Αλυσιδωτές αντιδράσεις τόσο στην οικονομία αλλά και στην καθημερινή ζωή στην Τουρκία έχει φέρει η απόφαση του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, να καθαιρέσει τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας της χώρας Νάτζι Αμπάλ στις 19 Μαρτίου.
Από την αποπομπή του κεντρικού τραπεζίτη και μετά, η λίρα χάνει συνεχώς έναντι του δολαρίου και από το 7.21 έχει φτάσει πάνω από το 8 και το πρωί της Δευτέρας κυμαινόταν στο 8.13.
Αυτή η συνεχής πτώση της λίρας, επιδεινώνει την αστάθεια στην οικονομία, αλλά και τις αυξήσεις σε βασικά καταναλωτικά αγαθά. Εκτιμάται ότι σχεδόν 1.000.000 νοικοκυριά στην Κωνσταντινούπολη δεν μπορούν ν’ αγοράσουν ούτε ψωμί.
Όπως είχε αναφέρει ένας Τούρκος βουλευτής της αντιπολίτευσης «πρωταθλητές» στις αυξήσεις είναι τα αυγά, το λάδι και συγκεκριμένα το σπορέλαιο και το τυρί, τα οποία αυξήθηκαν κατά 82%, 52% και κατά 40% αντίστοιχα. Τέλος ακόμα και τα ζυμαρικά που αποτελούν ένα φθηνό αγαθό για το μέσο πολίτη της Τουρκίας, του οποίου το εισόδημα δεν ξεπερνά τα 300 ευρώ το μήνα, έχουν αυξηθεί κατά 300%.
Μάλιστα στην εκπομπή «Ώρα Ελλάδος» του Open μίλησε μία Ελληνίδα κάτοικος της Ίμβρου, η οποία σχολίασε ότι καθημερινά αυξάνονται οι τιμές και πέφτει η ποιότητα. Ενδεικτικό όπως είπε είναι ότι εκεί που πριν από δύο χρόνια έβγαινες από το σπίτι με 50 λίρες, πέρσι χρειαζόσουν 100 και πλέον 200.
Πολιτική αντιπαράθεση για την τιμή του ψωμιού
Οι τιμές βασικών αγαθών και ιδιαίτερα του ψωμιού έχουν προκαλέσει πολιτική αντιπαράθεση δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου και ο επικεφαλής του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), Κεμάλ Κιλιντσντάρογλου, επισκέφθηκαν το Σάββατο ένα εργοστάσιο παραγωγής ψωμιού.
«Το ψωμί θα πρέπει να μπαίνει στο σπίτι κάθε κατοίκου της Κωνσταντινούπολης. Ο δήμαρχος παλεύει γι’ αυτό. Έχουμε δηλώσει επανειλημμένως ότι κανένα παιδί δεν θα πρέπει να πηγαίνει πεινασμένο για ύπνο σε κανένα σπίτι», δήλωσε ο πρόεδρος του CHP.
Ένας από τους πρώτους που είχαν σπεύσει να εκμεταλλευτούν τις συνεχείς αυξήσεις στις τιμές αγαθών όπως το ψωμί ήταν ο πρόεδρος του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP) και κυβερνητικός εταίρος του Ερντογάν, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ο οποίος είχε ξεκινήσει την εκστρατεία του «κρεμασμένου ψωμιού».
«Κάθε πλούσιος άνθρωπος της πατρίδας πρέπει να πάει στο πλησιέστερο φούρνο, να αγοράσει ψωμί και να το κρεμάσει έξω για τους φτωχούς. Δεν κοιμάται κανείς όσο ο γείτονάς του πεινάει», ανέφερε η καμπάνια του Μπαχτσελί.
Σύμφωνα με ανεξάρτητους οικονομολόγους από τον Αύγουστο του 2014 όταν ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερτνογάν ανέλαβε πρόεδρος της Τουρκίας, η λίρα έχει χάσει το 74% της αξίας της έναντι του αμερικανικού δολαρίου, ενώ από τις αρχές του 2021 έχει υποτιμηθεί κατά 28,5%. Επιπλέον ο πραγματικός πληθωρισμός αγγίζει το 29%, την ώρα που η κυβέρνηση κάνει λόγο για 13-15% πληθωρισμό.
Με τα προϊόντα να έχουν γίνει απλησίαστα λόγω της λίρας, ο πρώην πρωθυπουργός και ηγέτης του «Κόμματος του Μέλλοντος» (Gelecek Partisi), Αχμέτ Νταβούτογλου άσκησε σκληρή κριτική στον Ερντογάν αφήνοντας αιχμές για πλουτισμό όσον είχαν γνώση της επικείμενης αλλαγής του κεντρικού τραπεζίτη.
«Το συνάλλαγμα και ο χρυσός βρίσκονται στα χέρια των κυβερνώντων και των εργολάβων με τους οποίους συνεργάζονται. Την ημέρα που άλλαξε ο κεντρικός τραπεζίτης έγινε αλλαγή συναλλάγματος αξίας 450 εκατομμυρίων. Ποιοι πλούτισαν εκείνο το βράδυ, ποιοι αύξησαν την περιουσία τους; Ποιο λόμπι επιτοκίων υπηρετήσατε; Πρώτα απ’ όλα απαντήστε μας σε αυτά τα ερωτήματα».
Σύμφωνα με διεθνείς οίκους οι τουρκικές τράπεζες έχουν βάλει χέρι στα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας, ξοδεύοντας πάνω από 100 δισεκατομμύρια για να στηρίξουν την κατάρρευση της λίρας.
Ο ίδιος ο Ερντογάν πάντως εμφανίζεται ψύχραιμος, ισχυριζόμενος ότι η κατάσταση δεν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα.
Κάτι παρόμοιο είχε κάνει και τον περασμένο Οκτώβριο όταν είχε βρεθεί στη Μαλάτεια στο πλαίσιο κομματικής περιοδείας.
Τότε είχε κάνει βόλτα στην πόλη με λεωφορείο και είχε συναντηθεί με πολίτες, οι οποίοι του έκαναν παράπονα ότι δεν έχουν να φάνε ούτε ψωμί.
Συγκεκριμένα ένας πολίτης είπε στον Τούρκο πρόεδρο ότι «δεν έχουμε ψωμί να φάμε στο σπίτι, είμαστε άνεργοι».
Με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να του αποκρίνεται ότι το βρίσκει υπερβολικό αυτό που άκουσε (να μην έχει να φάει) και για… βάλσαμο του έδωσε ένα πακετάκι τσάι λέγοντάς του: «Πάρε, είναι τσάι του… κεφιού αυτό. Πιες αυτό το τσάι».
Στη συνέχεια μάλιστα πέταξε και άλλα πακετάκια με τσάι στο συγκεντρωμένο πλήθος.
Την περασμένη Τετάρτη (24/3) ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προσπάθησε να καθησυχάσει τους πάντες, λέγοντας ότι η Τουρκία δεν έχει την πολυτέλεια να γυρίσει την πλάτη της στην ανατολή αλλά ούτε και στη δύση.
Το πιο σημαντικό, όμως ήταν ότι ζήτησε από τον λαό να βγάλει τον χρυσό και το συνάλλαγμα που έχει στα σπίτια για να τον ρίξει στην αγορά ούτως ώστε να αντιμετωπίσει την κατρακύλα της λίρας.
Ο Ερντογάν εναντιώνεται στα υψηλά επιτόκια
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι μεγάλος πολέμιος των υψηλών επιτοκίων και θεωρεί ότι η χώρα του βρίσκεται σε οικονομικό πόλεμο με το «δαιμονικό τρίγωνο», δηλαδή με τα επιτόκια, τις συναλλαγματικές ισοτιμίες και τον πληθωρισμό.
Επίσης έχει επανειλημμένως διατυπώσει μία άποψη ότι ο πληθωρισμός ανεβαίνει όταν εφαρμόζεις αυστηρή νομισματική πολιτική. Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την ορθόδοξη άποψη των οικονομολόγων, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι η αύξηση των επιτοκίων είναι ο κατάλληλος τρόπος για ν’ αντιμετωπιστεί το χρόνιο πρόβλημα του υψηλού πληθωρισμού στην Τουρκία. Μάλιστα το 2019 απέλυσε το διοικητή της κεντρικής τράπεζας επειδή «δεν ακολουθούσε οδηγίες».
Σύμφωνα με τον επικεφαλής της ομάδας αξιολόγησης δημόσιου χρέους του οίκου πιστοληπτικής ικανότητος Fitch, Ντάγκλας Γουινσλόου, η απόλυση του Αγκμπάλ από τη θέση του κεντρικού τραπεζίτη και η τοποθέτηση στη θέση του, του οικονομολόγου και πολιτικού, Σαχάπ Καβτζίογλου, ο οποίος συμφωνεί με την εναντίωση του Τούρκου προέδρου στα υψηλά επιτόκια, προκάλεσε σοκ.
Μιλώντας στο Reuters ο Γουίνσλοου, ανέφερε ότι «η Τουρκία αντιμετωπίζει τον κίνδυνο μίας πιο χαλαρής και λιγότερο ορθόδοξης νομισματικής πολιτικής». Σύμφωνα με τον Fitch ο αξιολόγησης του τουρκικού δημόσιου χρέους είναι «ΒΒ-» με προοπτική σταθεροποίησης.
«Η ξεκάθαρη εμπλοκή του προέδρου Ερντογάν που ενισχύει την αντίθεση του στα υψηλά επιτόκια στο πλαίσιο ανορθόδοξων απόψεων και στη σύνδεση τους με τον πληθωρισμό, πλήττουν περεταίρω την αξιοπιστία της νομισματικής πολιτικής».
«Δεν περίμενα τόσο σύντομη θητεία του Αγκμπάλ εξαιτίας της σχέσης του με τον πρόεδρο Ερντογάν και το γεγονός ότι μετά την ανάληψη των καθηκόντων του τον περασμένο Νοέμβριο υπήρξε μία μερική ανάκαμψη και σταθεροποίηση της λίρας».
Με πληροφορίες από Ahval
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
