«Σοβαρά, υπάρχει κάποιο live - απωθημένο - που δεν ήσουν εκεί να φωτογραφίσεις;», τον ρωτάω κάποια στιγμή. Όσο η συζήτηση με τον Ζήση Τσούμπο (zissis_live) κυλάει, ένα νοητό χρονοδιάγραμμα κινείται παράλληλα με εμάς, με όλες τις μεγάλες στιγμές της ελληνικής ραπ, που έχουν συμβεί πάνω στο stage. Σε όλες αυτές, ένας άνθρωπος βρισκόταν εκεί για να παγώσει για πάντα τη στιγμή, σε μια εικόνα.
Από το 1996 μέχρι και σήμερα, ο Ζήσης Τσούμπος είναι από τους ανθρώπους που έχουν ένα από τα μεγαλύτερα φωτογραφικά αρχεία της underground σκηνής της Αθήνας. Από χιπ χοπ live σε μαγαζιά και μπαρ μέχρι συναυλίες με χιλιάδες κόσμο και ελληνικά φεστιβάλ. Ράπερς από το ξεκίνημα και την πορεία τους, ως τις μεγάλες συναυλίες σε γήπεδα και στάδια.
Μια από τις σημαντικές συναυλίες που ο Ζήσης Τσούμπος βρέθηκε και, όχι μόνο φωτογράφησε, άλλα, έδωσε το μαγικό κλικ, είναι η τεράστια συναυλία του Bloody Hawk το 2024 στο γήπεδο Ριζούπολης. Η φωτογραφία του Ζήση πάγωσε τη στιγμή και έγινε η αφίσα της ταινίας «ΕΜΕΙΣ» για τη μουσική διαδρομή του ράπερ. Αλλά και πολύ πριν από αυτό, το όνομά του έχει συνδεθεί με φωτογραφίες, χάρη στις οποίες, μερικές από τις ραπ συναυλίες, θα μείνουν ανεξίτηλες στην ιστορία.
Ποια είναι όμως η δική του ιστορία; Ένα απόγευμα και μια συζήτηση με τον φωτογράφο Ζήση Τσούμπο, (δεν) ήταν αρκετό για να μάθουμε, τι συμβαίνει πίσω από μια φωτογραφία:
Η ζωή σε κλικ
Σταθερός συνεργάτης της εταιρείας παραγωγής Dynasty, ο φωτογράφος Ζήσης Τσούμπος έχει διανύσει τα περισσότερα χιλιόμετρα της ζωής του οργώνοντας τους συναυλιακούς χώρους. Σήμερα διδάσκει επίσης φωτογραφία, ενώ πρόσφατα ξεκίνησε μια σειρά από Concert Photovlogs, με πρώτο, το live του ΛΕΞ το 2022, στη Νέα Σμύρνη. Πώς ξεκίνησε όμως η διαδρομή του στον χώρο;
«Άκουγα ραπ από μικρός. Με ενδιέφερε πάντα ο στίχος, γι’ αυτό και ακούω κυρίως ελληνική ραπ, θέλω να μπω στη διαδικασία να προβληματιστώ, να συμφωνήσω ή να διαφωνήσω.
Ξεκίνησα να φωτογραφίζω περισσότερο για μένα. Πριν ακόμη ξεκινήσω τις φωτογραφίσεις, ήμουν κατά κάποιο τρόπο κομμάτι της σκηνής και λόγω του κύκλου στον οποίο βρισκόμουν. Οι ΒΗΤΑ ΠΕΙΣ είναι καλοί μου φίλοι χρόνια. Είχαμε ένα graffiti crew το ‘96 και δυο μέλη στη συνέχεια, ενώθηκαν με τους ΒΗΤΑ ΠΕΙΣ. Άρχισα να τους φωτογραφίζω απ’ όταν έδωσαν το 4ο live τους, όταν ήταν αυτοί 20 και εγώ 23 χρονών».
«Έχω ζήσει εποχές, πριν από 20 σχεδόν χρόνια, να φωτογραφίζω Μικρό Κλέφτη ή live του ΛΕΞ και να γινόταν θέμα το ότι ήρθαν 100 άτομα. Σήμερα, καλλιτέχνες όπως είναι ο ΛΕΞ αλλά και άλλοι, το βλέπεις πια μέσα από τα live τους, πως έχει ξεφύγει το πράγμα με το πόσος κόσμος τους ακολουθεί.
Αυτό συμβαίνει πολύ έντονα και με τον Bloody Hawk. Μια από τις τελευταίες ιστορικές συναυλίες της χιπ χοπ σκηνής ήταν αυτή του Bloody Hawk, στην Ξάνθη τον Νοέμβρη του 2024. Έγινε στην πόλη του και στο γήπεδο του ΑΟΞ, με ρεκόρ κόσμου. Με αυτήν την συναυλία, ήταν η στιγμή του να ευχαριστήσει την πόλη του. Είχε ανακοινώσει τη συναυλία μέσα από τα social του λίγες εβδομάδες πριν και σε μια πόλη 45.000 κατοίκων ήρθαν οι 15.000. Αυτό είναι σπουδαίο πράγμα».
«Είμαι τυχερός γιατί έχω βρεθεί σε ιστορικές συναυλίες, εκτός από δύο που μου έχουν μείνει σαν απωθημένο. Αυτές ήταν Terror X Crew - που είμαι μέχρι και σήμερα φανατικός - στο Camel Club το 1999 και 12ος Πίθηκος με τη Συμφωνική στη Θεσσαλονίκη, το 2022».
Το κοινό σήμερα
«Κάθε καλοκαίρι λέμε ότι φέτος είναι το πικ για τη ραπ σκηνή και τελικά κάθε φορά είναι το επόμενο καλοκαίρι. Όταν οι Λόγος Τιμής δεν μπορούν παίξουν Ριζούπολη γιατί θέλουν ακόμη μεγαλύτερο χώρο ή όταν δεν βρίσκουμε πια μέρος για να παίξει ο ΛΕΞ στην Αθήνα, βλέπεις ότι κάτι γίνεται.
Πιο παλιά δεν υπήρχαν και τόσο μικρές ηλικίες στα ραπ live όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια. Αλλά σήμερα, το ραπ είναι παντού. Τα πιτσιρίκια που είχαν κλειστεί μες το σπίτι στην καραντίνα και δεν έχουν αναμνήσεις και εμπειρίες από λύκειο, έχουν ανάγκη τις συναυλίες.
Είναι το νούμερο ένα είδος διασκέδασης σήμερα. Αν δεν είχαμε την καραντίνα δεν ξέρω πως θα είχε διαμορφωθεί αυτό αλλά σήμερα το κλαμπ της εποχής είναι οι συναυλίες. Το καλοκαίρι θυμάσαι τι γινόταν; Συναυλίες. Γι' αυτό και παρόλο που τα μέσα συνολικά δεν ενδιαφέρονται για τη ραπ σκηνή, τώρα που βλέπουν τι συμβαίνει άρχισαν να ζητάνε να καλύψουν ΛΕΞ».
«Το ελληνικό κοινό έχει τρομερή ενέργεια απλώς ακόμη, δεν υπάρχει μια φεστιβαλική παιδεία όπως στο εξωτερικό. Αυτό σιγά σιγά αλλάζει, με τα φεστιβάλ που γίνονται τα καλοκαίρια σε διάφορα μέρη. Επίσης, παρατηρώ ότι στην Ελλάδα συνήθως οι περισσότεροι ακολουθούν τον καλλιτέχνη τους. Γι’ αυτό και ο κόσμος συνήθως προτιμά να πάει στο live του καλλιτέχνη που ακολουθεί πάρα σε κάποιο μεγαλύτερο φεστιβάλ που είναι πέντε άτομα από τη ραπ σκηνή.
Κάτι πολύ ενδιαφέρον και όμορφο που παρατηρώ και ξέρω είναι ότι σήμερα σε ραπ συναυλίες, μαζί με τα πιτσιρίκια που έρχονται έτσι κι αλλιώς, έρχονται και οι γονείς τους. Αυτό ίσως να συμβαίνει γιατί στην αρχή οι γονείς μπορεί να σκέφτονται τι συμβαίνει σε αυτές τις συναυλίες, αλλά τελικά, αρχίζουν να γουστάρουν και έρχονται συνειδητά με τα παιδιά τους. Αυτή είναι μια τεράστια νίκη των ραπ καλλιτεχνών.
«Πιστεύω τα παιδιά καταλαβαίνουν υποσυνείδητα τι είναι αυτό που λέγεται στις ραπ συναυλίες κι ας υπάρχει αυτή η μάστιγα του "φασαίου". Αλλο να πηγαίνουν σε συναυλίες που μιλάνε για ναρκωτικά και γυναίκες και άλλο στα ραπ live με κοινωνικοπολιτικό στίχο. Κάτι μένει στο τέλος της ημέρας.
Τα τραγούδια που ακούς στη νεαρή ηλικία που διαμορφώνεις τον χαρακτήρα σου, είναι αυτά που θα τα έχεις μέσα σου και θα τα ακούς για πάντα».
Η πιο δύσκολη φωτογράφιση σε συναυλία μέχρι σήμερα;
«Από τις πιο δύσκολες, ήταν η συναυλία με τα 30.000 άτομα στο Καυτανζόγλειο για τον ΛΕΞ. 17 χλμ περπάτημα. Έχει φωτογραφίες από κάθε πιθανή και απίθανη γωνία του Καυτανζογλείου. Θέλω να καταγράφω τα πάντα. Ανάλογα το χώρο βγάζω και αντίστοιχο αριθμό φωτογραφιών φυσικά. Εκεί μπορεί να έβγαλα και 1000 φωτογραφίες.
Ωστόσο επειδή καταγράφω τον κόσμο και τις κινήσεις του, η πιο δύσκολη συναυλία μου από αυτήν άποψη είναι λ.χ. ο Αλκίνοος Ιωαννίδης (σ.σ. γέλια) - που τον θεωρώ από τους καλύτερους καλλιτέχνες φυσικά».
«Έχει τύχει να κατεβάσω κάμερα λόγω συμπεριφοράς του καλλιτέχνη»
«Με ενδιαφέρει πολύ ο χαρακτήρας του κάθε καλλιτέχνη. Ας πούμε Novel, 12oς πίθηκος, Λ.Τ., Anser, Bloody Hawk, είναι κάποια από τα ονόματα που μου έρχονται πρώτα στο μυαλό, χωρίς να θέλω να αδικήσω άλλους γιατί πολύ δύσκολα θα δεις ράπερ με κακό χαρακτήρα όμως - με ελάχιστες φυσικά εξαιρέσεις. Επίσης, ενώ δεν ακούω τραπ, θέλω να πω για τον Mad Clip. Από τα πιο αξιόλογα άτομα που έχω γνωρίσει.
Εχει τύχει στο παρελθόν να κατεβάσω κάμερα λόγω συμπεριφοράς του καλλιτέχνη. Παλαιότερα είχα αρνηθεί να φωτογραφίσω έναν τράπερ επειδή είχε ρατσιστικό λόγο.
Ο κάθε ένας επιλέγει ποιος τον ακολουθεί, ποιος ασχολείται μαζί του και για ποιον λόγο. Το έχω πει και στο παρελθόν και έχω παρεξηγηθεί από τράπερ αλλά έχετε ποτέ ακούσει να μιλάνε για το ποια είναι η προσωπική ζωή του Bloody Hawk ή του Anser;»
«Αν τελικά κάτι καταγράφω όλα αυτά τα χρόνια, είναι το συναίσθημα.»
«Οι μαθητές μου από τη σχολή νομίζουν ότι όλη μέρα "αράζω" με ράπερς. Δεν κάνουμε παρέα. Πρέπει να υπάρχει μια αμοιβαία εκτίμηση και να μην ξεπερνιούνται τα όρια. Επίσης όλοι ξέρουν πως ό,τι βλέπω backstage, δεν θα βγει ποτέ προς τα έξω. Δεν έχω εκθέσει ποτέ άνθρωπο, έχω δει τα πάντα αλλά, ξέρω πότε να κατεβάσω την κάμερα».
Η διαδικασία μιας συναυλιακής φωτογράφισης
«Μαθαίνω ποια είναι η playlist, πότε θα γίνει τι. Υπάρχει μελέτη. Ξέρω ότι ο ΛΕΞ ας πούμε δεν θέλει φώτα, προτιμάει τις σκιές κλπ. Μου λένε επίσης πότε θα βγει ο κάθε guest ώστε να ξέρω να πάω μπροστά και να προλάβω να φωτογραφίσω.
Με ενδιαφέρει ο κόσμος στις φωτογραφίες μου. Οι περισσότεροι πάνε για να φωτογραφίσουν τους καλλιτέχνες, εμένα με ενδιαφέρει να βγάλω όχι μόνο τον καλλιτέχνη, αλλά και το κοινό και την ενέργεια του. Κινούμαι μες στο συναυλιακό χώρο και φωτογραφίζω από κάθε πιθανό σημείο. Αν τελικά κάτι καταγράφω όλα αυτά τα χρόνια είναι το συναίσθημα».
«Η συναυλιακή φωτογραφία είναι το πιο κακοπληρωμένο φωτογραφικό είδος. Στο συναυλιακό, είμαι εγώ που πληρώνομαι και 40 άτομα που παρακαλάνε να φωτογραφίσουν τσάμπα. Αυτό το εκμεταλλεύονται δυστυχώς κάποιες εταιρείες παραγωγής και κάποια φεστιβάλ. Γενικά, δεν δέχομαι να πάω κάπου χωρίς πληρωμή, εκτός αν γίνεται για κάποιον κοινωνικό σκοπό.
Η εταιρεία παραγωγής Dynasty είναι εκεί που είναι αυτή τη στιγμή γιατί αυτοί που δουλεύουν για αυτήν πληρώνονται σαν επαγγελματίες όπως πρέπει, δεν υπάρχει εκεί το «ελάτε να δουλέψετε τσάμπα μαζί μας επειδή αγαπάτε τη μουσική».
Για τη σκηνή Αθήνας και Θεσσαλονίκης
«Διαφορετικές πόλεις, παρόμοια βιώματα, ίδιος στίχος για τα αστικά κέντρα. Η Θεσσαλονίκη πράγματι στα χρόνια έχει αποδείξει ότι βγάζει πολύ διαφορετικό ήχο, στίχο και άλλη κουλτούρα. Τα μεγαλύτερα ονόματα της μουσικης, είτε ροκ είτε ραπ, είναι από εκεί. Οι κουλτούρες στην Θεσσαλονίκη είναι μαζεμένες. Στην ίδια πλατεία θα μαζευτούν τα παιδιά της ραπ, σε άλλα στέκια οι πανκιδες και σε άλλα οι μεταλάδες.
Στην Αθήνα δεν υπάρχει πλατεία με κοινές παρέες, δεν υπάρχουν στέκια εδώ και πάρα πολλά χρόνια, όπως δεν υπάρχουν και μουσικές φυλές και σκηνές. Είναι κάπως πιο φλατ τα πράγματα».
Τι θα έλεγες σε έναν νέο που θέλει να γίνει φωτογράφος;
«Παρατηρώ στους νεότερους ότι δεν υπάρχει υπομονή, θέλουν όλοι να γίνουν γνωστοί, γρήγορα και να πάρουν την αποδοχή από τα social media. Θέλει όμως δουλειά. Άμα ανέβεις γρήγορα, θα πέσεις και γρήγορα. Αν θέλεις κάτι το κάνεις, με όποια μέσα κι αν διαθέτεις, δεν υπάρχουν δικαιολογίες. Σ’ αρέσει να φωτογραφίζεις λ.χ. μόδα; Πάρε δυο φίλους σου, πηγαίνετε σε ένα μέρος και τράβα φωτογραφίες.
Είδα τις προάλλες σε μια συναυλία, μια κοπέλα γύρω στα 18, που φωτογράφιζε από ένα σημείο που δεν είχε πάει κανείς άλλος. Της μίλησα, μου είπε ότι σπουδάζει φωτογραφία. Αυτή η κοπέλα φαίνεται ότι έχει τη δική της ταυτότητα και θα κάνει πολύ ωραία πράγματα στο μέλλον».
«Θέλω πολύ να βοηθήσω τον άλλον αν δω ότι αγαπάει τις συναυλίες. Έχει τύχει να μου στείλουν άτομα αν μπορούν να έρθουν να φωτογραφίσουν συναυλίες και όταν τους ρωτάω σε ποιες συναυλίες πήγαν τελευταία, μου απαντούν "δεν πάω σε συναυλίες". Μπορώ να καταλάβω από τα μαθήματα που κάνω, ποιος θα γίνει φωτογράφος. Εικόνες βγάζουν πάρα πολλοί, φωτογραφίες λίγοι.
Η κάμερα είναι ένα εργαλείο και αν έχεις ακόμη καλύτερο εργαλείο, σίγουρα θα κάνεις ακόμη καλύτερο αποτέλεσμα. Πρέπει να ανανεώνουμε τακτικά τον εξοπλισμό γι’ αυτό και επενδύουμε πάρα πολλά χρήματα σε αυτόν. Αυτό που ακούω όμως “Τι ωραίες φωτογραφίες που βγάζει η κάμερα σου”, είναι σαν λες στον δημοσιογράφο, τι ωραία που γράφει το πληκτρολόγιό του».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
