Η “ψήφος” είναι η πιο χαρακτηριστική περίπτωση ελληνικής λέξης, που είδε τη μοίρα της να αλλάζει από τότε που το πρώτο “Big brother” (2001) έφερε το είδος του ριάλιτι στην ελληνική τηλεόραση. Ήταν η πρώτη φορά που είδαμε παίκτες να ψηφίζονται μεταξύ τους για το ποιος θα αποχωρήσει και ακούσαμε την ψήφο να υφίσταται κάτι σαν “αλλαγή φύλου”. Έκτοτε, έχουν περάσει πάνω από δύο δεκαετίες, ωστόσο η τάξη δεν αποκαταστάθηκε. Αντιθέτως.
Ακολουθήστε τώρα τον καινούργιο λογαριασμό του Reader στο Instagram
Η λέξη ψήφος παραμένει αρσενική (“ο ψήφος”) για πολλούς από τους παίκτες, που συμμετέχουν στα σημερινά ριάλιτι με ψηφοφορίες (από το “Shopping star” μέχρι το “Survivor” και το “Master chef”), σε βαθμό που αν κάποιος την πει σωστά, μπορεί πια και να τον διορθώσουν οι υπόλοιποι. Υπήρξε προσφάτως, στο “Survivor”, μία φορά, που ακούστηκε ως γένους θηλυκού, στον όμως άτυχο πληθυντικό “οι ψήφες”…
Η “ψήφος”, βεβαίως, τηρεί τα πρωτεία της πιο ταλαιπωρημένης λέξης, όμως δεν είναι η μόνη. Στους “στίβους μάχης” του Άγιου Δομίνικου, στις μπριγάδες του Master Chef και στους αγώνες styling του “Shopping Star” και του “My style rocks”, η ελληνική γλώσσα κατά παράδοση υποφέρει, σε βαθμό που έχει πλέον πάψει να αντιστέκεται…
Οι θλιμμένες γενικές
Ένα μεγάλο κομμάτι των ελληνικών, που πλήττεται ανελέητα στο “Survivor” είναι αυτό της γενικής, όπου χρόνια τώρα συναντάται η Δαλάκα, “της Δαλάκας”, ή η μπλε ομάδα, “της μπλες ομάδας” (δύο μόνο από τα πολλά παραδείγματα που έχουν ακουστεί -και- στον νέο κύκλο).
Γεγονός είναι πως οι γενικές, ιδίως όταν πρόκειται για ονόματα, υποφέρουν γενικότερα στα ριάλιτι, όπως αποδεικνύει για παράδειγμα και το concept που παρουσίασε παίκτρια του “My style rocks”, η οποία θα πήγαινε σε πάρτι στο σπίτι “της Φουρέιρας”…
Λίγο πιο θλιβερές ακόμα, είναι κάποιες γενικές που χρησιμοποιούνται ανεξέλεγκτα από ιέρειες του styling -είτε στο “My style rocks”, είτε στο “Shopping Star”- όπως “το μαγιό - του μαγιού” ή ακόμα χειρότερα “το καλσόν - του καλσού”...
Νέες λέξεις, κομψοί όροι
Ακόμα ένα χαρακτηριστικό των παικτών των ριάλιτι είναι ότι το λεξιλόγιο τους συχνά δεν περιορίζεται στις υπάρχουσες ελληνικές λέξεις. Φτιάχνουν νέες ή απλώς δίνουν νέα έννοια σε κάποιες από τις παλαιότερες. Εξηγεί για παράδειγμα η Χριστίνα του “Master Chef” ότι αυτό που λέει σε συμπαίκτρια της δεν είναι “κατηγόρημα” (εννοώντας “κατηγορία”). Όπως συμπληρώνει και λίγο αργότερα ένας συμπαίκτης της, δεν μπορούμε πάντα να είμαστε τέλειοι, “κάπου πρέπει να είμαστε και ατέλειοι”. Όντως.
Νέους όρους στο λεξιλόγιο της μόδας έχει βεβαίως εισάγει και το “Shopping Star”, όπου λέξεις όπως “λεοπάλ” και “φιδέ” έχουν γνωρίσει στιγμές αποδοχής και καταξίωσης...
Τα επίθετα, που υποφέρουν
Μια άλλη μεγάλη κατηγορία λέξεων που υποφέρουν στα ριάλιτι είναι τα επίθετα εις -ων, με πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα τη λέξη “ενδιαφέρων”, η οποία συντάσσεται σωστά, όσο συχνά η ψήφος παραμένει θηλυκή. Σχεδόν ποτέ, δηλαδή.
Τα πρόσφατα παραδείγματα είναι πολλά. Μόνο σε ένα επεισόδιο του “Master Chef”, ένας παίκτης παρατήρησε ότι “αυτά είναι πολύ ενδιαφέρον”, ενώ ένας άλλος σχολίασε με νόημα ότι “είμαστε και νοήμων άνθρωποι”. (Με το παραπάνω, με ένα -ες ακόμα…) Κι όπως σχολίασε ένας τρίτος, “ας είμαστε ευγνώμων για ότι έχουμε” (κι ας μην ανοίξουμε το μεγάλο πονεμένο κεφάλαιο του “παρών”...).
Φυσικά, υπάρχουν και οι φράσεις κλισέ που εντάσσονται στην ταλαιπωρημένη κατηγορία των εις -ής. Η περίφημη “ευγενής άμιλλα”, που επικαλούνται χρόνια τώρα όλοι οι περαστικοί ή οι μόνιμοι θαμώνες των στίβων του Άγιου Δομίνικου, έχει κακοπεράσει -όχι μόνο ως έννοια.
Χαρακτηριστικό και πρόσφατο παράδειγμα η ευγενής έκκληση του βετεράνου των “Survivor”, Αλέξη Παππά, “να υπάρχει ευγενή άμιλλα ανάμεσά μας”. Ας υπάρξει σκέτο άμιλλα, βρε αδερφέ, που είναι λίγο πιο εύκολο. Όχι πως αυτό θα έλυνε το πρόβλημα, αν σκεφτούμε την παρατήρησή του σε αντίπαλο παίκτη: “Η εξήγησή σου ήταν ελλιπή” -τι ψυχή έχει ένα “ς” άλλωστε;
Στη λανθασμένη χρήση των ελληνικών δεν εντάσσονται τα σαρδάμ, ωστόσο το πρόσφατο λάθος της Ασημίνας του “Survivor” ότι “ο λόγος που χάνεται η ασυλία, είναι γιατί πρέπει να γίνει ένα ξεσκατάρισμα στην ομάδα”, πέραν του ότι ανήκει σε αυτά που θα μείνουν στην ιστορία, μας αφήνει μια επιφύλαξη. Μήπως το εννοούσε κυριολεκτικά;
Το λεξιλόγιο της μόδας
Η σωστή σύνταξη τως εις -ής επιθέτων παραμένει άπιαστη όχι μόνο για τους παίκτες του “Survivor”. Στον χώρο του styling τα πράγματα είναι λίγο χειρότερα, καθώς συχνά συναντιέται το επίθετο “διαφανής” σε όλες τις πιθανές λάθος εκδοχές (π.χ. “το διαφανή παπούτσι”, “η διαφανές μπλούζα”, “τα διαφανείς μανίκια”), ενώ εξίσου συχνά ακούγονται σχόλια όπως “είναι πολύ παρεμφερή το look”.
Το παράδοξο είναι ότι οι επίδοξες βασίλισσες του styling μεταχειρίζονται και όρους ξενικούς, που χρησιμοποιούνται στον χώρο της μόδας, με τον πλέον λάθος τρόπο: π.χ. μπαγέτες ή και μπαγκέτες αντί για παγιέτες, γκλίντερ αντί για γκλίτερ και πάσης φύσεως “ελληνικούρες” όπως λουστρινάτο ή στρασάτο -μανίτσα.
Και μια που μιλάμε για μόδα, ας εξηγήσει κάποιος στις παίκτριες του “My style rocks” ότι άλλη έννοια έχει το “επίτηδες” κι άλλη το “επιτηδευμένα”, όπως συχνά κατηγορούν η μία την άλλη ότι “με βαθμολόγησες επιτηδευμένα”…
Συνεχίζουμε με ένα ρήμα που δικαιολογείται να έχει βαθύ παράπονο από τη χρήση του στα ριάλιτι, το “εκπλήσσομαι”, που για κακή του τύχη στον αόριστο γίνεται “εξεπλάγην”. Κι από εκεί ξεκινά μια μεγάλη περιπέτεια, στα κύματα της οποίας το άτυχο ρήμα, μπορεί να εξελιχθεί σε: “Δεν μπορώ να πω ότι εκπλάγηκα”, όπως σχολίασε πρόσφατα η Γεωργία του “Master Chef”. (Δεν μπορώ να πω ότι διαφωνώ...
Τα εξελληνισμένα αγγλικά
Κι επειδή οι παίκτες του “Survivor” τα καταφέρνουν τόσο ωραία με τα ελληνικά τους (μην πιάσουμε το συντακτικό, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα το “ευχαριστώ” νέου παίκτη γιατί οι συμπαίκτες του “ήταν πολύ ευπρόσδεκτοι μαζί μου”), έχουν πάρει και κάποια αγγλικά και τα έχουν ενσωματώσει στο καθημερινό λεξιλόγιο τους, που είναι γεμάτο από ραν (όχι αγώνες), τιπς (όχι συμβουλές) και εξελληνισμένους όρους όπως μπουστάρω, μπουστάρεις, μπουστάρουν, μπουστάρομαι, με μπουστάρισε...
Γεγονός είναι πως όταν είναι μπουσταρισμένοι και παίρνουν τα κατάλληλα τιπς, κι είναι και τα βάιμπς καλά, στα ραν είναι άχαστοι. Τρου. Και πίριοντ. Και ρίσπεκτ. Και πίριοντ είπα;
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
