Ο Χρήστος Μαλτέζος ήταν από αυτούς τους ανθρώπους που δεν πρόλαβαν να μεγαλώσουν επειδή έτυχε να ζήσουν σε εποχές δύσκολες, άγριες, σχεδόν απάνθρωπες. Όσο έζησε, ωστόσο, έδειξε, με το παράδειγμά του, το πώς ο άνθρωπος θα πρέπει να υπερασπίζεται αυτά που πιστεύει.
Ο ίδιος αγωνίστηκε μέσα από τις τάξεις της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας και, όπως θα έλεγε ο Γάλλος συγγραφέας Γκυστάβ Φλωμπέρ, έβλεπε κανείς μέσα του να μεγαλώνει η θέληση για ζωή και η υπόσχεση για μελλοντικά επιτεύγματα.
Το μέλλον, ωστόσο, του Μαλτέζου ήταν προδιαγεγραμμένο. Ίσως να το ήξερε και ίδιος. Το ζήτημα, ωστόσο, είναι πως μια ημέρα σαν σήμερα, στις 22 Νοεμβρίου 1938, μετά από φρικτά βασανιστήρια, δολοφονήθηκε άγρια, σε ηλικία μόλις 30 ετών, από τα όργανα του Μεταξικού καθεστώτος.
Ένας αγνός αγωνιστής
Για τα παιδικά χρόνια του Χρήστου Μαλτέζου δεν είναι και πολλά πράγματα γνωστά. Γεννήθηκε το 1908 στα Μέθανα Τροιζηνίας (κάποιες πηγές τον αναφέρουν ως γεννημένο στη Μεθώνη Μεσσηνίας, αλλά σε αφιερώματα στον Ριζοσπάστη αναφέρονται ως τόπος γέννησης τα Μέθανα).
Σε ηλικία 17 ετών άρχισε να σπουδάζει στη Νομική και εκεί ήρθε σε μια πρώτη επαφή με την ΟΚΝΕ (τον πρόδρομο της ΚΝΕ, της Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας).
Ο Μαλτέζος έγινε μέλος της ΟΚΝΕ περίπου τρία χρόνια αργότερα και γρήγορα έγινε στέλεχος της Οργάνωσης. Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά ο Μαλτέζος ήταν ένας άοκνος αγωνιστής που «έτρεχε» όπου υπήρχε ανάγκη προκειμένου να οργανώνει τη νεολαία του ΚΚΕ. Αθήνα, Πειραιάς, Θεσσαλονίκη και Βόλος είναι οι πόλεις που ο Μαλτέζος άφησε το δικό του σημάδι.
Για αρκετό καιρό ήταν αυτός που είχε την ευθύνη της έκδοσης της εφημερίδας «Νεολαία», του καθοδηγητικού οργάνου της ΟΚΝΕ και η οποία, εκείνη την εποχή, κυκλοφορούσε οπουδήποτε υπήρχαν νέοι άνθρωποι. Σε σχολεία, πανεπιστήμια, εργοστάσια ακόμα και στον στρατό.
Όπως είναι φυσικό, όμως, ο Μαλτέζος είχε έντονη δράση στα πανεπιστήμια. Ήταν τέτοια η αφοσίωση που έδειχνε στην πολιτική που αναγκάστηκε να διακόψει τις σπουδές του προκειμένου να αφοσιωθεί στην κομματική δουλειά.
Ο Χρήστος Μαλτέζος τα έκανε όλα αυτά σε μια πολιτικά ταραγμένη περίοδο με τη χώρα να οδεύει προς μια δικτατορία. Ο ίδιος, ωστόσο, φαινόταν να μην υπολογίζει το τι συνέπειες μπορεί να είχε αυτό και συνέχιζε με την ίδια ένταση να προωθεί τις θέσεις του ΚΚΕ.
Όταν, όμως, στις 4 Αυγούστου 1936 ο δικτάτορας Ιωάννης Μεταξάς εγκαθίδρυσε το δικτατορικό καθεστώς του, ο Μαλτέζος αναγκάστηκε να βγει στην παρανομία. Όπως, βέβαια, στην παρανομία βγήκε τόσο η ΟΚΝΕ όσο και το ΚΚΕ, αφού ο Μεταξάς ξεκίνησε τη μαζική καταστολή των πολιτικών αντιφρονούντων και ιδιαίτερα των κομμουνιστών.
«Η Ελλάς έγινε από της 4ης Αυγούστου Κράτος αντικομμουνιστικό, Κράτος ολοκληρωτικό. Κράτος με βάση αγροτική και εργατική, και κατά συνέπεια αντιπλουτοκρατικό. Δεν είχε βέβαια κόμμα ιδιαίτερο να κυβερνά. Αλλά κόμμα ήτανε όλος ο Λαός, εκτός από τους αδιόρθωτους κομμουνιστάς και τους αντιδραστικούς παλαιοκομματικούς», έγραφε στο ημερολόγιό του ο δικτάτορας, χωρίς να αφήνει πολλά περιθώρια παρερμηνείας των όσων είχε στο μυαλό του.
Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα βυθίστηκε στο σκοτάδι που της επέβαλε η δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά, ο Χρήστος Μαλτέζος συνέχισε να δίνει ότι είχε στον πολιτικό αγώνα που συμμετείχε. Οι συνθήκες, ωστόσο, ολοένα και δυσκόλευαν. Το κυνηγητό από τα όργανα της δικτατορίας ήταν ανελέητο και ο κλοιός γύρω από τα κορυφαία στελέχη του ΚΚΕ και της ΟΚΝΕ διαρκώς στένευε.
Ο Μαλτέζος βρέθηκε να κοιμάται ακόμα και στην ύπαιθρο. Με κρύο, με υγρασία, με βροχές. Το φαγητό ελάχιστο και κακής ποιότητας. Η φυματίωση έκανε ακόμα χειρότερη την κατάσταση αλλά εκείνος δε σταμάτησε να εργάζεται σκληρά για την ΟΚΝΕ.
Το πείσμα και η αφοσίωση του, ανταμείφθηκαν τον Οκτώβριο του 1937 όταν ο Χρήστος Μαλτέζος αναδείχθηκε Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής της ΟΚΝΕ. Ο Μαλτέζος ένιωσε το βάρος της συγκεκριμένης απόφασης και ρίχτηκε με ακόμα μεγαλύτερο πείσμα στην κομματική δουλειά. Αυτό, ωστόσο, τον έβαλε ακόμα πιο πολύ στο «μάτι» του Μεταξικού καθεστώτος που είχε εξαπολύσει ανθρωποκυνηγητό για τη σύλληψή του.
Η σύλληψη, τα βασανιστήρια και η δολοφονία
Δυστυχώς, για τον Χρήστο Μαλτέζο η ώρα αυτή δεν άργησε να έρθει. Σύμφωνα με τα όσα ανακοίνωσε η Ασφάλεια, ο Μαλτέζος συνελήφθη νωρίς το βράδυ της 20ης Απριλίου 1938, στους πρόποδες του Λυκαβηττού.
Η Ασφάλεια του Μεταξικού καθεστώτος αφού είχε διαπιστώσει πως δύσκολα μπορούσε να τον συλλάβει, άρχισε να χτυπά με λύσσα τις φοιτητικές οργανώσεις της ΟΚΝΕ. Θεωρούσαν (και όχι άδικα, όπως αποδείχθηκε) πως αν αποδυναμώσουν τις οργανώσεις αυτές, η κάλυψη του Χρήστου Μαλτέζου θα γινόταν πιο αδύναμη και έτσι θα ήταν πιο εύκολο να πέσει στα χέρια τους.
Ο Μαλτέζος πιάστηκε έχοντας στην κατοχή του προκηρύξεις της ΟΚΝΕ, που σημαίνει πως ακόμα και την ώρα που έβλεπε πως η σύλληψή του ήταν θέμα χρόνου, εκείνος συνέχιζε να κάνει κομματική δουλειά.
Αυτό φαίνεται πως εξόργισε ακόμα περισσότερο τους ασφαλίτες, οι οποίοι τον βασάνισαν προκειμένου να αποκαλύψει ονόματα και διευθύνσεις. Ήταν δεδομένο πως αν κάποιος μπορούσε να τα ξέρει όλα αυτά ήταν ο Γραμματέας της ΟΚΝΕ. Εκείνος, ωστόσο, όσο ξύλο και να έφαγε δεν είπε το παραμικρό.
Ο Χρήστος Μαλτέζος οδηγήθηκε σε δίκη όπου και πάλι δεν άνοιξε το στόμα του, παρά τις απειλές που δεχόταν. Καταδικάστηκε σε τεσσερισήμισι χρόνια φυλάκιση και δυο χρόνια εκτόπιση στην Ακροναυπλία.
Μετά την έκδοση της απόφασης στάλθηκε στην Κέρκυρα προκειμένου να εκτίσει το πρώτο σκέλος της ποινής του. Εκεί, ο Μαλτέζος είδε με τα μάτια του και βίωσε στο κορμί του την κόλαση.
Κρατήθηκε στην περιβόητη «Ακτίνα Θ'» όπου ήταν ήδη φυλακισμένοι ο Νίκος Ζαχαριάδης, ο Στέλιος Σκλάβαινας (ένας από τους 200 αγωνιστές που την πρωτομαγιά του 1944 εκτελέστηκαν από τους Ναζί στην Καισαριανή), ο Βασίλης Νεφελούδης (μεταπολεμικά βουλευτής της ΕΔΑ), ο Μήτσος Παρτσαλίδης (εκ των ιδρυτών του ΚΚΕ Εσωτερικού) και άλλα μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Για το καθεστώς Μεταξά, το να υπογράψει δήλωση μετάνοιας ο Χρήστος Μαλτέζος ήταν ένα καθοριστικό γεγονός καθώς θα έστελνε το μήνυμα και στους υπόλοιπους φυλακισμένους ή καταζητούμενους κομμουνιστές. Εκείνος, ωστόσο, δεν υπέγραψε.
Τότε είχε έρθει η ώρα των φρικτών βασανιστηρίων. Το ανελέητο ξύλο ήταν το... λιγότερο. Η φάλαγγα ήταν κάτι το καθημερινό. Του στερούσαν την δυνατότητα να κάθεται ή να κοιμάται. Τον έκαιγαν με καυτό λάδι στα πιο ευαίσθητα σημεία του σώματός του.
Αποκορύφωμα των βασανιστηρίων ήταν όταν προσπάθησαν να καρφώσουν πέταλα στα πέλματα των ποδιών του!
Ο Χρήστος Μαλτέζος όχι απλά δε λύγισε αλλά έδειξε και πόση δύναμη είχε μέσα του, αφού παρά την ταλαιπωρία, την κλονισμένη υγεία και τα βασανιστήρια, ανακοίνωσε πως προχωράει σε απεργία πείνας προκειμένου να διεκδικήσει τα δικαιώματα που είχε σαν κρατούμενος.
Επί δέκα ημέρες ο φυματικός Χρήστος Μαλτέζος δεν έτρωγε τίποτα ενώ δεν μπορούσε καν να κοιμηθεί αφού οι φύλακες φρόντιζαν να πλημμυρίζουν το κελί του με νερό προκειμένου να μην μπορεί να ξαπλώσει έστω το πάτωμα.
Όταν του (ξανά) ζήτησαν να υπογράψει τη δήλωση, προκειμένου να τελειώσει το μαρτύριο του, εκείνος αρνήθηκε (ξανά). Προφανώς και η κίνηση αυτή, εξόργισε ακόμα περισσότερο το Mεταξικό καθεστώς και τα όργανά του, που αποφάσισαν να δώσουν ένα τέλος σε όλο αυτό.
Μια ημέρα σαν σήμερα, στις 22 Νοεμβρίου 1938, οι φύλακες πήγαν στο κελί του Μαλτέζου και τον πήραν προκειμένου να τον μεταφέρουν σε κάποιο από τα ανακριτικά γραφεία. Σύμφωνα με τα όσα ανακοίνωσε αργότερα η αστυνομία, ο Χρήστος Μαλτέζος «διέφυγε των χεριών των φυλάκων και ερρίφθη από το παράθυρον του διαδρόμου εις το κενόν, αυτοκτονήσας»!
Προφανώς και ο Μαλτέζος, ουδέποτε αυτοκτόνησε. Δεν αποφάσισε εκείνος να βάλει τέλος στη ζωή του. Η γνωστή σε όλους τακτική της «εκπαραθύρωσης» ήταν κάτι συνηθισμένο. Πολλοί αγωνιστές, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες, βρέθηκαν στο κενό από κάποιο παράθυρο, έχοντας όλοι ξεφύγει από τα χέρια των δεσμοφυλάκων τους.
Εξαιρετικά συνηθισμένη τακτική προκειμένου μια δολοφονία να εμφανιστεί ως αυτοκτονία. Το φοβερό στην περίπτωση του Χρήστου Μαλτέζου, ωστόσο, είναι πως ο γιατρός των φυλακών, έγραψε στη ληξιαρχική πράξη που συνέταξε πως ο θάνατος του αγωνιστή της ΟΚΝΕ προήλθε από... ασιτία!
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
