθηκαν. Ένας από αυτούς ήταν και ο σημερινός Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος ο οποίος ήταν πρωταγωνιστής μιας μοναδικής ιστορίας (άγνωστης στο ευρύ κοινό) αλληλεγγύης προς τους φοιτητές στην κατάληψη της Νομικής τον Φεβρουάριο του 1973.
Όταν ξεκίνησε η κατάληψη της Νομικής λίγοι περίμεναν πως θα κρατήσει για πολλές ώρες και έτσι κανείς δε σκέφτηκε να μεριμνήσει ώστε οι καταληψίες να έχουν φαγητό να φάνε. Οι αστυνομικοί δημιούργησαν γρήγορα έναν ασφυκτικό κλοιό γύρω από το ιστορικό κτίριο της οδού Σόλωνος και έτσι οι φοιτητές έμειναν χωρίς φαγητό. Τότε, λοιπόν, τρεις άνθρωποι αποφάσισαν να αναλάβουν δράση παρά το γεγονός πως ήξεραν ότι υπήρχε μεγάλος κίνδυνος να βρεθούν στα μπουντρούμια του ΕΑΤ – ΕΣΑ.
Ο ένας από αυτούς ήταν ο τότε επίσκοπος Ανδρούσης Αναστάσιος Γιαννουλάτος ο οποίος τότε ήταν καθηγητής Θεολογίας. Αναστάσιος Γιαννουλάτος είναι το κοσμικό όνομα του σημερινού Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστάσιου. Μαζί του είχε τον ιερέα Χρίστο Χριστοδούλου και τον διάκονο Τιμόθεο Λαγουδάκη, αμφότεροι φοιτητές Θεολογίας. Οι τρεις τους, λοιπόν, γεμίζουν τσάντες με τρόφιμα και θεωρώντας πως τα ράσα τους θα είναι «διαβατήριο» πηγαίνουν στο μπλόκο των αστυνομικών και ζητούν να περάσουν. Οι αστυνομικοί του απωθούν βίαια αλλά οι τρεις τους δεν το βάζουν κάτω.
Οπισθοχωρούν προσωρινά, πηγαίνουν σε ένα σημείο που δεν υπάρχει οπτική επαφή, βάζουν μερικά καρβέλια ψωμί και πρόσφορα κάτω από τα ράσα τους και πηγαίνουν ξανά στο μπλόκο. Οι αστυνομικοί ίσως και από ντροπή δεν ελέγχουν τα ράσα και έτσι, όπως θα περιγράψει αργότερα ο αγωνιστής της αριστεράς Διονύσης Μαυρογένης, «μέσα από μια τρύπα που είχαν ανοίξει οι φοιτητές και που ένωνε το νεκροτομείο με το αμφιθέατρο, μας έδωσαν τα τρόφιμα. Οι παπάδες αυτοί στάθηκαν πάντα στο πλευρό μας»! Ο Νίκος Μπίστης είχε πει πως «και τρόφιμα μας έδωσαν και μας εμψύχωσαν», ενώ ο δημοσιογράφος Μηνάς Παπάζογλου που συμμετείχε και αυτός στην κατάληψη, είχε αποκαλύψει πως ο Αναστάσιος με κάποιο τρόπο είχε καταφέρει να φτάσει μέχρι την ταράτσα της Νομικής προκειμένου να δείξει την αλληλεγγύη του στους εξεγερμένους φοιτητές.
«Δε θα ξεχάσω ποτέ τη σκηνή όταν με τρομερή αποφασιστικότητα και περηφάνια παραμέρισες και απαίτησες από το χουντικό αρχηγό της Αστυνομίας το Χριστολουκά και τους μπάτσους του να κάνουν πέρα να περάσεις μαζί με τους διακόνους και μας έφερες φαγητά και φάρμακα στη Νομική στην πρώτη κατάληψη το Φλεβάρη του 1973» είχε γράψει πριν μερικά χρόνια στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook ο πρώην βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ (και σήμερα στέλεχος του ΜέΡΑ25), Θανάσης Πετράκος.
Αλλά ο Αναστάσιος δε σταμάτησε εκεί. Μετά το τέλος της κατάληψης, ο Αναστάσιος μαζί με τους γονείς των συλληφθέντων πήγαιναν σχεδόν κάθε ημέρα στο κολαστήριο της ΕΑΤ – ΕΣΑ αφενός για να συμπαρασταθούν στους κρατούμενους φοιτητές και αφετέρου για να διαμαρτυρηθούν για τις συνθήκες κράτησης!
Αξίζει, πάντως, να αναφερθεί πως ο διάκονος Τιμόθεος Λαγουδάκης συνελήφθη και βασανίστηκε για τη δράση του. Όπως είχε αποκαλύψει στο βιβλίο του ο θεολόγος καθηγητής Ανδρέας Αργυρόπουλος («Χριστιανοί και πολιτική δράση κατά την περίοδο της Δικτατορίας 1967-1974», εκδόσεις Ψηφίδα), τον Ιούνιο του 1974, λίγες ημέρες, δηλαδή, πριν την πτώση της χούντας, ο Λαγουδάκης σκοτώθηκε σε ένα... περίεργο τροχαίο δυστύχημα μαζί με τον συναγωνιστή του κληρικό Παντελεήμονα Κατσούλη!
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
