Το "Adolescence" είναι το μεγάλο χιτ του Netflix, μια σειρά που μας προετοιμάζει για όσα είναι ικανός να πράξει ένας ανήλικος με διαταραγμένο ψυχισμό και πρόσβαση σε smartphone. O ηθικός πανικός στην ελληνική μυθοπλασία βέβαια δεν μας είναι καθόλου ξένος, μας τον έχει «ταΐσει» σε μεγάλες δόσεις η μικρή και η μεγάλη οθόνη. Παρακάτω επιχειρήσαμε να καταγράψουμε ηχηρά παραδείγματα μυθοπλασίας με κύριο σημείο αναφοράς το μοτίβο «οι νέοι δεν ξέρουν τι τους γίνεται». Γειά σας κύριε Όμηρε Ευστρατιάδη!
Νόμος 4000 (1962)
Σκηνοθεσία: Γιάννης Δαλιανίδης
Τι έχουμε εδώ: Την «μητέρα» όλων των ταινιών ηθικού πανικού. Πρόκειται για ασπρόμαυρη ελληνική δραματική ταινία του 1962 της Φίνος Φιλμ σε σενάριο και σκηνοθεσία Γιάννη Δαλιανίδη, που αναφέρεται στο Νόμο 4000 του 1958 περί τεντιμποϊσμού. Πρωταγωνιστούν Ζωή Λάσκαρη, Κώστας Βουτσάς, Κατερίνα Χέλμη και φυσικά εδώ λαμβάνουν χώρα περιστατικά με ξυρισμένα κεφάλια, με κεσέδες γιαουρτιών (κατακέφαλα) και όχι μόνο.
Φυλακές Ανηλίκων (1982)
Σκηνοθεσία: Ντίμης Δαδήρας
Τι έχουμε εδώ: Η ταινία που μας έδειξε τον Θέμη Μάνεση, τον αγαπημένο ηθοποιό που αργότερα έπαιξε στους «Αυθαίρετους» και στους «Δύο Ξένους», ως ανήλικο. Είναι πιθανό, αν κρίνουμε από το μερακλίδικο μουστάκι, ο Θέμης Μάνεσης να γεννήθηκε 36 ετών, αλλά δεν παίρνουμε κι όρκο.
Η ταινία είναι «ηθικός πανικός overload», σου προκαλεί άγχος από το πρώτο δευτερόλεπτο και σε κάνει να πιστέψεις πώς κάθε 16χρονος στα `80ς κινδύνευε ανά πάσα στιγμή να βρεθεί στη φυλακή και να μη βγει ποτέ από εκεί.
Η Στροφή - 1982
Σκηνοθεσία: Γιάννης Δαλιανίδης φυσικά
Τι έχουμε εδώ: Την ταινία που βάζει στο πιο ψηλό βάθρο τον ηθικό πανικό, που τον «φωνάζει» με ντουντούκα όσο πιο δυνατά μπορεί. Ο Πάνος Μιχαλόπουλος υποδύεται ένα νέο που αγαπάει τις μηχανές και με το «καλημέρα» χάνει τη γη κάτω από τα πόδια του, όταν γνωρίζει ένα όμορφο κορίτσι. Σχεδόν αμέσως εθίζεται στα ναρκωτικά, γίνεται βαποράκι και ασκεί βία στον αδελφό του (Τάσος Χαλκιάς) και στη μάνα του (Κούλα Αγαγιώτου), με μοναδικό στόχο να τους κλέψει λεφτά.
Αφού ο Δαλιανίδης μας δείξει ότι οι νέοι της εποχής είναι κουτά ανθρωπάκια, που μπορούν να ρίξουν τις ζωές τους στα σκουπίδια, απλά γιατί χρειάζονται λεφτά και ερωτική επιβεβαίωση, στη συνέχεια αποθεώνει τον ήρωα του.
Τον τοποθετεί σε ένα δραματικό «ταξίδι» επιστροφής στη νηφαλιότητα, που καταλήγει γελοίο, με σκηνές όπως εκείνη η θρυλική με το «τι να μου κάνουν τα βάλιουμ μάνα!» που φωνάζει ο Μιχαλόπουλος στη μητέρα του.
Xούλιγκανς: Κάτω τα χέρια από τα νιάτα - 1983
Σκηνοθεσία: Κώστας Καραγιάννης
Τι έχουμε εδώ: Μια κάπως «αχταρμάς» αντιμετώπιση του φαινομένου του χουλιγκανισμού, που μετατρέπει σε καρτούν τους νεαρούς πρωταγωνιστές. Ο μοναδικός διδακτισμός που υπάρχει εδώ είναι ένα «μην τυχόν και ανέβεις σε μηχανή και αρχίσεις να πηγαίνεις στο γήπεδο γιε μου, θα σε αποκληρώσουμε!».
Ο Γιάννης Μπέζος κάνει ένα πέρασμα εδώ ως φανατικός ΑΕΚτζης (δεν θέλει να μιλάει σήμερα γι' αυτή την ταινία), ενώ ο Γιώργος Πετρόχειλος μας χαρίζει τη θρυλική ατάκα «Πατέρα, η αλήθεια βρίσκεται στους Σεξ Μπίστολζ» και ύστερα χορεύει ξέφρενα σε ένα σκοπό που μοιάζει με σάουντρακ στριπτιζάδικου.
Fun fact: Και η ταινία του Νίκου Φώσκολου για τη Θύρα 7 ασχολείται ακριβώς με το ίδιο θέμα, τη βία στα γήπεδα. Η μόνη διαφορά είναι πως το σενάριο της ταινίας προβαίνει στην εύκολη υπόθεση ότι οι νέοι που υπήρξαν θύματα στο Στάδιο Καραΐσκάκη την 8η Φεβρουαρίου 1981, ήταν χούλιγκανς, κάτι που - απόλυτα δικαιολογημένα - προκάλεσε την οργή των οικογενειών τους.
Αγόρια στη Πορνεία (1985)
Σκηνοθεσία: Όμηρος Ευστρατιάδης
Τι έχουμε εδώ: Μετά την επική επιτυχία της ταινίας «Άγγελος», ο Μιχάλης Μανιάτης πρωταγωνιστεί ξανά σε μια ταινία που μας ισχυρίζεται πως μας εισάγει στον κόσμο των queer ανθρώπων της δεκαετίας του `80. Στα μέσα των 80s το να εκδηλώσει gay σεξουαλικότητα ο γιός της μέσης ελληνικής οικογένειας ισοδυναμούσε με ντροπή και βουτιά σε ένα κόσμο με σταθερή αξία το ρεζιλίκι και την ταπείνωση. Αυτή την «αλλαγή ηθών» περιγράφει η ταινία του Ευστρατιάδη.
Το Επόμενο Θύμα - 1990
Σκηνοθεσία: Λάκης Κομνηνός
Tι έχουμε εδώ: ο Λάκης Κομνηνός εκδικείται το θάνατο του γιου του από αυτοκτονία, καθώς έκανε τη στρατιωτική του θητεία. Είχε προηγηθεί ακραία κακοποίηση και βιασμός από άλλους φαντάρους. Αναίτια βία, υπέρ του δέοντος σκληρός ρεαλισμός στις σκηνές της κακοποίησης του πρωταγωνιστή, ενώ οι σκηνές εκδίκησης με τον Κομνηνό στα όπλα, θυμίζουν "Kill Bill".
Στο τραγούδι τίτλων ο Γιάννης Ζουγανέλης.
Τηλεόρασή
Εδώ έχουμε ελάχιστα πράγματα, κυρίως από τον λάτρη της δημιουργίας ιστοριών για νέους σε κίνδυνο, τον Γιάννη Δαλιανίδη, όπως το «Ρετιρέ», με την ιστορία του Διονύση, Θανάση ή Θάνου, που ξεμυαλίζει τόσο τη Χαρούλα όσο και την Ειρήνη και τους κλέβει τα λεφτά. Σκόρπιες ιστορίες με αφελείς νέους βλέπουμε σε σειρές όπως οι «Τολμηρές Ιστορίες» και η «Ανατομία ενός Εγκλήματος». Τουλάχιστον η αισθητική των εκάστοτε παραγωγών είναι εντυπωσιακά ανεβασμένη.
Τελικά, στη δεκαετία του `90 (ευτυχώς) οι σειρές όπως το «Λόγω Τιμής» τα «Μπακούρια» και η «Αναστασία» κατάφεραν να πληροφόρησαν το τηλεοπτικό κοινό πως οι 20ρηδες μπορούν να είναι πολυδιάστατες προσωπικότητες, με αντίληψη των κινδύνων γύρω τους και συναισθηματική νοημοσύνη. Το λες και μεγάλη κατάκτηση αυτό.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
