Η δολοφονία του Μιχάλη έξω από το γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας από συμμορία οπαδών, έφερε ξανά στις συζητήσεις μας τον όρο «χούλιγκαν». Τι σημαίνει όμως; Θα προσπαθήσουμε να ορίσουμε πλήρως την έννοια αυτή.
To 1911, στη Ρωσία, υπήρχε μια «φοβερά κοινωνική μάστιξ εν Ρωσσία», οι οποίοι ονομάζονταν «Κούλιγκανς». Πρόκειται για διαβόητους συμμορίτες που δρούσαν στην Αγία Πετρούπολη, που κατέστρεφαν, λεηλατούσαν, δολοφονούσαν, με ψευδώνυμα όπως «ο Μαύρος Βασιλεύς», «Σατανάς» και «Περιβόλι».
Flashback: Από τον «hoolihan» στον «hooligan»
Στη δεκαετία του 1880, η έννοια «hooligan» συναντάται ως περιγραφή χαρακτήρων καρτούν, στο περιοδικό «Nuggets: A Serio-Comic Budget of Pictures & Stories». Οι Hooligan ήταν μια οικογένεια Ιρλανδών μεταναστών που προσπαθούσαν να προσαρμοστούν στη ζωή του Λονδίνου.
Ο σκιτσογράφος Τ. Σ. Μπέικερ ήταν ο δημιουργός του comic strip, που έδειχνε μια σειρά χαρακτήρων οι οποίοι κατά κύριο λόγο έκαναν εύκολα γκάφες και αρνούνταν επιδεικτικά να προσαρμοστούν στα ήθη της Βρετανίας.
Το όνομα «Hooligan» φαίνεται πως αποτελεί παράφραση του Ιρλανδικού επωνύμου «hoolihan», το οποίο χρησιμοποιήθηκε συχνά με σατιρικό τρόπο για να περιγράψει καρικατούρες Ιρλανδών σε τραγούδια, αστικούς μύθους και άλλες τοπικές ιστορίες της Βρετανίας κατά τις δεκαετίες του 1880 και 1890.
Το κόμικ του Μπέικερ σατιρίζε ιδανικά τις προκαταλήψεις και το «άγχος» των Λονδρέζων στα τέλη του 19ου αιώνα για τους Ιρλανδούς, που έκαναν την εμφάνιση τους στη βρετανική πρωτεύουσα με σκοπό τη μόνιμη εγκατάσταση.
Το 1891, οι Μπιλ Τζινκς και Μπομπ Μπάστερ, παρουσίασαν στο Βασιλικό θέατρο της Χαλ και ένα τραγούδι, με ενδιαφέροντες στίχους.
Oh, The Hooligans! Oh, the Hooligans!
Always on the riot,
Cannot keep them quiet,
Oh, The Hooligans! Oh, the Hooligans!
They are the boys,
To make a noise,
In our backyard.
Οι Χούλιγκαν, Οι Χούλιγκαν!
Πάντα κάνουν χαμό
Δεν μπορείς να τους κρατήσεις ήσυχους
Ω οι Χούλιγκαν, οι Χούλιγκαν
Είναι τα αγόρια,
που κάνουν θόρυβο
στην αυλή μας
Οι πρώτες συνδέσεις των χούλιγκαν με την οπαδική βία
Το 1894, η αστυνομία της περιοχής Σάουθγουάρκ θα προβεί σε μια σύλληψη. Τα στοιχεία του ατόμου που βρέθηκε στο κρατητήριο έχουν ενδιαφέρον: Είναι ο Τσαρλς Κλαρκ, αρχηγός της συμμορίας «Hooligan Boys», για τον οποίον είχε γίνει γνωστό πως δωροδοκούσε γραμματέα αστυνομικού τμήματος ώστε να σβήνει πρόστιμα που είχαν καταβληθεί προς τους συν-συμμορίτες του.
Οι χούλιγκαν στην Ελλάδα
Με μια αναζήτηση στις ελληνικές εφημερίδες, ξεκινώντας από τη δεκαετία του '20 και την εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ, βρίσκουμε αναφορές των «χούλιγκαν» σε άρθρο του Χ. Φεσσόπουλου με τίτλο «Ο Κομμουνισμός εν τη πράξει», στο οποίο περιγράφονται ως «απειλή για τις ατομικές ελευθερίες».
Μερικές δεκαετίες αργότερα (1959), οι «χούλιγκαν» επιστρέφουν πάλι στην εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ, σε αναφορές που σχετίζονται με επεισόδια συμμοριών στην Πολωνία.
Το 1966, η εφημερίδα Ελευθερία, περιγράφει τους Χούλιγκαν ως νεαρά άτομα από τη Σοβιετική Ένωση, που βλέπουν πολλές ταινίες, διαβάζουν πολλα βιβλία και αλλοτριωμένοι από τον καπιταλισμό, κάνουν μικροκλοπές και επεισόδια. Καμία αναφορά στο ποδόσφαιρο.
Οι πρώτες συνδέσεις των χούλιγκαν με το ποδόσφαιρο
Το 1982, ένα χρόνο μετά την τραγωδία της «Θύρας 7» και ένα χρόνο πριν από την κυκλοφορία της ταινίας «Χούλιγκανς, Κάτω τα χέρια από τα νιάτα», συναντάμε σε κείμενο άποψης στο Ριζοσπάστη, μια περιγραφή των χούλιγκανς ως «νέοι που που νομίζουν ότι βρήκαν επιτέλους στον ποδοσφαιρικό φανατισμό έναν «θεό», το ιδανικό που έλειπε για να γεμίσει τη ζωή τους.
Την ίδια περίπου εποχή, ο Διονύσης Σαββόπουλος με το τραγούδι «Χουλιγκάνοι» όχι μόνο βάζει για τα καλά τον όρο αυτό στο λεξιλόγιο μας, αλλά τον εξελληνίζει κιόλας.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
