Η οικονομική κρίση από το 2010 και μετά, η πανδημία της COVID-19, ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι επιπτώσεις στην ενέργεια, καθώς και νέες αναδυόμενες απειλές για την ανθρώπινη υγεία, έφεραν στο επίκεντρο σημαντικές εξελίξεις στον χώρο του φαρμάκου, στο ευρύτερο οικοσύστημα της υγείας και στις τάσεις σε Ελλάδα και Ευρώπη. Πρόσφατο σημαντικό επιστημονικό επίτευγμα αποτέλεσαν τα εμβόλια κατά του κορονοϊού, που μας επανέφεραν σε μια κανονικότητα, ενώ έρχονται νέες καινοτόμες θεραπείες, όπως οι γονιδιακές και κυτταρικές θεραπείες, που θα αλλάξουν τη ζωή των ασθενών, αλλά αποτελούν και μεγάλη πρόκληση για το σύστημα υγείας. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός στο χώρο της υγείας, στα νοσοκομεία, ο προσωπικός ιατρός, ο φάκελος του ασθενούς και λοιπές μεταρρυθμίσεις έρχονται να επιφέρουν σημαντικές αλλαγές στην καθημερινότητα των πολιτών και ευελπιστούμε και σε όλο το χώρο της υγείας στην Ελλάδα.
Ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) και οι φαρμακευτικές εταιρείες-μέλη του, τα τελευταία χρόνια και παρά τις αντίξοες συνθήκες, κατάφεραν να ανταποκριθούν με επιτυχία στη βασική τους αποστολή, κάνοντας διαθέσιμες όλες τις κατάλληλες θεραπείες στον πληθυσμό της χώρας και διασφαλίζοντας ότι κανένα φάρμακο δεν θα λείψει από Έλληνα ασθενή. Οι εξελίξεις, όμως, στη φαρμακευτική πολιτική, η υπέρβαση της δαπάνης, που σημαίνει υπερφορολόγηση, ο ελλιπής έλεγχος της συνταγογράφησης, η διαιώνιση των στρεβλώσεων και το τελευταίο διάστημα και οι ελλείψεις φαρμάκων έχουν φέρει σε απόγνωση τόσο τους ασθενείς όσο και τις φαρμακευτικές εταιρείες. Για να μπορέσουν οι εταιρείες να συνεχίσουν να εξυπηρετούν τους πολίτες της χώρας αξιοπρεπώς και συγχρόνως να είναι οικονομικά βιώσιμες πρέπει να αλλάξει η αντιμετώπιση της Πολιτείας προς το φάρμακο. Η Πολιτεία πρέπει να επενδύσει στο φάρμακο.
Κοινή παραδοχή όλων των εμπλεκομένων στο χώρο της υγείας είναι ότι ο κρατικός προϋπολογισμός φαρμάκων είναι ανεπαρκής. Για την ακρίβεια, απέχει πάρα πολύ από το να μπορεί να καλύψει τις πραγματικές ανάγκες των ασθενών στη χώρα. H συνολική δημόσια δαπάνη για φάρμακα τα τελευταία 10 περίπου χρόνια κινείται στα 2,5 δις ευρώ, ενώ η συνολική φαρμακευτική κατανάλωση αυξάνεται μόνο για φέτος συνολικά με ποσοστό 8% - στα ιδιωτικά φαρμακεία με 6,3% (στοιχεία IQVIA) και στα Νοσοκομεία με 12,5% - έναντι πέρσι. Αλλά η Πολιτεία δεν χρηματοδοτεί αντίστοιχα τη δημόσια δαπάνη για το φάρμακο! Επιπλέον, για παράδειγμα η Ελλάδα υστερεί σημαντικά στη δημόσια κατά κεφαλή νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη, κατά -52% και -63% έναντι της Νότιας Ευρώπης (ΝΕ) και της Δυτικής Ευρώπης (ΔΕ) αντίστοιχα.
Η υγεία είναι αγαθό υψίστης σημασίας για τους πολίτες και αντιμετωπίζεται από την Πολιτεία σαν ένα ακόμη κόστος που βαραίνει τον κρατικό προϋπολογισμό. Από τη διαπίστωση αυτή ξεκινούν μια σειρά από στρεβλώσεις που καθιστούν ουσιαστικά μη βιώσιμο το σύστημα υγείας. Αυτό που συμβαίνει στην πράξη είναι πως τη διαφορά ανάμεσα στον ανεπαρκή κρατικό προϋπολογισμό και την πραγματική ζήτηση για φάρμακα, την καλύπτουν μέσω του μηχανισμού υποχρεωτικών επιστροφών και εκπτώσεων (clawback και rebates) οι ίδιες οι φαρμακευτικές εταιρείες. Και η διαφορά αυτή αυξάνει ανεξέλεγκτα χρόνο με τον χρόνο. Στα νοσοκομεία, ένα απόλυτα ρυθμισμένο περιβάλλον όπου δεν δικαιολογείται η υπέρβαση, η φαρμακοβιομηχανία δίνει το 1 στα 2 φάρμακα δωρεάν! Τα ποσά των υποχρεωτικών επιστροφών αγγίζουν σε ετήσια βάση το 1,8 δις ευρώ, ενώ κάποιες φαρμακευτικές εταιρίες καλούνται να παρέχουν δωρεάν στην Πολιτεία 7 στα 10 φάρμακα που διαθέτουν στη χώρα. Το κράτος καλύπτει ουσιαστικά τη ζήτηση για φάρμακα μέχρι τον Απρίλιο, ενώ για τον υπόλοιπο χρόνο όλο το κόστος αναλαμβάνουν να το καλύπτουν οι φαρμακευτικές εταιρίες. Παράλληλα, η Πολιτεία αδυνατεί να ελέγξει το μείγμα της συνταγογράφησης, γεγονός που οδηγεί σε μειωμένη αποτελεσματικότητα.
Ζητούμε από την Κυβέρνηση τη σταδιακή βελτίωση της χρηματοδότησης του φαρμάκου, τον έλεγχο της συνταγογράφησης και τη βελτίωση της απόδοσης της επένδυσης, μέσω της ψηφιοποίησης της υγείας. Το σύστημα υγείας πρέπει να γίνει πιο αποτελεσματικό, αλλά και πιο αποδοτικό. Οι πόροι θα πρέπει να διαθέτονται στην φροντίδα υψηλής αξίας και στην πρόληψη, ενώ παράλληλα τα αποτελέσματα και οι δαπάνες να ελέγχονται και να αξιολογούνται ολιστικά.
Τα εργαλεία που χρειαζόμαστε για τον ορθολογισμό του συστήματος και πρέπει να υιοθετηθούν άμεσα, είναι:
- ορθή εφαρμογή θεραπευτικών και συνταγογραφικών πρωτοκόλλων,
- ηλεκτρονικός φάκελος ασθενούς,
- διασύνδεση των εργαστηριακών εξετάσεων με την ηλεκτρονική συνταγογράφηση,
- εισαγωγή της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης στα Νοσοκομεία,
- διενέργεια διαγωνισμών στα Νοσοκομεία,
- σωστή αξιολόγηση των νέων φαρμάκων και επιβράβευση της καινοτομίας.
* Ο Μιχάλης Χειμώνας είναι Γενικός Διευθυντής του ΣΦΕΕ
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
