Δεν το πιστεύω, ο Πασχάλης κάθεται δίπλα μου. Ανάμεσα μας ένα πιάνο, το Χριστουγεννιάτικο δέντρο, η κιθάρα, ενώ και η κυρία Αλίκη, η σύντροφος της ζωής του, δηλώνει πολύ διακριτικά, παρούσα. Βρισκόμαστε οι δυό μας και ξεκινάει η συνέντευξη.
Αυτή, λοιπόν, είναι η ιστορία του Πασχάλη, όπως την αφήγειται στο Personas του Reader o άνθρωπος που έγινε το συνώνυμο της ελληνικής ποπ μουσικής με δεκάδες επιτυχίες ως παρακαταθήκη.
Τι θυμάστε για το κομμάτι «Ευχές για 'σας» που ερμηνεύσατε το 1971 (διασκευή σε σύνθεση των Ένιο Μορικόνε - Τζοάν Μπαεζ); Είναι το πρώτο και μοναδικό πολιτικό σας τραγούδι...
«Δεν πιστεύω πώς κάναμε και κανένα μεγάλο ανδραγάθημα όταν γράψαμε το συγκεκριμένο κομμάτι, που είναι σαφώς μια πολύ όμορφη διασκευή. Η Χούντα ποντάρω πως δεν το κατάλαβε, δεν έπιασε το νόημα του, γι' αυτό και δεν εμπόδισε την κυκλοφορία. Το θεώρησε απλώς, ποπ».
Μιλούσατε πάντως, για δύο αναρχικούς από την Ιταλία.
«Μιλάω πάρα πολύ καλυμμένα, και μόνο όσοι γνώριζαν τη σχετική ιστορία, το υποψιαστήκανε. Νομίζω πως για το πολιτικό τραγούδι, ήμουν ένας ακατάλληλος ερμηνευτής. Εγώ εκείνη την εποχή άκουγα Τζόαν Μπαέζ, είχα δίσκους της αργότερα την είδα και live. Eίχα εντοπίσει τη συγκεκριμένη σύνθεση, η οποία μου άρεσε τόσο πολύ, και μαζί με τον Ρόμπερτ Ουίλιαμς γράψαμε τη διασκευή της. Όταν ερμήνευσα το κομμάτι, δεν φανταζόμουν πότε πως κάτι τέτοιο συνιστούσε πολιτική πράξη, πως περνούσε ένα μήνυμα. Το αγαπώ πάντως, το «Ευχές για 'σας» και χαίρομαι που σου άρεσει πολύ».
Ήταν η εποχή που είχαν τελειώνσει οι Olympians. Όταν χώρισε η μπάντα νιώσατε μετέωρος; Ένα «εγώ τι κάνω τώρα;» αίσθημα;
«Ναι, ένιωθα μετέωρος στο φινάλε των Olympians. Έκανα μια απόπειρα τότε να γίνω "βιομήχανος", επιχειρώντας να "τρέξω" μια βιοτεχνία με πλαστικές σακούλες. Αλλά δεν πήγε καλά αυτό. Αναγκάστηκα να εργαστώ και πάλι στο τραγούδι για να φέρω χρήματα στην επιχείρηση και να πληρωθούν οι εργαζόμενοι».
Δεν θα μπορούσα να σας φανταστώ σε γραφείο, με οκτάωρη εργασία...
«Ούτε κι εγώ (γελάει...). Ναι, αυτή η περίοδος έληξε κι επίσημα όταν ξεκίνησα να δουλεύω στα Δειλινά, στην Αθήνα, με τον Γιάννη Πάριο, τη Χαρούλα Αλεξίου, τον Δάκη και τον Στέλιο Διονυσίου. Και τότε πήρα μπρος. Έκανα και δίσκους, έκανα το "Mammy Blue", το "Jesus Christo" («Κάποτε θα 'ρθει μια μέρα»), το "Η Συντροφιά μας». Ήταν τραγούδια «Μετά-Ολυμπιακά» θα έλεγα!
Και εδώ επίτρεψέ μου να σου πω ότι οι Olympians δεν διαλύθηκαν με τρόπο άσχημο, αλλά χωρίσαμε πολύ πιο φιλικά. Το αποφασίσαμε όταν τελειώσαμε τις στρατιωτικές μας θητείες, πως δεν ήταν βιώσιμο για εμάς να συνεχίσουμε την μπάντα, δεν θα μπορούσαμε να συντηρήσουμε τα σπίτια μας. Σκέψου πως, όπου δουλεύαμε, δεν παίρναμε πέντε νυχτοκάματα, αλλά ένα, δια του πέντε.
Ε, δεν ήταν τόσο εύκολο να συνεχιστεί κάτι τέτοιο. Πάντως νιώθω περήφανος για όσα δημιουργήσαμε μαζί, ως ερασίτεχνες, με αγνή αγάπη για τη μουσική. Φτιάξαμε 29 τραγούδια, τα 14 από αυτά έγιναν επιτυχίες που τραγουδιούνται μέχρι και σήμερα. Κάναμε αυτό που αγαπούσαμε παθιασμένα και χτίσαμε κάτι που ο κόσμος αγάπησε και αγαπάει πολύ».
Τι γίνεται όταν πάτε στη Γερμανία ως Konstantin Paschalis;
«Είχα δεχτεί μια πρόταση από τον πατέρα της Βίκυ Λέανδρος, τον Λέο Λέανδρος, ώστε εγώ να τραγουδήσω, να ηχογραφήσω δίσκους στα γερμανικά και ύστερα να βγω και σε άλλες χώρες. Έκανα τέσσερις δίσκους, ο ένας μάλιστα μπήκε και στο Top 10 της χώρας. Όμως, όσο ζούσα εκεί, κι έβλεπα και τη Βίκυ, πώς προετοίμαζε τις περιοδείες της στην Αφρική, στην Αμερική, τους δίσκους της, τα τραγούδια που ερμήνευε σε διαφορετικές γλώσσες, και μου φάνηκε απίστευτο, και λέω "εγώ πώς θα τα κάνω όλα αυτά;". Ήταν πάρα πολύ δύσκολο...»
Παλεύατε μ' ένα «θηρίο»;
«Ήταν αυτό που λέμε μεγάλα καράβια, μεγάλες φουρτούνες. Και κάπου εκεί σκέφτηκα ότι εγώ δεν ήθελα αυτό από τη ζωή μου. Εγώ ήθελα να περνάω καλά, να κάνω οικογένεια, και να τη συντηρώ κάνοντας αυτό που αγαπώ, δηλαδή μουσική. Ούτε τον πλούτο αναζητούσα, ούτε τη διασημότητα. Και στην Ελλάδα διάσημος ήμουνα, και μάλιστα πολύ, δεν μπορούσα να κυκλοφορήσω στους δρόμους. Κάπως έτσι, ευχαρίστησα το Λέανδρο και γύρισα πίσω».
Και στήνετε μια υπερομάδα συνεργατών και επιστρέφετε δυναμικά.
«Ναι, μπαίνω ξανά πολύ δυνατά. Η μετά-Ολυμπιακή περίοδος μου ήταν γεμάτη από όμορφα τραγούδια. Προσθέτω εδώ κάτι: Η ελληνική ποπ εκείνης της εποχής είχε μεγάλη δυσκολία στο να χαρίζει στο ελληνικό κοινό καλά ποπ τραγούδια, με όμορφες, προσεγμένες ενορχηστρώσεις, με δουλεμένο στίχο, με ποιότητα.
Ποπ μουσική επιχείρησαν να κάνουν πάρα πολλοί νέοι καλλιτέχνες, αλλά δεν τα κατάφεραν όλοι τους να κάνουν ποπ τραγούδια με ποιότητα. Γι' αυτό και δεν μείνανε στον κόσμο τα τραγούδια τους. Εγώ αυτό κυνηγούσα πάντα. Tην ποπ μουσική στην Ελλάδα, θα τολμήσω να πω πως τη δημιούργησα. Μαζί με τους Olympians ξεκινήσαμε το είδος της ποπ στην Ελλάδα. Και το συνέχισα εγώ, αναζητώντας διαρκώς καλά ποπ τραγούδια».
Στη δεκαετία του `80 κάνατε και τις δικές σας παραγωγές, όπως το "Εννέα Τρόποι Αγάπης»
«Αυτή είναι μια από τις πιο σημαντικές μου δισκογραφικές εργασίες. Συνεργάστηκα με τον Στέλιο Βλαβιανό, στενό συνεργάτη του Ντέμη Ρούσσο και δημιουργό πολλών επιτυχιών του. Επίσης, είχα ως ηχολήπτη τον Άκη Γκολφίδη, έναν πρωτοπόρο της δισκογραφίας εκείνης της εποχής, που παραμένει το ίδιο ανήσυχος και δραστήριος, και έχω την χαρά να συνεργάζομαι και σήμερα μαζί του, σε ένα νέο project, για το οποίο θα χαρώ να μιλήσουμε. Ήταν ένα πολύ πρόσεγμένο album, γεμάτο από επιτυχίες, όπως το «Μπαράκι», το «Πες Πες», το «Κατερίνα Κατερινάκι» και τόσα άλλα όμορφα τραγούδια».
Οι συνεργασίες σας με άλλους συνθέτες, αλλά και γνωστούς μουσικούς γεμίζουν βιβλίο. Γιώργος Χατζηνάσιος, Λάκης Παπαδόπουλος, Δώρος Γεωργιάδης, Χάρης Χαλκίτης, Στέφανος Κορκολής, Γιώργος Θεοφάνους και η λίστα είναι πολλή μεγάλη...
«Ναι, είμαι πάρα πολύ περήφανος για τους καλλιτέχνες με τους οποίους γράψαμε μαζί μουσική. Για τον Λάκη, που ανέφερες, δεν θα ξεχάσω πως όταν γνωριστήκαμε, με το που με είδε, είπε "τώρα τι λέτε ρε παιδιά, εγώ θα δουλέψω με τον Πασχάλη!" και χαιρόταν σαν παιδί. Τον εκτιμώ πολύ τον Λάκη, για τα τραγούδια και συνολικά για το πόσο γλυκός άνθρωπος είναι, πιστεύω πως είναι αμοιβαίο».
Και έρχεται και η εποχή του On The Rocks...
«Ήμουν στο On The Rocks 10 χρόνια, από το `86 ως το 1996, μια εποχή που εγώ ονομάζω έπος. Έρχονταν χιλιάδες άνθρωποι τότε να μας δουν και να διασκεδάσουν και να δημιουργήσουν όμορφες στιγμές, που κρατάνε ως τώρα. Υπέροχη εποχή. Και φυσικά, είχα την χαρά να δουλέψω στη σκηνή με τόσους καλλιτέχνες, με τον Δάκη, τον Τάκη Αντωνιάδη, τους Μπλα-Μπλα, την Πωλίνα, την Αλέξια!. Ακόμα και με ελαφρολαϊκούς καλλιτέχνες...»
Έχω δει στιγμιότυπο που τραγουδάτε ως και λαϊκά στο εν λόγω κέντρο
«Κοίταξε, όλα αυτά ξεκινούν από το γεγονός ότι είμαι αρκετά σχολαστικός στο πώς βγαίνει ένα πρόγραμμα. Και παραμένω το ίδιο σχολαστικός. Με ενδιέφερε ανέκαθεν η λεπτομέρεια, η ψυχολογία του θαμώνα που μπαίνει στο μαγαζί, τι θα θέλει να ακούσει στην είσοδο του, τη στιγμή που θα καθίσει στο τραπέζι, πότε θα μπει ο σταρ του προγράμματος.
Ένα πολύ βασικό όμως στοιχείο στα προγράμματα μου, μέχρι και σήμερα, είναι να μην υπάρχει ούτε ένα άγνωστο τραγούδι σε όλη τη διάρκεια της βραδιάς. Όλα τα τραγούδια που θα ακουστούν, να έχουν κάτι αξιόλογο, να έχουν μείνει στο μυαλό του κόσμου που είναι κάτω».
Είχατε ευτράπελα στην επαφή σας με τον κόσμο;
«Τι εννοείς;»
Ήσασταν στο επίκεντρο της αθηναϊκής νύχτας, όλοι ήθελαν να ακούσουν τον Πασχάλη...
«Όχι μόνο της νύχτας, αλλά και της μέρας. Με συναυλίες, με εμφανίσεις ένα σωρό».
Ναι, ένας ποπ σταρ όμως δεν δέχεται ακραίες εκφράσεις θαυμασμού από τον κόσμο;
«Μα βέβαια, αυτό το ζούσα στην καθημερινότητα και το ζώ ακόμα. Συχνά εκφράζονται με μια υπερβολή, πέρα από το πρέπον. Τώρα, ως προς τη διαχείριση, σέβομαι πάντα τη συναισθηματική αντίδραση του κόσμου, αλλά σε ορισμένα περιπτώσεις, έχω γίνει μέχρι και αυστηρός».
Υπάρχει κάτι απ` όλα αυτά που θυμάστε και γελάτε;
«Να `ξέρες πόσες φορές έχω ακούσει αυτή την ερώτηση. Όταν θα γράψω τα απομνημονεύματα μου, θα τα θυμηθώ όλα!.
(Προχωράω στην ερχόμενη ερώτηση, όμως ο κύριος Πασχάλης κάτι θυμάται και χαμογελάει).
Να τώρα που κάνουμε τη συνέντευξη σπίτι μου και καθόμαστε στο σαλόνι, βλέπω τα μπαλκόνια και μου 'ρχεται στο νού εκείνη η εποχή που μια κοπέλα ερχόταν από κάτω και μου πέταγε πέτρες στα τζάμια, αργά το βράδυ!».
Ήθελε να την προσέξετε, αλλά μάλλον το παράκανε.
«Ε, ναι! Ήταν λίγο επικίνδυνο όλο αυτό!»
Και φτάνουμε στη δεκαετία του `90, με το ελαφρολαϊκό στη μόδα, με τους ποπ καλλιτέχνες να λένε λαϊκά για να κερδίσουν εμφανίσεις στα μπουζούκια. Σας ζητάνε οι δισκογραφικές να πείτε ελαφρολαϊκά;
«Ναι, μου το ζήτησαν πολλές φορές, εγώ όμως δεν τα έκανα αυτά. Ποτέ δεν αποκήρυξα το δέσιμο μου, την αγάπη μου για την ποπ μουσική. Θεωρώ τον εαυτό μου, όσο κι αν κάποιοι βγουν να το πουν αλαζονεία, πατέρα της ποπ μουσικής και δεν ήθελα να καταπιαστώ με κάτι διαφορετικό»
Στο ξεκίνημα μου με τους Olympians, δημιούργησα μια πρόταση, για το πώς φτιάχνεις ελληνικό ποπ τραγούδι. Και αυτή η πρόταση έγινε σημείο αναφοράς και για τους επόμενους καλλιτέχνες, των νεότερων γενιών, όπως για παράδειγμα οι Poll, με τον Κώστα Τουρνά και τον Ρόμπερτ Ουίλιαμς, που ήταν το ποπ συγκρότημα της επόμενης γενιάς από τη δική μου.
Και βλέπεις τον Τουρνά πόσο δημιουργικός και δραστήριος είναι ως και σήμερα. Μετά, στη δεκαετία του `80, οι αδελφοί Κατσιμίχα, με το "Ρίτα Ριτάκι", ο Γιάννης Γιοκαρίνης, ο Σάκης Μπουλάς, ο Λάκης με τα Ψηλά Ρεβέρ, όλοι αυτοί έφεραν τις δικές τους επιρροές στην ποπ, γράφοντας κλασικά, σπουδαία τραγούδια. Ε, την ελληνική ποπ, μετά από τόσες δεκαετίες, δεν θα μπορούσα να την αποχωριστώ και να κάνω άλλα πράγματα».
Και για το Ρίτα Ριτάκι που σου είπα μόλις τώρα, ίσως αυτό οι Κατσιμίχα όταν το έγραψαν να είπαν, έλα μωρέ, σιγά το τραγουδάκι. Όχι! Τραγούδι που το αγάπησε τόσος κόσμος δεν είναι τραγουδάκι, είναι τραγουδάρα. Και τους χαρακτηρισμούς και τις ετικέτες ας τις αφήσουμε στα σκουπίδια. Σεβασμός στο τι θέλει το κοινό, αυτό έχει αξία».
Και προς το 2000, φτάνετε να δουλέψετε με κλασσικές ορχήστρες...
«Η ποπ μουσική είναι ξαδέλφη της κλασικής μουσικής. Η κλασική μουσική δεν έχει όρια, μπορεί να πάρει ήχους και στοιχεία από διαφορετικά είδη μουσικής και να τα απογειώσει, να φτιάξει κάτι μοναδικό. Και νομίζω της πάει της ποπ μουσικής η συμφωνική ορχήστρα, ίσως και της ροκ».
Και στα μισά της δεκαετίας έχετε ήδη κάνει μια ακόμα επιστροφή, γράφοντας το «Είσαι το Ταίρι μου» με τον Στέφανο Κορκολή. Μετά διασκευάσατε και το «Σχολείο» με τους Goin' Through. Η καριέρα σας γνωρίζει διαρκώς αναβιώσεις.
«Η αποχή αυτή που περιγράφεις, ήταν ας πούμε, μια εποχή προβληματισμού για εμένα. Αναζητούσα τι νέο θα μπορούσα να κάνω στην μουσική. Ξέρεις, όταν μπαίνεις σε αυτό που λέμε showbiz, δεν έχει νόημα να είσαι συνέχεια μέσα, δεν έχει ουσία. Πρέπει να αποσύρεσαι, για να μπορείς να επανέλθεις κάποια στιγμή, αν μπορείς να επανέλθεις φυσικά. Γιατί πολλοί αποσύρθηκαν, αλλά δεν κατάφεραν να γυρίσουν ποτέ».
Σας έφθειρε η επαφή με τη showbiz;
«Κοίτα, ο καλλιτέχνης έχει έναν πολύ ιδιαίτερο ψυχικό κόσμο, είναι ένα ξεχωριστό ον, δε συγκρίνεται με άλλους ανθρώπους που κάνουν μια οποιαδήποτε δουλειά. Πολύ συχνά, όταν ένας καλλιτέχνης νιώθει πως βάλλεται από άλλες κατευθύνσεις, τότε πληγώνεται, τότε "νταουνιάζει", όπως λένε κι οι νεότεροι. Θα πρέπει να έχει πολύ γερό στομάχι για να αντέξει, ο κάθε καλλιτέχνης.
Είναι πολύ σημαντικό για να ισορροπείς ψυχολογικά, να έχεις έναν άνθρωπο στο πλευρό σου, που σε στηρίζει στα δύσκολα και σε "κακοστηρίζει", σε μαλώνει, σου κάνει "σκληρή αγάπη", όταν κάνεις τις βλακείες σου. Παρατηρώ λοιπόν, ότι εμείς οι καλλιτέχνες που είχαμε στο πλευρό μας έναν άνθρωπο πιστό, που έμεινε στα δύσκολα κοντά μας, αυτό μας βοήθησε, βρήκαμε ισορροπίες. Όσοι δεν είχαν ένα τέτοιο άνθρωπο στη ζωή τους, παραπατούσανε, ζορίστηκαν άσχημα».
Υπάρχει κάτι μέσα από την καλλιτεχνική σας πορεία, που διαρκεί πια έξι δεκαετίες, το οποίο θα κάνατε σήμερα αλλιώς;
«Σίγουρα έχω κάνει λάθη και στην καριέρα μου και στην προσωπική μου ζωή. Όμως, δεν θέλω να επιστρέφω πίσω, δεν είναι στον χαρακτήρα μου. Καταρχήν δεν είναι επιστημονικά εφικτό ε; Αν και δεν ξέρεις τι μπορεί να γίνει στο μέλλον, μπορεί το "Back to the Future" να γίνει πραγματικότητα (γελάει...). Όμως τα λάθη είναι στοιχείο της ζωής μας. Όλα για κάποιο λόγο γίνονται στη ζωή μας».
Και πάμε και στο νέο σας project
«Το 1999 είχα κάνει ένα δίσκο που λεγόταν "Diamonds". Αυτό είχε ως ιδέα να πάρω παγκοσμίου βεληνεκούς επιτυχίες ξένες, να τις διασκευάσω, να τις πειράξω ενορχηστρωτικά, να γράψω ελληνικό στίχο (μαζί με τους Γιάννη Καλαμίτση, Ιφιγένεια Γιαννοπούλου). Ήταν κομμάτια όπως το "Besame Mucho", το "Ti`ναι αυτό που το λένε αγάπη" και ένα σωρό άλλα.
Είχα πάλι τον Άκη Γκολφίδη στο πλευρό μου, σε μια συνεργασία που δημιουργήσαμε με πολλή αγάπη για το καλό, το κλασικό τραγούδι. Περίμενα πως θα πάει καλά αυτή η εργασία, αλλά μάλλον, η εποχή δεν ήταν έτοιμη γι' αυτή την μουσική πρόταση, ή δεν προωθήθηκε όπως του έπρεπε, δεν ξέρω. Πέρασαν καμία εικοσαριά χρόνια και ποτέ δεν ξέχασα αυτή τη δουλειά και ήθελα πολύ να επιστρέψω σε αυτή.
Αυτό λοιπόν θα κάνω τώρα, με τη βοήθεια της κόρης μου, της Ζηνοβίας Αρβανιτίδη και του Άκη Γκολφίδη, θα πάρουμε αυτά τα τραγούδια και θα τα δουλέψουμε ξανά, θα τα εκσυγχρονήσουμε ως προς την ενορχήστρωση, θα τα φέρουμε μουσικά στο Τώρα. Πιστεύω ότι είναι μια εποχή που ο κόσμος επιστρέφει στα κλασικά τραγούδια, με αρκετούς καλλιτέχνες να πειραματίζονται με διασκευές και πιστεύω πως αυτό που ετοιμάζουμε θα βρεί το κοινό του και θα αρέσει πολύ».
Σας το εύχομαι
«Σ' ευχαριστώ πολύ!»
Κλείνει το κασετοφωνάκι μου και ο Πασχάλης πιάνει την κιθάρα και ενώ τον φωτογραφίζει η Τζίνα Σκανδάμη, μοιάζει έτοιμος να γράψει άλλο ένα ποπ έπος, έτσι στο πόδι. Η ποπ, αυτή που δημιούργησε ο Πασχάλης μοιάζει με ένα ελιξήριο, που σε κρατάει σε μια διαρκή εφηβεία. Μέχρι να χτυπήσει ξανά το κουδούνι.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
