Μενού
varnalis
Κώστας Βάρναλης | YouTube
  • Α-
  • Α+

Ο Κώστας Βάρναλης ήταν η επιτομή του στρατευμένου ποιητή. Τάχθηκε στο πλευρό των καταπιεσμένων και αυτό ήταν κάτι που δε διαπραγματεύτηκε ποτέ. Βάδισε το δρόμο του αγώνα. Αφιέρωσε τη ζωή και το έργο του στην προσπάθεια, στη μάχη, που έδιναν οι αγωνιζόμενοι άνθρωποι για το χτίσιμο μιας καλύτερης κοινωνίας. Τα ποιήματα του έγιναν τραγούδια στα χείλη των αγωνιζόμενων. Ο Κώστας Βάρναλης έφυγε από τη ζωή μια ημέρα σαν σήμερα. Μερικούς μήνες μετά την πτώση της χούντας. «Πέρασε» σε εκείνη τη μαγική γη των ποιητών όπου θα παραμείνει ζωντανός για πάντα.

«Τη λεφτεριά δεν τη ζητάν με παρακάλια, τήνε παίρνουν, με τα δικά τους χέρια, μοναχοί»

Γεννήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 1884 στον Πύργο της Ανατολικής Ρωμυλίας (σημερινό Μπουργκάς Βουλγαρίας). Η Ανατολική Ρωμυλία, με πολυπληθή ελληνική κοινότητα, ήταν αυτόνομη επαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η καταγωγή του πατέρα του Γιάννη Βάρναλη ήταν από τη Βάρνα, εξ ου και το επώνυμο Βάρναλης, που το υιοθέτησε, επειδή δεν ήθελε να ακούει το πραγματικό επώνυμό του, που ήταν Μπουμπούς.

Ο Κώστας ήταν το μικρότερο από τα πέντε παιδιά της οικογένειας και το πιο ατίθασο. Είχε, όμως, μεγάλη έφεση στα γράμματα. Τελείωσε το σχολείο στη Φιλιππούπολη και στη συνέχεια σπούδασε Φιλολογία στην Αθήνα. Το 1908 πήρε το πτυχίο του και άρχισε να εργάζεται στην εκπαίδευση. Το 1919 πήγε στο Παρίσι με υποτροφία και παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας, φιλολογίας και κοινωνιολογίας. 

Εκεί ήρθε σε επαφή με τον Μαρξισμό. Αυτή η «συνάντηση» άλλαξε τον Βάρναλη για πάντα. Πέρα από τον άνθρωπο Βάρναλη, άλλαξε και τον ποιητή Βάρναλη. Έκανε το έργο του εμβατήριο μάχης και εφόδου. Στόχος του να βγάλει τον λαό από την αδράνεια και την παθητικότητα. Να τον αφυπνίσει. «Αν ξυπνήσεις μονομιάς θα ‘ρθει ανάποδα ο ντουνιάς», γράφει στην «Μπαλάντα του Κυρ Μέντιου» που τραγούδησε ο αξεπέραστος Νίκος Ξυλούρης.

Ο Βάρναλης διετέλεσε για πολλά χρόνια καθηγητής μέσης εκπαίδευσης, ενώ εργάστηκε για βιοποριστικούς λόγους και ως δημοσιογράφος. Υπήρξε κομμουνιστής με διαρκή προσφορά και συμμετοχή στους αγώνες της εργατικής τάξης. Το 1925, όταν επιβλήθηκε η δικτατορία του Θεόδωρου Πάγκαλου, ο Βάρναλης που ήταν μέχρι τότε γυμνασιάρχης, απολύθηκε από τα καθήκοντά του, καθώς θεωρούταν «επικίνδυνος για το καθεστώς».

Έζησε και αυτός τον πόνο και το σαράκι της εξορίας. Πρώτα στη Μυτιλήνη και μετά στον Άη Στράτη. Παρέμεινε πιστός στην ιδεολογία του κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής και του Εμφυλίου Πολέμου. Το 1956 τιμήθηκε από την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών και το 1959 με το βραβείο Λένιν.

Η συγκλονιστική κατάθεση στη δίκη του Λουντέμη

Ο Κώστας Βάρναλης που μέχρι και την τελευταία ημέρα της ζωής του πάλευε, πιστός στα ιδανικά του. Ούτε από κούραση καταλάβαινε, ούτε από γηρατεία. Έπρεπε να είναι εκεί που τον πρόσταζε η συνείδησή του και αυτό έκανε πάντα. Όπως τον Μάρτιο του 1956 όταν το μετεμφυλιακό κράτος έσυρε σε δίκη τον αξεπέραστο Μενέλαο Λουντέμη. Τότε, ο Βάρναλης χωρίς να τον καλέσει κανείς πήγε ως μάρτυρας υπεράσπισης. Το τι έγινε εκείνη την ημέρα στο δικαστήριο το περιέγραψε ο ίδιος ο Λουντέμης, χρόνια αργότερα, στο βιβλίο του «Ο Κονταρομάχος».

Ο Βάρναλης, δίχως να τον έχει καλέσει κανείς, όπως ήδη αναφέρθηκε, πήγε στο δικαστήριο και είπε πως θέλει να καταθέσει. Λίγο αργότερα κλήθηκε σαν μάρτυρας.

«Κωνσταντίνος Βάρναλης» φώναξε ο κλητήρας. Ο Βάρναλης τον κοιτούσε με χλευαστική απάθεια. «Δάσκαλε! Εσένα φωνάζουν» του είπαν. «Εμένα; Τότε τι ''Κωνσταντίνος'' λέει αυτός ο… άντε ας μην το πω». «Περάστε κ. Βάρναλη», του είπε ο Εισαγγελέας. Ο Βάρναλης πλησίασε κάτω απ’ την έδρα με το χέρι στ’ αφτί προκειμένου να δείξει πως δεν ακούει καλά. Ο πρόεδρος ρώτησε. «Πιο δυνατά!» φώναξε ο Βάρναλης.

Πρόεδρος: «Έστω. Είναι ένοχος ο κατηγορούμενος;»

Βάρναλης: «Ένοχος; Όχι! Για να ‘ναι ένοχος ένας συγγραφέας πρέπει να δίνει αρνητικές απαντήσεις στις τρεις παρακάτω ερωτήσεις: Πρώτον: Ζώντας σε μια κοινωνία αδικίας με ποιους θα πάει; Με τους αδικητές ή με τους αδικημένους; Δεύτερο: Αν ο λαός πέσει στα δεσμά της τυραννίας με ποιους θα συνταχθεί; Με τον τυραγνισμένο ή με τον τύραννο; Και τρίτο και τελευταίο: Αν η Πατρίδα πάει σ’ εθνική σκλαβιά ποιους θα βοηθήσει; Τους κατακτητές ή τους κατακτημένους; Δηλαδή με τους κιοτήδες θα πάει ή με τα παλικάρια; Γνωρίζω τον κατηγορούμενο από έφηβο. Τον γνωρίζω σαν συγγραφέα, και σαν Έλληνα. Και σας δηλώνω κατηγορηματικά: Και στις τρεις ερωτήσεις ο κατηγορούμενος έδωσε αυτές τις απαντήσεις. Δεν είναι ένοχος».[…]

Σύνεδρος: «Εις ένα από τα υπό κατηγορίαν κείμενά του και συγκεκριμένα εις το υπό τον τίτλον ''Οι λύκοι ανεβαίνουν στον ουρανό''»…

Βάρναλης: «Ε;»

Σύνεδρος: «Ο συγγραφεύς – δια να σώσει την τρυφεράν Ειρηνούλαν από την βουλιμίαν των αφεντικών της – την παραδίδει εις τας χείρας των εργατών».

Βάρναλης: «Καλά κάνει».

Σύνεδρος: «Δε θα μπορούσε, έξαφνα, να την παραδώσει εις χείρας εκείνων οίτινες είναι εντεταλμένοι για την φρούρησιν της τιμής των…»

Βάρναλης: «Ποιονών. Των χωροφυλάκων;»

Σύνεδρος: «Βεβαίως».

Βάρναλης: «Όχι! Θα την πουλούσαν στο μπουρδέλο».

Σύνεδρος: «Κύριε Βάρναλη…»

Βάρναλης: «Τη γνώμη μου δε ζητήσατε; Τη γνώμη μου είπα. Ξέρω, εσείς έχετε άλλην γνώμη. Αλλά δεν είσθε σεις ο μάρτυρας».

Πρόεδρος: «Κύριε Βάρναλη, πιστεύετε πως ο κατηγορούμενος συμφωνεί με αυτό το είδος υπεράσπισης που του κάνετε;»

Βάρναλης: «Ρωτήστε τον εσείς. Αν συμφωνεί μαζί σας, τότε εγώ φεύγω».

Πρόεδορς: «Τίποτε άλλο κ. Βάρναλη. Μπορείτε ν’ αποσυρθείτε».

Βάρναλης: «Κοιτάξτε μην τύχει και τον αθωώσετε ''λόγω αμφιβολιών''! Αν οι Νόμοι σας καταδικάζουν αυτές τις αρετές καταδικάστε τον! Δεν έχει κανένα ελαφρυντικό. Κανένα! Σας το λέω εγώ»!

Google News

Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.

BEST OF LIQUID MEDIA