Μια από τις πάγιες και διαρκώς επαναλαμβανόμενες διεκδικήσεις της Τουρκίας, που ετέθη και κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Έλληνος Υπουργού Εξωτερικών, είναι η αποστρατικοποίηση των νησιών του Αιγαίου.
Η αποστρατικοποίηση είναι μια εξαιρετική περίπτωση περιορισμού της εδαφικής κυριαρχίας του Κράτους, διότι επιβάλλεται σ΄αυτό η υποχρέωση να μην διατηρεί ένοπλες δυνάμεις σε ορισμένο τμήμα του εδάφους του ή σε ολόκληρο το έδαφός του. Σε κάθε περίπτωση το καθεστώς της αποστρατικοποιήσεως καθορίζεται με Συνθήκες μεταξύ των συμβαλλομένων κρατών.
Στη χώρα μας επιβλήθηκε κατά το παρελθόν εκ μέρους των Μεγάλων Δυνάμεων καθεστώς αποστρατικοποιήσεως. Η αποστρατικοποίηση των Επτανήσων ήταν η πρώτη περίπτωση και ετέθη με την Ένωσή τους.
Σε ότι αφορά στα νησιά του Αιγαίου Πελάγους καθεστώς αποστρατικοποίησης επέβαλαν οι Συνθήκες Λωζάννης (1923) και Παρισίων (1947).
Η Συνθήκη της Λωζάννης προέβλεπε πράγματι την αποστρατικοποίηση της περιοχής του Βοσπόρου, του Ελλήσποντου, της Ίμβρου, της Τενέδου και των Λαγουσών από πλευράς Τουρκίας με ανάλογη αποστρατικοποίηση της Λήμνου και της Σαμοθράκης από πλευράς Ελλάδος. Επρόκειτο για μια συνολική ρύθμιση που συνδεόταν με το ειδικό καθεστώς των Στενών μεταξύ 1923-1936.
Με την Συνθήκη της Λωζάννης επίσης η Ελλάς «προς εξασφάλιση της ειρήνης» ανέλαβε την συμβατική υποχρέωση ως προς τα νησιά Μυτιλήνη, Χίο, Σάμο και Ικαρία: a) να μην εγκαταστήσει ναυτικές βάσεις, β) να περιορίζει τις στρατιωτικές δυνάμεις στο συνηθισμένο αριθμό των υπηρετούντων στρατιωτική θητεία και να διατηρεί αστυνομική δύναμη, ανάλογη με αυτή, που υπάρχει σε ολόκληρο το Ελληνικό έδαφος και γ) ν΄απαγορεύει στην Ελληνική Πολεμική Αεροπορία να υπερίπταται του εδάφους της ακτής της Ανατολίας με ανάλογη ρητή απαγόρευση υπερπτήσεων της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας πάνω από τα τέσσερα Ελληνικά νησιά.
Τα Δωδεκάνησα παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα τον Φεβρουάριο του 1947 μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με την Συνθήκη των Παρισίων να υπογράφεται ανάμεσα στις συμμαχικές δυνάμεις και την ηττημένη Ιταλία. Η Ελλάς, αν και νικήτρια δύναμη στον πόλεμο, υποχρεώθηκε με το άρθρο 14 παρ. 2 να αποστρατικοποιήσει τα Δωδεκάνησα.
Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι η χώρα μας παραβιάζει τις Συνθήκες της Λωζάννης και των Παρισίων στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου όπου διατηρεί στρατό.
Ας δούμε το βάσιμο των επιχειρημάτων της τουρκικής πλευράς.
Οι συνολικές ρυθμίσεις της Συνθήκης της Λωζάννης καταργήθηκαν ρητώς με την Συνθήκη του Montreux του 1936. Η επιχειρηματολογία που προβάλλουν οι Τούρκοι, η οποία αποσκοπεί στην αναβίωση καταργημένων ρυθμίσεων προηγούμενων Συνθηκών και στον διαχωρισμό των υποχρεώσεων αποστρατικοποίησης μεταξύ των δύο Κρατών, είναι εντελώς αβάσιμη.
Όσον αφορά ειδικότερα στα νησιά Μυτιλήνη, Χίο, Σάμο και Ικαρία, πουθενά στη Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης δεν προβλέπεται ότι αυτά θα τελούν υπό καθεστώς αποστρατικοποιήσεως. Με το άρθρο 13 της Συνθήκης η Ελλάς ανέλαβε μόνον την υποχρέωση να μην εγκαταστήσει εκεί ναυτικές βάσεις ή οχυρωματικά έργα.
Όσο για το αίτημα αποστρατικοποίησης των Δωδεκανήσων, επισημαίνεται ότι η Τουρκία δεν αποτελεί συμβαλλόμενο μέρος στη Συνθήκη των Παρισίων, η οποία, επομένως, αποτελεί γι΄αυτήν «res inter alios acta» και με βάση το άρθρο 34 της Συνθήκης της Βιέννης για το Δίκαιο των Συνθηκών δεν δημιουργεί υποχρεώσεις ή δικαιώματα για τρίτες χώρες εκτός των συμβαλλομένων.
Περαιτέρω για την ορθή προσέγγιση του ζητήματος πρέπει να ληφθούν υπόψη τα δεδομένα που προέκυψαν μετά την κύρωση των άνω Συνθηκών, όπως η επίθεση της Τουρκίας σε βάρος της Κύπρου, η συνεχιζόμενη τουρκική κατοχή εδάφους της, καθώς και οι συνεχείς τουρκικές απειλές σε βάρος μας. Επιπλέον η αποστρατικοποίηση δικαιολογείται από ιδιάζουσες περιστάσεις προκειμένου να εξυπηρετήσει την ανάγκη ισορροπίας δυνάμεων σε μια περιοχή, να εξασφαλίσει την ειρηνική συμβίωση μεταξύ των όμορων κρατών και συναρτάται με τον όρο της αμοιβαιότητας.
Η Τουρκία αμφισβητεί ρηματικώς και με συνεχείς παραβιάσεις τα κυριαρχικά μας δικαιώματα στο Αιγαίο και τη ΝΑ Μεσόγειο, ενώ εκτοξεύει απροκάλυπτα απειλές πολέμου εναντίον της Χώρας μας. Το άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, προβλέπει το Δικαίωμα Άμυνας κάθε Χώρας, επομένως και της Ελλάδος.
Υπό αυτά τα δεδομένα ακόμη κι αν υποστήριζε κανείς την ισχύ των προαναφερόμενων συνθηκών και, κατ΄αρχήν δεχόταν την νομική βασιμότητα των επιχειρημάτων της γείτονος, με βάση την ιεράρχηση των αξιών, που προτάσσει και προστατεύει το Διεθνές Δίκαιο, η προάσπιση και πλήρης εξασφάλιση της εδαφικής μας ακεραιότητας προηγείται των συμβατικών μας υποχρεώσεων και μάλιστα έναντι μιας χώρας, που παραβιάζει συστηματικά το Διεθνές Δίκαιο και ερμηνεύει αντίθετα προς την αρχή της καλής πίστης τις συνθήκες.
*Ο Γιάννης Μπουγάς είναι βουλευτής Φωκίδας και Γενικός Γραμματέας της Κ.Ο. της ΝΔ
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
