Του έδιναν ένα ποσοστό επιβίωσης που κυμαινόταν περίπου στο... 5%, ενώ η ασφαλής επιστροφή στη Γη έμοιαζε με σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Ο Γιούρι Γκαγκάριν, ωστόσο, έμεινε στην ιστορία επειδή αψήφησε όλα αυτά τα απαισιόδοξα σενάρια και κατάφερε, μια ημέρα σαν σήμερα, να γίνει ο πρώτος άνθρωπος που μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Γη. Και επέστρεψε σε αυτή σώος και αβλαβής.
Ο πρώτος άνθρωπος που μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Γη
Ο Γιούρι Γκαγκάριν γεννήθηκε στις 9 Μαρτίου του 1934 σε ένα μικρό χωριό δυτικά της Μόσχας. Όταν τελείωσε το σχολείο παρακολούθησε μαθήματα πιλότου. Εκεί τον ανακάλυψε ένας εκπαιδευτής ο οποίος τον σύστησε στην Πολεμική Αεροπορία της ΕΣΣΔ. Εκεί ο Γκαγκάριν διακρίθηκε για το πάθος του, την πειθαρχία αλλά κυρίως για τις ικανότητές του. Είναι ενδεικτικό πως το 1959 υπέβαλε αίτηση για το πρώτο πρόγραμμα εκπαίδευσης κοσμοναυτών και παρότι διέθετε τη λιγότερη πείρα μεταξύ των δεκάδων συνυποψηφίων του, επιλέχθηκε για την πρώτη επανδρωμένη διαστημική αποστολή, στις 12 Απριλίου του 1961.
Ήταν τα 108 λεπτά που άλλαξαν την ανθρωπότητα. Ο Γκαγκάριν ταξίδεψε με ταχύτητα 27.400 χιλιομέτρων την ώρα και έφτασε σε ύψος 327 χιλιομέτρων. Το θέμα, ωστόσο, δεν είναι αυτό. Το θέμα είναι πως αυτή η αποστολή ήταν ουσιαστικά μια αποστολή αυτοκτονίας αφού κανείς δεν ήξερε πραγματικά εάν ο άνθρωπος θα μπορούσε να επιζήσει στο διάστημα. Οι πιθανότητες επιβίωσης κατά τους επιστήμονες ήταν μόλις 5%, ενώ η ασφαλής επιστροφή του στη Γη φάνταζε ως ένα μάλλον απίθανο ενδεχόμενο.
Η πτήση του έδωσε απαντήσεις σε πολλά σημαντικά ερωτήματα. Οι λεπτομερέστατες παρατηρήσεις του απέδειξαν ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος συνεχίζει να λειτουργεί το ίδιο καλά και στο διάστημα, διαψεύδοντας μία από τις σημαντικότερες ανησυχίες των επιστημόνων. Επίσης, διαπιστώθηκε ότι η βαρύτητα δεν είναι απαραίτητη για την πέψη. Κατά την εκτόξευση και την επιστροφή του, ένιωσε τη βαρύτητα έξι έως οκτώ φορές μεγαλύτερη απ’ ότι στη Γη. Κατάφερε, όμως, να επιβιώσει και άνοιξε το δρόμο για την κατάκτηση του διαστήματος.
Η μοίρα, ωστόσο, έπαιξε ένα άσχημο παιχνίδι στον Γκαγκάριν. Είχε επιλεχθεί να ηγηθεί της σοβιετικής αποστολής στο φεγγάρι, αλλά δεν πρόλαβε να επιστρέψει στο διάστημα. Στις 27 Μαρτίου 1968, σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα ενώ εκτελούσε ερευνητική πτήση με το αεροπλάνο МиГ-15УТИ υπό τον έλεγχο του αεροπόρου και εκπαιδευτή Βλαντιμίρ Σεριόγκιν, κοντά στο χωριό Νοβοσιόλοβο, της περιφέρειας Κιρζάτς στη σημερινή Ρωσία.
Για πρώτη φορά στην ιστορία της ΕΣΣΔ κηρύχθηκε πανεθνικό πένθος με αφορμή τον θάνατο ενός ανθρώπου που έχασε τη ζωή του κατά την εκτέλεση κρατικού καθήκοντος. Στις 28 Μαρτίου στις 21:15 έγινε η καύση σε ό,τι είχε απομείνει από το σώμα του Γιούρι Γκαγκάριν και του Βλαντιμίρ Σ. Σερέγκιν. Οι τεφροδόχοι τους έκτοτε φυλάσσονται στο τείχος του Κρεμλίνου.
Σε ότι αφορά τα αίτια του τραγικού δυστυχήματος αυτά έγιναν γνωστά μόλις τον Ιούνιο του 2013 χάρη στον κοσμοναύτη, 79χρονο Αλεξέι Λεόνοβ ο οποίος ήταν ο άνθρωπος που έκανε τον πρώτο του διαστημικό περίπατο και ανήκε και στην επιτροπή διερεύνησης του θανάτου του Γκαγκάριν. Σύμφωνα με μία αποχαρακτηρισμένη έκθεση, πίσω από το δυστύχημα κρύβεται ανθρώπινος παράγοντας, καθώς ένα μαχητικό αεροσκάφος SU-15 φέρεται να πετούσε επικίνδυνα κοντά στο αεροσκάφος του Γκαγκάριν.
«Ο πιλότος του μαχητικού αεροσκάφους δεν ακολούθησε τις οδηγίες, κατεβαίνοντας σε υψόμετρο 450 μέτρων. Το γνωρίζω αυτό γιατί ήμουν εκεί. Άκουσα τον ήχο και μίλησα με τους μάρτυρες. Το μαχητικό πέρασε πολύ κοντά από το αεροσκάφος του Γκαγκάριν, δημιουργώντας μία δίνη, με αποτέλεσμα το δεύτερο να κάνει βουτιά θανάτου με ταχύτητα 750 χιλιόμετρα ανά ώρα», είπε ο Λεόνοφ. Ωστόσο, το όνομα του ανθρώπου που ευθύνεται για τον θάνατο του Γκαγκάριν δεν έχει αποκαλυφθεί ακόμα. Το μόνο που είναι γνωστό για τον συγκεκριμένο πιλότο είναι ότι τώρα πια είναι 80 ετών και σε κακή κατάσταση υγείας. Μάλιστα, ο ίδιος ο Λεόνοφ είπε, ότι έχει υποσχεθεί να μην αποκαλύψει ποτέ το όνομά του.
Η «κατάρα» της Γης
Η ζωή του Γκαγκάριν δεν ήταν ανέφελη, ούτε γεμάτη ηρωισμό. Μπορεί οι Σοβιετικοί να παρουσίαζαν τον κοσμοναύτη ως τον... απόλυτο άνθρωπο αλλά ο Γκαγκάριν ήταν ακριβώς αυτό: άνθρωπος και άρα εκ της φύσεως του ατελής και με αδυναμίες. Ο Γκαγκάριν δεν άντεξε όλο αυτό που γινόταν γύρω από το όνομα του. Στην αρχή έδειχνε σκληρός και αλύγιστος αλλά τελικά και αυτός λύγισε. Η δημοσιότητα τον έκανε άλλο άνθρωπο. Το έριξε στο πότο. Έπινε πολύ. Ξενυχτούσε, μεθούσε, πήγαινε με άλλες γυναίκες, σχεδόν είχε εγκαταλείψει την οικογένεια του. Η γυναίκα του τον χώρισε, αφού δεν μπορούσε να αντέξει αυτόν τον «νέο» Γιούρι που είχε δημιουργήσει η δημοσιότητα.
Τότε ήταν η πρώτη φορά που ακούστηκε στην ΕΣΣΔ η θεωρία της «κατάρας της Γης»! Σύμφωνα με αυτή, ο Γκαγκάριν, έπαθε ότι έπαθε όχι από τη δημοσιότητα αλλά επειδή η Γη δεν του... συγχώρεσε το ότι αυτός ήταν ο πρώτος που ξεπέρασε τα σύνορα της. Αφελής θεωρία; Προφανέστατα. Το θέμα, ωστόσο, είναι πως «ξαναφούντωσε» μετά την καταστροφική πτήση του «Σογιούζ 1» του απαγορεύτηκε να συμμετάσχει ξανά σε διαστημική πτήση. Ο Γκαγκάριν θα μπορούσε στο εξής να πετάει μόνο αεροπλάνα, και μόνο με τη συνοδεία δεύτερου πιλότου. Εκεί ήταν που τα σενάρια περί κατάρας βγήκαν ξανά στην επιφάνεια.
Και αν ακόμα δεν πειστήκατε πως υπήρξε αυτή η «κατάρα της Γης» ας δούμε τι έγινε και με τους υπόλοιπους της αποστολής «Βοστόκ 1». Ο δεύτερος αναπληρωτής κοσμοναύτης, Γκριγκόρι Νελιούμποφ αυτοκτόνησε πέφτοντας στις γραμμές του τρένου. Ο πρώτος αναπληρωτής, Γκέρμαν Τίτοφ βρέθηκε νεκρός στη σάουνα του σπιτιού του δηλητηριασμένος από μονοξείδιο του άνθρακα. Ο άνθρωπος που εκπόνησε το διαστημικό πρόγραμμα της ΕΣΣΔ, Σεργκέι Κορολιόφ, πέθανε πάνω σε εγχείρηση ρουτίνας, δυο χρόνια πριν από τον Γκαγκάριν.
Βέβαια, όλοι οι άνθρωποι, πεθαίνουν. Αυτό δεν είναι κάτι νέο. Είτε από φυσικά αίτια ή κάποια αρρώστια, είτε από κάποιο ατύχημα. Η όλη ιστορία, ωστόσο, περί «κατάρας της Γης», δείχνει στην πραγματικότητα τον μύθο που χτίστηκε γύρω από τον Γκαγκάριν και επιβεβαιώνει το πόσο μεγαλειώδες ήταν αυτό που πέτυχε.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
