Κάθε φορά που κάποιος αναφέρεται στη χρυσή εποχή του ελληνικού κινηματογράφου θα μιλήσει για την Αλίκη Βουγιουκλάκη, τη Ζωή Λάσκαρη, τον Νίκο Κούρκουλο, τον Διονύση Παπαγιαννόπουλο, τον Λάμπρο Κωνσταντάρα και άλλα «ιερά τέρατα». Μιλάει, όμως, και για έναν ακόμα άνθρωπο, αυτόν που αποκάλεσαν «πατριάρχη» του ελληνικού κινηματογράφου: Τον Φιλοποίμην Φίνο. Τον άνθρωπο που άλλαξε τη μορφή, τη ροή και εν τέλει την ιστορία του εγχωρίου κινηματογράφου.
Ο οραματιστής Φιλοποίμην Φίνος
Γεννημένος στην Τιθορέα το 1908 ο Φιλοποίμην Φίνος... κόλλησε το «μικρόβιο» της αγάπης για τον κινηματογράφο από τον πατέρα του ο οποίος αν και γιατρός στο επάγγελμα είχε μεγάλη λατρεία για τον κινηματογράφο και ήταν ένας από τους πλέον γνωστούς επιχειρηματίες της εποχής. Ήταν ιδιοκτήτης πολλών κινηματογραφικών αιθουσών στην Αθήνα και την επαρχία με γνωστότερη το «Αλκαζάρ», στον Σταθμό Λαρίσης, που στην εποχή του ήταν το μεγαλύτερο και σπουδαιότερο σινεμά στην πρωτεύουσα.
Εκεί ήταν που ο νεαρός Φιλοποίμην Φίνος ήρθε σε επαφή με την 7η Τέχνη και κατάλαβε πως μέσα σε αυτή υπήρχε το μέλλον του. Ο νεαρός Φίνος ζει πολλές ώρες μέσα στις σκοτεινές αίθουσες και ονειρεύεται πως μια μέρα θα μεγαλουργήσει εκεί. Σπουδάζει στη Νομική Σχολή (ενώ παράλληλα εργάζεται ως μηχανικός προβολής στο «Αλκαζάρ»), ολοκληρώνει με επιτυχία τις σπουδές του αλλά δικηγόρος δεν έγινε ποτέ. Ήξερε με τι ήθελε να ασχοληθεί. Όταν τελείωσε τις σπουδές του ανέλαβε τη διαχείριση της επιχείρησης και με το... «καλημέρα σας» γράφει ιστορία αφού γίνεται ο πρώτος, το 1930, αιθουσάρχης θερινού σινεμά στον κόσμο που παίζει ταινία του νεότευκτου ομιλούντος κινηματογράφου! Και αυτό ήταν μια τεράστια επιτυχία που προέκυψε από τα ίδια του τα χέρια. Ο Φίνος δε βρήκε κάτι έτοιμο. Κατασκεύασε ηχοληπτικό μηχάνημα, που θα έδινε τη δυνατότητα να δημιουργηθούν πρωτογενώς ομιλούσες ταινίες χωρίς ντουμπλαρισμένο ήχο! Ήταν η εποχή που απέκτησε το παρατσούκλι «ο κατσαβιδάκιας» επειδή τριγυρνούσε συνέχεια με ένα κατσαβίδι στην τσέπη προκειμένου να διορθώνει ο ίδιος και χωρίς καθυστέρηση οποιοδήποτε πρόβλημα προέκυπτε σε κάποια από τις μηχανές!
Το 1938, ίδρυσε τα «Ελληνικά Κινηματογραφικά Στούντιο» στο Καλαμάκι. Τον Απρίλιο του 1940 βγήκε στους κινηματογράφους η ταινία Το Τραγούδι Του Χωρισμού. Το σενάριο ήταν του Δημήτρη Μπόγρη, ενώ ο Φίνος, εκτός από υπεύθυνος για τα τεχνικά ζητήματα, ήταν και σκηνοθέτης. Για πρώτη και τελευταία φορά.
Όταν ξέσπασε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος πήγε στο μέτωπο της Αλβανίας όπου κατέγραψε σημαντικά ντοκουμέντα. Το ίδιο έκανε και την περίοδο της κατοχής στην Αθήνα. Το 1943, κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής, ίδρυσε την εταιρεία παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών Finos Films, της οποίας η πρώτη ταινία, «Η φωνή της καρδιάς» με πρωταγωνιστές τους Αιμίλιο Βεάκη, Δημήτρη Χορν, Καίτη Πάνου, Σμαρούλα Γιούλη, Λάμπρο Κωνσταντάρα, έκανε πρεμιέρα στις 29 Μαρτίου 1943 στον κινηματογράφο Rex της οδού Πανεπιστημίου.
Αρχές του 1944 οι Ναζί εισέβαλαν στο στούντιο και το σπίτι του. Συλλαμβάνουν τον ίδιο και τον πατέρα του ο οποίος συμμετείχε ενεργά στην αντίσταση. Αυτό που έψαχναν οι Γερμανοί ήταν τα φιλμ που είχε τραβήξει ο Φίνος. Βρήκαν αρκετά. Κάποια ήταν καλά κρυμμένα και δεν τα βρήκαν. Αυτό τους εξόργισε και ουσιαστικά ισοπέδωσαν τα γραφεία της εταιρείας αφού κατέστρεψαν πολλά και πανάκριβα μηχανήματα. Οι Ναζί αφού δεν είχαν αποδείξεις πως και ο ίδιος συμμετείχε στην αντίσταση άφησαν ελεύθερο τον Φίνο μετά από τέσσερις μήνες στο κολαστήριο της οδού Μέρλιν στο Κολωνάκι όπου βρισκόταν το αρχηγείο της Γκεστάπο και στις φυλακές Αβέρωφ. Δυο ημέρες αργότερα εκτέλεσαν τον πατέρα του μαζί με 50 ακόμα άτομα στο Πικέρμι.
Η δεκαετία του 1960 βρίσκει τον Φίνο να γιγαντώνει την εταιρεία του και τον ίδιο από έναν απλό ιδιοκτήτη κινηματογραφικής αίθουσας να γίνεται ο «πατριάρχης» του ελληνικού κινηματογράφου. Νίκος Κούρκουλος, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Δημήτρης Παπαμιχαήλ, Ρένα Βλαχοπούλου, Ντίνος Ηλιόπουλος, Τζένη Καρέζη, Αλέκος Αλεξανδράκης, Γεωργία Βασιλειάδου, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Σαπφώ Νοταρά, Λάμπρος Κωνσταντάρας, Ζωή Λάσκαρη, Βασίλης Αυλωνίτης, Βασίλης Διαμαντόπουλος, Ειρήνη Παπά, Θανάσης Βέγγος και πολλοί ακόμα είναι οι πρωταγωνιστές στο θαύμα του Φίνου. Αλλά δεν ήταν μόνο οι ηθοποιοί. Ήταν και οι σκηνοθέτες: Σακελάριος, Τσιφόρος, Φώσκολος, Δαλιανίδης, Δημόπουλος και πολλοί άλλοι. Εκεί και ο Μίμης Πλεσσας ο οποίος υπέγραψε τη μουσική σε 112 ταινίες του Φίνου. Οι δυο τους είναι αυτοί που καθιέρωσαν το μιούζικαλ. Αλλά δεν ήταν μόνο ο Πλέσσας. Ήταν και οι Ξαρχάκος, Μαρκόπουλος, Λοΐζος, Μαμαγκάκης, Χατζηνάσιος, Κατσαρός, Χατζιδάκις.
Οι ταινίες που δημιούργησε είναι συνολικά 186, οι περισσότερες «διαμάντια» που μεγάλωσαν γενιές και γενιές Ελλήνων. Οι επιτυχίες διαδέχονταν η μία μετά την άλλη και εκείνος βρισκόταν πάντα εκεί με το... κατσαβίδι του. Δίπλα στους ηθοποιούς, να δίνει οδηγίες και να λύνει προβλήματα.
Το σκληρό τέλος του «πατριάρχη» του ελληνικού κινηματογράφου
Πολλές είναι οι ιστορίες τρέλας από εκείνη τη χρυσή εποχή του ελληνικού κινηματογράφου. Στις περισσότερες από αυτές πρωταγωνιστής ήταν ο ίδιος ο Φίνος, δείγμα του πόσο κοντά ήταν όταν δημιουργούνταν οι ταινίες του. Μια από αυτές τις ιστορίες αφορούσε τη Ζωή Λάσκαρη και την είχε αποκαλύψει ο Παντελής Παλιεράκης, στενός συνεργάτης του Φίνου και τεχνικός στα στούντιο της Finos Films.
«Ο Φίνος της νοίκιασε (σσ: εννοεί της Λάσκαρη) ένα διαμέρισμα και μετά της το επίπλωσε. Σε εκείνο το διαμέρισμα στεκόμουν κάθε πρωί και την περίμενα να κατέβει να την πάω στο γύρισμα, αλλά εκείνη δεν εμφανιζόταν ποτέ. Κοιμόταν, γιατί η Ζωίτσα όλο το βράδυ γλένταγε και χόρευε. Και που να καταλάβει ότι ένα ολόκληρο συνεργείο καθόταν και την περίμενε. Μια μέρα έσπασα την πόρτα του διαμερίσματος για να μπω μέσα γιατί δεν άνοιγε και άρχισα να την ψάχνω. Βλέπω τη Ζωή ξαπλωμένη σε μια πολυθρόνα. ''Τι με ξυπνάς τέτοια ώρα;'' μου λέει. Την πήρα κοιμισμένη, την έβαλα στο sport μου αμάξι, την τύλιξα με μια κουβέρτα και την πήγα στο γύρισμα που γινόταν στην Πάρνηθα» είπε και στη συνέχεια πρόσθεσε: «Ο Φίνος κάποια στιγμή δεν άντεξε. Τη χαστούκισε φωνάζοντας έξαλλος: ''Δεν υποφέρεσαι!''. Η Ζωή έβαλε τα κλάματα κι έπεσε στην αγκαλιά της γυναίκας του, Τζέλλας και ύστερα από λίγο ήρθε ο Φίνος και της ζήτησε συγγνώμη. Άπειρα τέτοια περιστατικά είχαν συμβεί με τη Ζωή. Αλλά πάντα ο Φίνος και η Τζέλλα τη συγχωρούσαν. Την είχαν σαν παιδί τους και μάλιστα κάποια στιγμή ήθελαν να την υιοθετήσουν».
Ο Φίνος δεν είχε κοινωνική ζωή. Δεν τον ενδιέφεραν οι κοσμικές εμφανίσεις, οι δημόσιες σχέσεις και το lifestyle που ακολουθούσαν οι πρωταγωνιστές του. Δεν ζήτησε ποτέ βοήθεια κρατική βοήθεια, ενώ όσα χρήματα κέρδιζε από τις ταινίες του, τα επένδυε στις επόμενες. Λέγεται πως η μόνη του περιουσία ήταν ένα διαμέρισμα στο όνομα της συζύγου του, Τζέλλας Βανάκου. Ότι, όμως, έχτισε με κόπο και ιδρώτα τη δεκαετία του 1960, καταρρέει με πάταγο τη σκοτεινή δεκαετία του 1970.
Από τη μια η χούντα και η λογοκρισία, από την άλλη οι υπέρογκες αμοιβές των ηθοποιών, ανακόπτουν τη φρενήρη πορεία της Finos Films. Οι ταινίες που δημιουργούνται είναι πλέον λιγότερες και όχι τόσο καλές όσο οι παλαιότερες. Ταυτόχρονα έρχεται και η τηλεόραση που σε μεγάλο βαθμό εκτοπίζει τον κινηματογράφο και τον «ρίχνει» στη δεύτερη θέση των προτιμήσεων του κοινού. Ο Φίνος αρνείται πεισματικά να κάνει τηλεόραση. Λέγεται πως κάποια στιγμή ένας από τους συνεργάτες του τον ρώτησε «έχουμε τα καλύτερα στούντιο της Ευρώπης. Γιατί δεν κάνουμε τηλεόραση;». Η απάντηση του Φίνου ήταν κάθετη, αυστηρή και «έκοψε» κάθε κουβέντα: «Γιατί εγώ δεν κάνω τηλεόραση».
Η άλλοτε κραταιά Finos Films χρεοκοπεί. Το κύκνειο άσμα είναι η ταινία «O κυρ Γιώργης εκπαιδεύεται». Εκεί τελειώνει η πορεία του Φίνου στον κινηματογράφο. Η ταινία αυτή κυκλοφόρησε το 1977. Την ίδια χρονιά ο Φιλοποίμην Φίνος πέθανε. Άφησε την τελευταία του πνοή μια ημέρα σαν σήμερα, στις 26 Ιανουαρίου. Έδινε μάχη με τον καρκίνο από το 1969. Τον «κέρδιζε» όσο το όραμά του παρέμενε φωτεινό. Όταν έσβησε το όραμα, «έσβησε» και εκείνος.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
