Η κρίση του κορονοϊού, όπως κάθε κρίση δοκιμάζει την ανθεκτικότητα συστημάτων, δομών και κοινωνιών και παράλληλα φέρνει στο φως πτυχές της πραγματικότητας που δεν ήταν προηγουμένως ορατές. Ακριβώς η δεύτερη λειτουργία αποτελεί μία ευκαιρία αναστοχασμού και επαναπροσδιορισμού. Η πανδημία λοιπόν κατέδειξε με τον πιο εύγλωττο τρόπο την ευαλωτότητα συστημάτων που βασίζονται σχεδόν αποκλειστικά για την προετοιμασία και τον σχεδιασμό στην προβλεπτική λειτουργία μοντέλων στη βάση προβολής ιστορικών δεδομένων στο μέλλον. Λαμβάνοντας υπόψη την προϊούσα διασυνδεσιμότητα κρατών, οργανισμών, ανθρώπων είναι πλέον εμφανές ότι κυβερνήσεις και οργανισμοί πρέπει να προετοιμαστούν για το απροσδόκητο, το μη αναμενόμενο, καθώς μία κρίση οπουδήποτε στον πλανήτη εύκολα μπορεί να διαχυθεί και να επηρεάσει κράτη και κοινωνίες άλλων ηπείρων.
Και εάν η προετοιμασία για το μη αναμενόμενο και το απροσδόκητο είναι σχήμα οξύμωρο που κατά πάσα πιθανότητα απαιτεί επέκταση σε επίπεδο οντολογίας, η θεωρία των σύνθετων συστημάτων, του μαύρου κύκνου [Nassim Nicholas Taleb], αποτελούν χρήσιμες νοητικές συλλήψεις που καταδεικνύουν ότι οι όποιες προσπάθειες ελέγχου εκ μέρους του ανθρώπου δεν αποτελούν παρά προσπάθειες εισαγωγής παραμέτρων στη χαοτική συνθήκη, υποθέτοντας, ότι στις ανθρώπινες κοινωνίες έχουμε τη δυνατότητα μεγαλύτερης επιβολής. Παρά το αβέβαιο του αποτελέσματος αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι δεν πρέπει να υποκύψουμε στη μοιρολατρία αλλά πρέπει με τόλμη, θάρρος και παράλληλα με επίγνωση της ρευστότητας, της πολυπλοκότητας και τελικά της αβεβαιότητας να επιδιώξουμε την εισαγωγή παραμέτρων ευελπιστώντας και προσπαθώντας στη συνδιαμόρφωση οραμάτων και μελλόντων προόδου και συνοχής.
Η πολιτική ηγεσία - και λογικά ως ένα μέτρο- ασχολείται αποκλειστικά και κατά προτεραιότητα με τη διαχείριση της κρίσης, και του επόμενου εκλογικού κύκλου, χωρίς να οργανώνει - κατά το δυνατό - το μετά (εξαίρεση η απόφαση του Πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη να συστήσει για πρώτη φορά στην Ελλάδα Ομάδα Foresight). Ενώ αυτό πρέπει να γίνει σε όλα τα επίπεδα: παγκόσμιο ή διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό. Και αυτό προϋποθέτει πολιτικές ηγεσίες καλλιεργημένες, με την έννοια τη φιλοσοφική, και πολιτισμικά εξελιγμένες, ανεξάρτητα του ταλέντου της πολιτικής επικοινωνίας. Γιατί η δράση προϋποθέτει κατανόηση και η κατανόηση προϋποθέτει υπόβαθρο αντίληψης που δεν υπάρχει πάντα.
Η ζωή είναι διαλεκτική, κυκλική. Και μετά από περίοδο δεινών έρχεται περίοδος ευημερίας. Αυτό είναι το κατά βάση αισιόδοξο μήνυμα. Αυτόν τον νέο κύκλο πρέπει να οργανώσουμε. Ή ακριβέστερα να επιχειρήσουμε να τον οργανώσουμε εν μέσω του ωκεανού της τυχαιότητας.
Η νέα μεγάλη παγκόσμια πρόκληση είναι να οργανώσουμε προληπτικά τις νέες παγκόσμιες αβεβαιότητες, που λόγω της τεράστιας παγκόσμιας διασυνδεσιμότητας, μπορούν να προκαλέσουν ασύμμετρες συνέπειες. Χρειάζονται ειδικοί επιστήμονες πρόβλεψης και οργάνωσης του ρίσκου και κυρίως χρειάζεται να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε το μέλλον. Future is a mindset not a timeframe. Το μέλλον πρέπει να το προσεγγίζουμε ως τρόπο σκέψης όχι χρονικό ορόσημο.
Η Ομαδά foresight υπό τον Πρωθυπουργό έχει ήδη συνάψει σχέδια συνεργασίας με φορείς του Δημοσίου με τον ιδιωτικό τομέα και την κοινωνία των πολιτών προκειμένου να οργανωθούν αρκετά future labs και να συνδιαμορφωθεί το μέλλον από όλους. Σε συνεργασία με το γραφείο του Ευρωπαίου Επιτρόπου αρμόδιου για το foresight θα οργανωθούν αρκετές δράσεις ανίχνευσης των μεγατάσεων του μέλλοντος και προετοιμασίας για όσα θα έρθουν. Χωρίς φόβο αλλα με αρκετή προσμονή.
*Ο Γιάννης Μαστρογεωργίου είναι Γ.Γ. Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, Επικεφαλής της ομάδας foresight υπό τον πρωθυπουργό.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
