Το όνομά του είναι απόλυτα συνδεδεμένο με τον Καραγκιόζη. Είναι εξαιρετικά δύσκολο για κάποιον να μιλάει για τον Καραγκιόζη χωρίς να αναφερθεί στην Ευγένιο Σπαθάρη. Η ταύτιση είναι σχεδόν απόλυτη. Και δικαίως αφού πρόκειται για έναν άνθρωπο ο οποίος, κυριολεκτικά, αφιέρωσε τη ζωή του στη διάσωση, την ανάπτυξη και βέβαια τη διάδοση της λαϊκής τέχνης του θεάτρου σκιών που σε καιρούς δύσκολους ήταν διασκέδαση για τους ανθρώπους των φτωχών λαϊκών στρωμάτων.
Ο Ευγένιος Σπαθάρης γεννήθηκε μια ημέρα σαν σήμερα, στις 2 Ιανουαρίου του 1924 στην Κηφισιά. Ο πατέρας του Σωτήρης Σπαθάρης ο οποίος ήταν ίσως ο σπουδαιότερος καραγκιοζοπαίχτης της εποχής του. Ο Ευγένιος ήταν, μάλλον, δύσκολο να μην ακολουθήσει τα χνάρια του πατέρα του.
Εγκατέλειψε το όνειρο της αρχιτεκτονικής
Αγαπούσε πολύ την αρχιτεκτονική και προσπάθησε να σπουδάσει αλλά ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος και η γερμανική κατοχή έριξαν βαριά τη σκιά τους. Όταν ο Ευγένιος Σπαθάρης αντιλήφθηκε πως, δεδομένων των πολύ άσχημων συνθηκών, δεν πρόκειται να καταφέρει να σπουδάσει αρχιτεκτονική, αποφάσισε να αφιερωθεί στην άλλη μεγάλη αγάπη του. Το θέατρο σκιών. Σκοπός του ένας και μοναδικός: Να πάρει την τέχνη του πατέρα του, να την μεγαλώσει, να την εξελίξει και τελικά να την κάνει αγαπητή σε ακόμα ακόμα μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού.
Ο Σπαθάρης κατάφερε να δώσει νέα πνοή και ώθηση στο θέατρο σκιών, το άλλαξε τόσο ως είδος τέχνης όσο και ως τεχνική χωρίς, ουσιαστικά, χωρίς να αγγίξει ποτέ τις ρίζες του τις οποίες άφησε ανέγγιχτες τιμώντας σε απόλυτο βαθμό την λαϊκή παράδοση.
Ο δάσκαλος του ελληνικού θεάτρου σκιών, όπως τον αποκαλούν ακόμα και σήμερα, περίπου 12 χρόνια μετά το θάνατό του, ξεκίνησε την καριέρα του ως καραγκιοζοπαίχτης το 1942 και από τότε άρχισε να περιοδεύει, δίνοντας παραστάσεις σε θέατρα και κινηματογράφους της Ελλάδας, αλλά και στο εξωτερικό από το 1953, αρχής γενομένης από το Κάρνεγκι Χολ της Νέας Υόρκης.
Το 1962 ηχογράφησε όλες τις κλασικές παραστάσεις του Καραγκιόζη στην «Κολούμπια», οι οποίες κυκλοφόρησαν σε δίσκους. Το 1966 ήταν από τους πρώτους συνεργάτες του Πειραματικού Σταθμού Τηλεόρασης του ΕΙΡ (ΕΡΤ). Η συνεργασία του με τη δημόσια τηλεόραση κράτησε έως το 1992.
Τιμήθηκε από την πολιτεία αλλά και την κοινωνία των πολιτών όσο λίγοι, ενώ τον Ιούνιο του 1995 ο Δήμος Αμαρουσίου εξασφάλισε μία μόνιμη στέγη για τον Καραγκιόζη και τους υπόλοιπους φίλους του, στην καρδιά της πόλης, ιδρύοντας το Σπαθάρειο Μουσείο Θεάτρου Σκιών.
Η ιστορία του Καραγκιόζη και του θεάτρου σκιών
Για τον... τόπο «γέννησης» του Καραγκιόζη έχουν γραφτεί πολλά αλλά κανείς δεν μπορεί να μιλήσει με απόλυτη σιγουριά. Πιθανότερο σενάριο είναι η γενέθλια γη του να είναι η Κίνα ή Ινδία. Από τη μακρινή Ανατολή έφτασε στην Τουρκία και από εκεί, την περίοδο της τουρκοκρατίας, έφτασε και στην Ελλάδα.
Ο τουρκικός Καραγκιόζης (πήρε το όνομά του από την τουρκική λέξη Karagöz που σημαίνει μαυρομάτης) διαδόθηκε σε όλες τις επαρχίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήδη από τον 17ο αιώνα.
Πρώτη γραπτή μαρτυρία για τον Καραγκιόζη στον ελληνικό χώρο έχουμε στις 18 Αυγούστου 1841, όταν η αθηναϊκή εφημερίδα «Ταχύπτερος Φήμη» γράφει πως: «την 21 του παρόντος, θα παρουσιαστεί εις Ναύπλιον η κωμωδία του Καραγκιόζη, έχουσα αντικείμενον τον Χατζ-Αββάτην και Κουσζούκ-Μεϊμέτην».
Υπολογίζεται πως ο Καραγκιόζης άρχισε να διαμορφώνει την ελληνική του... ταυτότητα στα τέλη του 19ου αιώνα, από την Ήπειρο, όταν καραγκιοζοπαίχτες της εποχής εκείνης παρουσίαζαν την παράσταση με το Μεγαλέξανδρο και το φίδι, συνδέοντας έτσι για πρώτη φορά τον Καραγκιόζη με την ελληνική λαϊκή παράδοση.
Η Πάτρα θεωρείται το μέρος, όπου ο Καραγκιόζης... εξελληνίστηκε οριστικά. Εκεί ο Μίμαρος (καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Δημητρίου Σαραντούνη) δημιούργησε νέους χαρακτήρες όπως το Κολλητήρι, τον Νιόνιο και τον Βεληγκέκα, πρόσθεσε στις παραστάσεις πάρα πολλές αναφορές στους ήρωες του ‘21, μεγάλωσε τη σκηνή αφού «έχτισε» την καλύβα και το σαράι, ενώ άρχισε να φτιάχνει τις φιγούρες με χαρτόνι και όχι από τενεκέ, όπως κατασκευάζονταν μέχρι τότε.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
