«Δαίμων» για την αρχαία ελληνική γραμματεία, δεν είναι κάτι κακό, κάτι που προκαλεί τρόμο, ούτε καν, κάτι που συνδέεται με γνωστό οπερατικό έργο που έγραψε κάποτε ο Νίκος Καρβέλας.
Η αρχαία ελληνική λέξη δαίμων υποδηλώνει τον θεό, καθώς και το πνεύμα ή τη θεϊκή δύναμη. Ο ορισμός του «δαίμονα» εμφανίζεται κυρίως στα έργα του Πλάτωνα, όπου περιγράφει τη θεϊκή έμπνευση του Σωκράτη.
Δαίμονες υπήρξαν μεγάλοι, όπως ο Δίας, η Αφροδίτη και ο Άρης, των οποίων τις δυνάμεις - αλλά και τις αδυναμίες - μάθαμε μέσα από τα βιβλία της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας. Υπήρξαν όμως και οι μικρότεροι δαίμονες, αυτοί που προκαλούσαν από δέος ως και γέλιο.
Αυτούς θα καταγράψουμε παρακάτω.
Ο Βασιλιάς των Ηλιθίων
Χαρακτηριζόταν ως «αιμοπότης», «απαιτητικός» και «ηλίθιος». Ήταν ο θεός της βλακείας, θα μπορούσε το ίδιο το κακόηχο όνομα του, να αποτελεί βρισιά. Ο Κοάλεμος ήταν το πνεύμα της ηλιθιότητας, η απόλυτη ενσάρκωση της ανοησίας.
Είναι πολύ πιθανό ο δαίμονας αυτός να έχει κάποια σχέση με τους Κοβάλους, δαίμονες της ακολουθίας του θεού Διονύσου. Συναντάμε αναφορές του στον Αριστοφάνη και επίσης στους Παράλληλους Βίους του Πλούταρχου.
Ασκάλαφος ο δαίμων
Αυτός θα μπορούσαμε να πούμε πως ήταν «ο θεός της ρουφιανιάς». Ήταν γιος του Αχέρωντα και της Γοργύρας. Εδώ πρέπει να σταθούμε στο γεγονός ότι «Γοργύρα» σημαίνει υπόνομος (ναι η Γοργύρα είναι η προσωποποίηση των βόθρων), άρα το ίδιο το οικογενειακό υπόβαθρο του Ασκάλαφου μάλλον μαρτυρούσε τι θα του συνέβαινε αργότερα.
Συγκεκριμένα, ο Ασκάλαφος κατέδωσε στον θεό Πλούτωνα ότι η Περσεφόνη είχε φάει σπόρια από το ρόδι, οπότε η θεά Δήμητρα τον τιμώρησε βάζοντας πάνω του ένα τεράστιο βράχο. Από αυτόν τον βράχο τον απάλλαξε ο Ηρακλής όταν κατέβηκε στον Άδη.
Τότε, ο Ασκάλαφος μεταμορφώθηκε από τη Δήμητρα στο ομώνυμο πουλί (του γένους βύας). Δεν ήταν και τόσο καλόψυχος δαίμονας.
Γλαύκος ο ανθηδόνιος
Πάρα πολλοί μύθοι συνοδεύουν τον δαίμονα της θάλασσας, την προσωποποίηση του γαλάζιου κύματος, τον Γλαύκο.
Αυτό που γνωρίζουμε πως είναι πως μάλλον, ήταν παιδί του Ποσειδώνα και της Ναϊδας, ή της Εύβοιας και του Πολύβου (γιού του Ερμή). Ένας μύθος λέει πως εμφανιζόταν στους ναυτικούς με γέρικο σώμα, κλαίγοντας για την αθανασία του, ενώ τους ειδοποιούσε με χρησμούς, για την περίπτωση που επρόκειτο να φυσήξουν δυνατοί άνεμοι. Οι έρωτες του Γλαύκου ήταν μοιραίοι. Η Σκύλλα τον αγάπησε και την αγάπησε κι αυτός.
Η Κίρκη όμως, δηλητηρίασε το λουτρό της Σκύλλας και αυτή μεταμορφώθηκε σε τέρας. Όταν αγάπησε την Αριάδνη, εκείνη την άφησε και έγινε σύζυγος του Διονύσου.
Ευρύνομος
Ακούγεται σαν κάποιος δαίμονας με σοσιαλιστικό υπόβαθρο και αγάπη για τους νόμους. Όχι, ο Ευρύνομος ήταν θεός του Κάτω Κόσμου, που έτρωγε τις σάρκες των σωμάτων και άφηνε κόκαλα!
Ιδαίοι Δάκτυλοι
Φαίνεται πως αυτοί οι πέντε δαίμονες, που κατάγονταν από το βουνό Ίδη της Κρήτης, βρήκαν και κατεργάσθηκαν πρώτοι το σίδηρο. Παράλληλα, η παράδοση αναφέρει πως η Ρέα ζήτησε από τους Ιδαίους να κάνουν babysitting στο βρέφος της, το θεό Δία.
Αργότερα οι πέντε Ιδαίοι θρυλείται πως έκαναν τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες! Συγκεκριμένα, οι Ηρακλής, Παιωναίος, Επιμήδης, Ιάσιος και Ίδας, ξεκίνησαν να κάνουν αγώνες δρόμου καθώς πρόσεχαν τον θεό Διά, για να περάσουν την ώρα τους. Δεν το λες και τόσο «συγκεντρωμένο» babysitting!
Ταράξιππος
Τον συναντούσες κυρίως στην Ολυμπία και στον Ισθμό και συνήθως έκανε την εμφάνιση του στον ιππόδρομο. Εκεί, το πνεύμα του εμφανιζόταν στη σφενδόνη, εκεί που τα άρματα έκαναν στροφή.
Ο Ταράξιππος αιφνιδίαζε τους δρομείς και τα άλογα τους, προκαλώντας αναρχία στον ιππόδρομο.
Σκίταλοι
Τοκογλύφοι, παπατζήδες, nigerian scammers, απατεώνες κάθε λογής, εκφράζονταν στην αρχαία ελληνική μυθολογία από τους δικούς τους ινφλουένσερ, τους δαίμονες Σκίταλους.Ήταν οι προστάτες των απατεώνων της αγοράς, και είχαν συγγένεια με τους Φένακες, τους Βερεσχέθες, τους Κοβάλους, και άλλους «πονηρούς» δαίμονες.
Κόβαλοι
Τρολ, νταήδες, καθάρματα. Στην αρχαία ελληνική μυθολογία με το όνομα Κόβαλοι ήταν γνωστή μία ομάδα από δαίμονες που ανήκαν στην ακολουθία του θεού Διονύσου. Οι Κόβαλοι αναφέρονται από τον Αριστοφάνη, ο οποίος τους χαρακτηρίζει «κακόβουλους», «πανούργους» και «υβριστές».
Τελέσφορος
Καλό παιδί, ας μη του πάρουμε μια πάστα. Ο Τελέσφορος - κωδικό όνομα «Σωτήρας» - προστάτευε τους αρρώστους και όσους προσπαθούσαν να αναρρώσουν από κάποια ασθένεια. Ήταν πολύ κοντά, σαν «ενδιάμεσος», του θεού Ασκληπιού.
Πρίαπος - Ορθάνης
Μια περιγραφή του Ορθάνη, τον σκιαγραφεί ως «εκτεταμένον έχων το αιδοίον».
Λατρευόταν κυρίως στην Αθήνα, και θρυλείται πως συγγένευε με τον Πρίαπο, ή ήταν ο Πρίαπος, θεός της γονιμότητας, προστάτης των υποζυγίων και οικόσιτων ζώων, των καρποφόρων φυτών, των κήπων και των ανδρικών γεννητικών οργάνων.
Ισοδαίτης
Το code name του θεού Διονύσου - κατά την παράδοση - ένας δαίμονας που λάτρευε να μοιράζει δώρα, και το σημαντικότερο όλων, τον λάτρευαν οι γυναίκες ελευθέρων ηθών στην αρχαία Αθήνα.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
