Μπορεί να μιλάμε για τη συμπερίληψη και την ορατότητα, για την ομορφιά που έχει κάθε άνθρωπος και κάθε σωματότυπο, για τα ταμπού που όσο περνούν τα χρόνια φαίνεται να αφήνουμε πίσω, ωστόσο, πόσοι έχουν κοιτάξει με βλέμμα υποτίμησης έναν άνθρωπο με παραπανίσια κιλά που θα μπει μέσα σε ένα γυμναστήριο;
Πόσοι τελικά από αυτούς τους ανθρώπους έχουν νιώσει άβολα εξαιτίας του κοινωνικού αποκλεισμού στη δουλειά, στο δρόμο, στα γυμναστήρια και εξωθούνται συνεχώς εκτός; Τα σώματα με περίσσια κιλά, συχνά δεν έχουν χώρο και εκπροσώπηση.
Αυτό το φράγμα δείχνει να «σπάει» σιγά-σιγά, καθώς υπάρχουν άνθρωποι που προσπαθούν να ισοπεδώσουν τα στερεότυπα στη γυμναστική, δείχνοντας πως τα κιλά, παρόλο που πολύ συχνά μας καθορίζουν τη ζωή, τις αποφάσεις, τις απολαύσεις, είναι μόνο ένα χαρακτηριστικό μας, αλλά δεν μας καθορίζουν σαν ανθρώπους.
Η 43χρονη Γωγώ Δαβανέλου, είναι Yoga Instructor και μιλά στο reader για ένα μάθημα που κάνει – το Everybody Yoga, που «χωρά» κάθε σώμα, όσα κιλά και αν ζυγίζει. Η ιδέα δημιουργίας ενός μαθήματος για μεγαλύτερα σώματα, προέκυψε από την ανάγκη της ίδιας, η οποία, ως ασκούμενη με παραπανίσια κιλά έπρεπε να κάνει ορισμένες παραλλαγές για να βγάλει τις ασκήσεις.
«Πρωτοδοκίμασα γιόγκα πριν από 11 χρόνια και ασκούμαι σε αυτή τα τελευταία 10. Δασκάλα έγινα τυχαία, δεν το είχα σκοπό ούτε είχα ασχοληθεί ποτέ επαγγελματικά με κάτι παραπλήσιο. Έκανα την εκπαίδευση από περιέργεια και για να εμβαθύνω στην πρακτική μου. Ήταν μια γεμάτη εμπειρία, ένας πλούσιος μήνας αποκομμένος από την “κανονική ζωή”. Γυρνώντας πίστευα πως αυτό ήταν και τελείωσε. Ωστόσο, περίπου δύο χρόνια αργότερα, έπειτα από παρακίνηση των δασκάλων μου και, σκεπτόμενη τι είναι αυτό που μου έλειπε εμένα ως ασκούμενη, μάζεψα μια μικρή ομάδα ανθρώπων με σωματότυπο παρόμοιο με τον δικό μου και ξεκινήσαμε να κάνουμε γιόγκα μαζί. Το μάθημα αυτό, που ήταν περισσότερο μάθημα για μένα παρά για τους μαθητές, υπήρξε η αφορμή για να ξεκινήσω να διδάσκω πιο επίσημα στο Spiti Yoga», εξηγεί η Γωγώ.
Πώς σου ήρθε η ιδέα να κάνεις ένα μάθημα που ονομάζεται Everybody yoga; Είναι κάτι που υπάρχει στο εξωτερικό ή απλά προέκυψε σαν δική σου ανάγκη για συμπερίληψη κάθε ανθρώπου που μπορεί να έχει ένα σώμα που δεν μπαίνει στα κοινωνικά καλούπια του «αισθητικά αποδεκτού»;
Γωγώ: Το μάθημα αρχικά, στην δοκιμαστική του μορφή, αφορούσε μεγαλύτερα σώματα. Ωστόσο πλέον οι μαθητές μου έχουν όλων των ειδών τα σώματα, τους τραυματισμούς, τις ηλικίες. Η δική μου ανάγκη για παραλλαγές, για διαφοροποίηση των θέσεων της γιόγκα ήταν αυτή που με οδήγησε στη δημιουργία ενός τέτοιου μαθήματος. Συχνά χρησιμοποιώ παραλλαγές των βασικών θέσεων, ακόμη κι αν το κοινό του μαθήματος δεν τις χρειάζεται εκείνη τη στιγμή. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ένα σώμα αλλάζει συνεχώς - σήμερα είσαι λεπτός, δυνατός, χωρίς τραυματισμούς, αύριο μπορεί να μην είσαι για οποιονδήποτε λόγο (κι όχι γιατί έφαγες παραπάνω πίτσα). Είναι σημαντικό να ξέρεις πώς μπορείς να κάνεις πρακτική έχοντας ένα άλλο σώμα, να αλλάξεις την οπτική σου πάνω στα πράγματα.
Φυσικά στο εξωτερικό υπάρχουν μαθήματα για χοντρά σώματα καθώς και μεγάλη εκπροσώπηση στα ΜΚΔ, στην Ελλάδα όπως γίνεται συνήθως ακολουθούμε. Σ’ αυτή την περίπτωση πιστεύω για καλό!
Ποια είναι τα μεγαλύτερα στερεότυπα σε σχέση με το σωματότυπο και τη γυμναστική;
Το μεγαλύτερο στερεότυπο είναι πως όσο πιο αδύνατος είναι κάποιος, τόσο πιο γυμνασμένος είναι– δεν υπάρχει μεγαλύτερο ψέμα! Υπάρχουν σώματα χοντρά και γυμνασμένα, αδύνατα και αγύμναστα, άνθρωποι λεπτοί που δεν έχουν ανέβει μια σκάλα και χοντροί που τρέχουν σε μαραθώνιο και κολυμπάνε χιλιόμετρα. Φυσικά, ένα πιο αδύνατο σώμα είναι λιγότερο επιρρεπές σε τραυματισμούς, σε φυσική φθορά των αρθρώσεων όσο αυξάνεται η ηλικία, κ.λπ. Ωστόσο η δύναμη, η αντοχή, η ευλυγισία είναι αποτέλεσμα συνέπειας στην άσκηση, χτίζονται και διατηρούνται όσο κανείς ασκείται και χάνονται σταδιακά όταν δεν ασχολείται με το σώμα, ασχέτως του βάρους του.
Τα κιλά επηρεάζουν την ψυχολογία μας; Στη δική σου περίπτωση όντας δασκάλα γυμναστικής, τι ισχύει;
Ναι, τα κιλά επηρεάζουν την ψυχολογία μας και η ψυχολογία τα κιλά μας, μοιάζει να είναι αμφίδρομο. Προσωπικά, και όσον αφορά το κομμάτι της γιόγκα, φυσικά επηρεάζομαι αν το βάρος μου αυξηθεί και αυτό έχει ως συνέπεια να δυσκολεύεται η πρακτική μου. Μπορώ να γίνω πολύ επικριτική και σκληρή με τον εαυτό μου και να συγκρίνομαι με μια παλιότερη, πιο αδύνατη εκδοχή μου. Παλεύω να μην το κάνω, αλλά ο καθείς και η αδυναμίες του! Όσον αφορά όμως το ρόλο μου ως δασκάλα, εξακολουθώ να είμαι παρούσα στην αίθουσα με όλες τις αυξομειώσεις των κιλών, με όλους τους τραυματισμούς και τις δυσκολίες μου και προσπαθώ να μου το αναγνωρίζω αυτό. Η γιόγκα δεν είναι μόνο το σώμα μας, είναι πολλά περισσότερα και αυτά τείνουμε να τα ξεχνάμε.
Οι δικοί σου πελάτες έχουν παραπάνω κιλά; Νιώθεις πως είσαι πηγή έμπνευσης και έχεις παρακινήσει ανθρώπους να κάνουν αυτό που αγαπάνε χωρίς αναστολές;
Οι μαθητές μου στο στούντιο είναι άνθρωποι με παραπάνω και με παρακάτω κιλά από το μέσο όρο. Υπάρχει μια μεγάλη γκάμα σωματότυπων και όλοι είναι στ’ αλήθεια ευπρόσδεκτοι. Δεν νιώθω πως είμαι πηγή έμπνευσης, συχνά είμαι πολύ σκληρή με τον εαυτό μου, με τα πισωγυρίσματά μου στην πρακτική της γιόγκα, με το αν ασκούμαι αρκετά ή και γενικά, και πόσο αυτό επηρεάζει το μάθημα και την έμπνευσή μου. Ωστόσο, η εκπροσώπηση είναι απαραίτητη: όταν βλέπουμε κάποιον άνθρωπο με τα Χ χαρακτηριστικά να κάνει κάτι που μας αρέσει και δεν το τολμούμε για οποιοδήποτε λόγο, ίσως τελικά το τολμήσουμε. Το αν θα μας αρέσει, είναι άλλη συζήτηση.
Έχω λάβει θετικά μηνύματα στα social media και από αγνώστους που εμπνεύστηκαν από αυτό που είδαν. Αν ένας από όλους αυτούς τόλμησε να δοκιμάσει κάτι που απέφευγε χάρη σε ένα τέτοιο ποστ, πρόκειται για μια μικρή νίκη!
Πόσο ενδυναμωτικό είναι να υπάρχουν πρότυπα που δείχνουν πως όλοι μπορούν να κάνουν τα πάντα;
Μπορεί να είναι απίστευτα ενδυναμωτικό και εμπνευστικό και άλλο τόσο να είναι ματαιωτικό και αποκαρδιωτικό. Νομίζω έχει να κάνει με τη θέση από την οποία το βλέπουμε, από την φάση στην οποία βρισκόμαστε, από την ψυχολογία μας εκείνη τη στιγμή.
Όπως στις Pilates έτσι και στη Yoga, κάθε άσκηση έχει ειδικές προσαρμογές για διάφορα θέματα κινητικότητας ή πόνων που μπορεί να έχει ο ασκούμενος. Γιατί δεν υπάρχουν παραλλαγές για ανθρώπους με παραπάνω κιλά;
Καλή ερώτηση! Ίσως γιατί είναι πιο εύκολο να μιλάμε για τους τραυματισμούς μας και την αδυναμία του σώματός μας να ακολουθήσει ένα ασκησιολόγιο όταν έχουμε χτυπήσει ή έχουμε κάποια φυσική φθορά ή πόνο, παρά όταν είμαστε χοντροί, όταν δεν χωράμε λόγω όγκου να κάνουμε μια άσκηση ή να στηρίξουμε τον εαυτό μας σε μια θέση. Τόσο ως ασκούμενοι να το ζητήσουμε όσο και ως δάσκαλοι να το θίξουμε. Το να είσαι χοντρός είναι λεπτό ζήτημα πολλές φορές!
Πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει το body positivity στην άσκηση;
Σημαντικό είναι να υπάρχει χώρος και εκπροσώπηση για όλα τα σώματα. Αυτό μπορεί να αφορά τον σωματότυπο του καθενός, αλλά όχι αποκλειστικά. Θεωρώ απαραίτητη και την ηλικιακή εκπροσώπηση, ή την φυλετική – με κάποιο τρόπο και αυτά σχετίζονται με το σώμα φυσικά. Είναι σημαντικό να βλέπουμε πως δεν είμαστε απλώς η εξαίρεση, αλλά μέρος ενός συνόλου που μας χωρά όλους. Από την άλλη, με το body positivity μπορεί συχνά να φτάσουμε σε άλλα άκρα και όλη αυτή η «θετικότητα» να γίνει τοξική. Δεν είμαι πάντα χαρούμενη με τα κιλά μου, δεν αγαπώ κάθε μου ραγάδα και δίπλα, η διάθεσή μου αλλάζει. Ίσως το κίνημα του body neutrality να είναι πιο υγιές: όσο μπορώ με δέχομαι όπως είμαι και προσπαθώ για το καλύτερο.
Θεωρείς ότι οι άνθρωποι που έχουν διαφορετικό σωματότυπο, υφίστανται bullying αν πάνε σε κάποιο γυμναστήριο; Εσύ έχεις βιώσει κάποιου είδους αποκλεισμό λόγω κιλών;
Όλοι λένε στους χοντρούς «κάντε γυμναστική», κι όταν πάμε να κάνουμε, μας κοιτούν λοξά μέσα απ’ τον καθρέφτη. Δεν νομίζω πως θα σε διώξει κανείς ευθέως από ένα χώρο άθλησης επειδή είσαι χοντρός ή υπέρβαρος ή τσουπωτός – ή όπως θέλει ο καθένας να αυτοπροσδιορίζεται. Εξ’ άλλου (και) η συμπερίληψη πουλάει. Αν όμως δεν υπάρχει κάποιο πρόγραμμα που να μπορείς να ακολουθήσεις ή κάποιος ορεξάτος γυμναστής που θα σε συμπεριλάβει στο μάθημά του, μπορεί να νιώσεις ανεπιθύμητος και να αραιώσεις τις επισκέψεις μέχρι να σταματήσεις τελείως. Προσωπικά δεν έχω βιώσει αποκλεισμό, είμαι αρκετά επίμονη με αυτά που μου αρέσουν. Έχω νιώσει όμως «στην απέξω», έχω νιώσει σαν το ψάρι έξω απ’ το νερό ή σαν εξωτικό πουλί σε χώρους άσκησης, νιώθω τα βλέμματα, την περιέργεια, την απορία. Όταν πρωτοξεκίνησα να διδάσκω ένιωθα άβολα να λέω ότι είμαι δασκάλα γιόγκα σε αγνώστους γιατί οι περισσότεροι ξαφνιάζονταν και σοκάρονταν – προσπαθούσαν να το κρύψουν, αλλά το ξάφνιασμα στο μάτι δύσκολα κρύβεται!
Θεωρείς ότι τα social media επηρεάζουν την σχέση μας με τον εαυτό μας και με το φαγητό; Αν ναι, με ποιο τρόπο;
Ναι, φυσικά την επηρεάζουν και θετικά και αρνητικά. Είμαι αρκετά μεγάλη για να με επηρεάσουν τόσο έντονα τα social με αρνητικό τρόπο, όταν στην εφηβεία μου δεν είχαμε καν ίντερνετ. Ωστόσο, όσοι μεγαλώσαμε στα ’90s και στα ’00s είχαμε ταϊστεί με την μόδα των πολύ αδύνατων σωμάτων, της «τελειότητας» και των χαμηλοκάβαλων παντελονιών. Αυτά είναι ριζωμένα στη δική μου γενιά, παλεύουμε να τα αποβάλουμε και ευτυχώς αυτή η απενοχοποίηση έρχεται μεγαλώνοντας. Σε νοιάζει, αλλά λιγότερο. Ως άνθρωπος που έχει ταλαιπωρηθεί πολύ από τα επιπλέον κιλά, τις δίαιτες και τις ζυγαριές, μακαρίζω ειλικρινά τους ανθρώπους που δεν τους απασχολεί το σώμα τους, που το φαγητό είναι απλώς τροφή, που τα ρούχα είναι απλώς ρούχα και η άσκηση απλώς άσκηση και όχι ένας ακόμη τρόπος για να αδυνατίσεις.
Από την άλλη, υπάρχει και το θετικό πρόσημο πάντα - αν θέλεις να το δεις. Στα social βλέπεις κάθε λογής άνθρωπο να καταφέρνει κάθε λογής στόχο. Αυτό μπορεί να αποτελέσει έμπνευση, να σε παρακινήσει να δοκιμάσεις, να διεκδικήσεις, να βρεις έναν διαφορετικό τρόπο και να φοβάσαι λιγότερο να προσπαθήσεις. Εξαρτάται πάντα και από το ποιους λογαριασμούς επιλέγεις να ακολουθήσεις. Για κάθε πρότυπο που μπορεί να μας βλάπτει με τον οποιοδήποτε τρόπο, υπάρχει ένα άλλο, αντίστοιχα, που μπορεί να μας «ταΐσει» μόνο θετικά, να φροντίσει ουσιαστικά το σώμα και την ψυχή μας. Έτσι, το doom scrolling στα social μπορεί να δουλέψει με αμφότερους τρόπους και επαφίεται στο άτομο να επιλέξει τι θα καταναλώσει τελικά.
Τι μήνυμα θα ήθελες να δώσεις στους ανθρώπους με παραπάνω κιλά που ντρέπονται ή έχουν αναστολές να ασχοληθούν με γυμναστική;
Το μοναδικό πράγμα που λέω και στον εαυτό μου όταν είμαι πολύ αυστηρή: δοκίμασε αυτό που πιστεύεις ότι θα σου αρέσει και αν όντως σου αρέσει μείνε και κάντο! Τα κιλά (παραπανίσια ή λιγότερα από τον μέσο όρο) παρόλο που πολύ συχνά μας καθορίζουν τη ζωή, τις αποφάσεις, τις απολαύσεις, είναι μόνο ένα χαρακτηριστικό μας. Δεν είμαστε μόνο τα κιλά μας. Αν κάτι μέσα σου παίρνει ικανοποίηση από την άσκηση, αν κάποιος στόχος σου εκπληρώνεται, αν πολύ απλά χαίρεσαι κουνώντας το κορμί σου, τότε κάντο!
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
