Να καταστείλουν τις αυξανόμενες διαδηλώσεις και το σκηνικό χάους που επικρατεί σε εθνικό επίπεδο, προσπαθούν οι ιρανικές δυνάμεις ασφαλείας μετά τον θάνατο της 22χρονης Μαχσά Αμινί, ενώ βρισκόταν υπό την κράτηση της αστυνομίας ηθών την περασμένη εβδομάδα. Τις δυνάμεις καταστολής μαζί με την αστυνομία ηθών συγκροτούν και μια φιλοκυβερνητική πολιτοφυλακή που ονομάζεται Basij, τέσσερα μέλη της οποίας σκοτώθηκαν στις ταραχές. Πρόκειται για τις δυνάμεις κρούσης που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της καταστολής των λαϊκών αναταραχών, γεγονός που τους καθιστά άμεσο στόχο των διαδηλωτών που είναι εξοργισμένοι από την έλλειψη πολιτικών και κοινωνικών ελευθεριών στο Ιράν.
Διαβάστε ακόμη: Ιράν: Εκτός ελέγχου οι διαδηλώσεις για τον θάνατο της Μαχσά Αμινί - Αυξάνονται συνεχώς οι νεκροί
Η Basij, επίσημα γνωστή ως «Οργάνωση για την κινητοποίηση των καταπιεσμένων», δημιουργήθηκαν ως παραστρατιωτική εθελοντική πολιτοφυλακή από τον ιδρυτή της Ισλαμικής Επανάστασης, Αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί, το 1979. Οι Basijis, οι περισσότεροι από τους οποίους προέρχονται από φτωχά, αγροτικά περιβάλλοντα, είναι διάσημοι για τις επιθέσεις τους με «ανθρώπινα κύματα» κατά των στρατευμάτων του Σαντάμ Χουσεΐν στον πόλεμο με το Ιράκ το 1980-88, οι οποίες είχαν ως στόχο να εξουδετερώσουν τους αμυνόμενους με το βάρος του αριθμού τους και ανεξάρτητα από τις υψηλές απώλειες. Σε καιρό ειρήνης, επιβάλλουν τους ισλαμικούς κοινωνικούς κώδικες του Ιράν, λειτουργώντας παράλληλα ως αστυνομία ηθικής σε σημεία ελέγχου και πάρκα, ενώ άλλες φορές συντρίβουν διαδηλώσεις. Η δύναμη αναπτύσσεται επίσης κατά τη διάρκεια φυσικών καταστροφών και έχει παρουσία σε κυβερνητικά ιδρύματα. Αναλυτές, όπως γράφει το Reuters, λένε ότι οι εθελοντές Basij μπορεί να αριθμούν εκατομμύρια, ενώ τα ενεργά μέλη φτάνουν το 1 εκατομμύριο.
Συνέχισαν ως θρησκευτική πολιτοφυλακή
Το 1981, οι Basij ενσωματώθηκαν στην οργανωτική δομή των Επαναστατικών Φρουρών, της κύριας παραστρατιωτικής δύναμης που είναι υπεύθυνη για την προστασία του σιιτικού ιερατικού συστήματος διακυβέρνησης και των επαναστατικών αξιών. Μετά το τέλος του πολέμου του Ιράν με το Ιράκ το 1988, οι Basij δεν διαλύθηκαν και συνέχισαν ως θρησκευτική πολιτοφυλακή που παρέχει στο κατεστημένο της χώρας ανθρώπινο δυναμικό και έντονη παρουσία κατά τη διάρκεια φιλοκυβερνητικών συγκεντρώσεων. Η αστυνομία ηθικής περιλαμβάνει συχνά μέλη της Basij και υποστηρίζεται από αυτά, καθώς συχνά λειτουργούν ως «σιδηρά γροθιά» του κράτους όταν ξεσπούν διαμαρτυρίες.
Οι Basij έχουν παρουσία σε κάθε ιρανικό πανεπιστήμιο για να παρακολουθούν την ενδυμασία και τη συμπεριφορά των ανθρώπων, καθώς στην τριτοβάθμια εκπαίδευση συναντώνται για πρώτη φορά Ιρανοί άνδρες και γυναίκες σε ένα μικτό εκπαιδευτικό περιβάλλον. Ανήκουν συνήθως σε τμήματα της θρησκευτικά παραδοσιακής και φιλοκαθεστωτικής νεολαίας του Ιράν. Είναι στενά συνδεδεμένοι με τη σκληροπυρηνική παράταξη της χώρας και αντιπροσωπεύουν το ένα χέρι του πολιτιστικού πολέμου του Ιράν, που φέρνει αντιμέτωπα τα πιο συντηρητικά στοιχεία του με τους πιο φιλελεύθερους πολίτες.
Ανέλαβαν δράση στις διαδηλώσεις
Ημιεπίσημα μέσα ενημέρωσης ανέφεραν τον θάνατο τουλάχιστον πέντε μελών του προσωπικού ασφαλείας σε διάφορες ιρανικές πόλεις την περασμένη εβδομάδα, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων μελών των Basij. Τα φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι οι σκοτωμένοι άνδρες των δυνάμεων ασφαλείας είχαν στοχοποιηθεί από «ταραξίες και συμμορίες», ενώ προσπαθούσαν να επαναφέρουν την τάξη και να εμποδίσουν τους διαδηλωτές να καταστρέψουν δημόσια περιουσία. Ένας Basij πέθανε από μαχαιριές ενώ ένας άλλος σκοτώθηκε από πυροβολισμό σύμφωνα με τα μέσα ενημέρωσης. Το Fars news, πρακτορείο που ουσιαστικά ελέγχεται από τους «Φρουρούς της Επανάστασης», κοινοποίησε στο Telegram ένα βίντεο με το έργο των Basij κατά τη διάρκεια των σημερινών ταραχών. Το υλικό έδειχνε τους εθελοντές να σβήνουν μικρές φωτιές που έκαιγαν σε κάδους απορριμμάτων καθώς καθάριζαν τους δρόμους μετά τις διαδηλώσεις που ήδη μετρούν πάνω από 31 νεκρούς.
Οι Basij που έδωσαν συνέντευξη στο βίντεο δήλωσαν ότι οι «ταραξίες» είχαν κλείσει δρόμους στην πρωτεύουσα, έθεσαν σε κίνδυνο απλούς ανθρώπους, κατέστρεψαν δημόσια περιουσία και αφαίρεσαν τη συντηρητική μαντήλα από τις θρησκευόμενες γυναίκες. Πρόσθεσαν ότι κινητοποιήθηκαν αργά τη νύχτα για να προστατεύσουν την «τιμή και την περιουσία του λαού» και ότι δεν θα επέτρεπαν τη διατάραξη της τάξης της χώρας. «Θα μείνουμε όρθιοι μέχρι το τέλος (για να προστατεύσουμε το καθεστώς)», ακούστηκε να λέει ένας από αυτούς στα πλάνα. Το Reuters δεν μπόρεσε να επαληθεύσει το βίντεο.
Αστυνομία Ηθών: «Ετσι εφαρμόζουμε τη Σαρία»
Στο μεταξύ, μια συγκλονιστική μαρτυρία ενός πρώην αξιωματικού της Αστυνομίας Ηθών με αφορμή τον θάνατο της Μαχσά Αμινί, φέρνει στο φως το BBC. Η Αστυνομία Ηθών στο Ιράν, στα χέρια της οποίας έσβησε η ηλικίας 22 ετών Μαχσά Αμινί, που είχε συλληφθεί επειδή δεν φορούσε με το σωστό τρόπο την μαντήλα, έχει τις ρίζες της πίσω στην ίδρυση της θεοκρατικής Ισλαμικής Δημοκρατίας στη χώρα από τον αγιατολάχ Χομεϊνί, και αποστολή της είναι η διαφύλαξη των ισλαμικών ηθών. Εκτελεστικά της όργανα είναι εξαμελείς περίπολοι (οι Γκας ε Εσράντ) από τέσσερις άνδρες αστυνομικούς και δύο γυναίκες, αποστολή των οποίων είναι να παρακολουθούν αν οι άνθρωποι και κυρίως οι γυναίκες, τηρούν τον ενδυματολογικό κώδικα του Ισλάμ, δηλαδή την υποχρέωση των γυναικών να φορούν την μαντήλα. Έχουν δικαίωμα να συλλαμβάνουν όσους θεωρούν ότι είναι παραβάτες.
Ο ενδυματολογικός κώδικας του Ιράν εδράζεται στη Σαρία, ουσιαστικά έχει γραφτεί ως ερμηνεία της Σαρίας και επιβάλλει σε όλες τις γυναίκες της χώρας ακόμα και στις τουρίστριες ή στις επίσημες προσκεκλημένες της κυβέρνησης, να φοράνε μαντήλα με τρόπο που να μην φαίνονται τα μαλλιά τους, ενώ απαγορεύει τα εφαρμοστά ρούχα. Αντίθετα επιτρέπει τα χαλαρά, ώστε να μην διακρίνεται η σιλουέτα των γυναικών. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναφέρεται ότι η Αμινί φορούσε την μαντήλα της, αλλά ήταν ορατά τα μαλλιά της, όταν την συνέλαβαν. Αναφέρεται επίσης ότι οι αστυφύλακες τη χτύπησαν βάναυσα με κλομπ στο κεφάλι και ότι της χτύπησαν το κεφάλι σε περιπολικό. Η Αστυνομία Ηθών το έχει διαψεύσει, αλλά δεν έχει εξηγήσει και γιατί έστειλε την Αμινί στο νοσοκομείο. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του BBC, πρώην μέλος της αστυνομίας, που ζήτησε ανωνυμία, δήλωσε ότι όταν κάποιος εντάσσεται στην αστυνομία ηθών «του λένε ότι ο λόγος για τον οποίον εργάζονται στην Αστυνομία Ηθών είναι για να προστατεύουν τις γυναίκες, γιατί αν δεν ντύνονται όπως πρέπει, μπορεί να είναι προκλητικές για τους άνδρες και αυτοί μπορεί να τους κάνουν κακό».
Όπως είπε εργάζονται σε ομάδες των έξι ατόμων και βγαίνουν για περιπολία σε μέρη όπου συχνάζουν πολλά άτομα. “Είναι σαν να βγαίνουμε για κυνήγι”. Ο άνθρωπος που μίλησε στο BBC είπε ότι δεχόταν παρατηρήσεις, αν δεν συλλάμβανε πολλές γυναίκες και ότι είχε πρόβλημα στο να συλλαμβάνει κόσμο, ειδικά όταν οι άνθρωποι αντιστέκονταν. «Πρέπει να τις βάζουμε στο βαν. Ξέρεις πόσες φορές το κάνουμε κλαίγοντας;», είπε και συνέχισε: «Θέλω να τους πω ότι δεν είμαι σαν κι αυτούς. Οι περισσότεροι είμαστε απλοί στρατιώτες που κάνουμε τη θητεία μας. Αισθάνομαι πολλά άσχημα».
Assosiated Press: Μπορεί να πέσει το καθεστώς του Ιράν;
Σύμφωνα με το Assosiated Press, οι Αρχές του Ιράν έχουν βρεθεί αντιμέτωπες και με άλλα κύματα διαμαρτυριών διαμαρτυριών που χρονολογούνται δεκαετίες πίσω, καταπνίγοντάς τα τελικά με ωμή βία. Η πιο σοβαρή πρόκληση ήταν οι διαδηλώσεις που είχαν ακολουθήσει μετά το αμφισβητούμενο αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών του 2009, όταν εκατομμύρια Ιρανοί βγήκαν στους δρόμους ζητώντας μεταρρυθμίσεις. Οι ιρανικές Αρχές είχαν τότε απαντήσει με βάναυση καταστολή, ανοίγοντας πυρ εναντίον των διαδηλωτών, εξαπολύοντας κύματα συλλήψεων και οδηγώντας τους ηγέτες της αντιπολίτευσης σε κατ’ οίκον περιορισμό. Μεταξύ των νεκρών τότε ήταν και η Νέντα Αγά Σολτάν, μια 27χρονη γυναίκα που έγινε σύμβολο του κινήματος διαμαρτυρίας.
Οι Ιρανοί ηγέτες έχουν υποσχεθεί να διερευνήσουν τις συνθήκες του θανάτου της Αμινί, ενώ κατηγόρησαν ξένες χώρες -που δεν κατονομάζονται- και εξόριστες ομάδες της αντιπολίτευσης ότι εκμεταλλεύονται το περιστατικό ως πρόσχημα για να υποδαυλίσουν τις ταραχές. Η θρησκευτική ηγεσία του Ιράν αντιμετωπίζει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως απειλή για την Ισλαμική Δημοκρατία και πιστεύουν ότι η υιοθέτηση του δυτικού τρόπου ζωής υπονομεύει την κοινωνία. Ο ίδιος ο Χαμενεΐ έχει παράλληλα αποκηρύξει τις επονομαζόμενες «έγχρωμες» επαναστάσεις στην Ευρώπη και αλλού ως ξένες επεμβάσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ένταση γύρω από το Ιράν έχει οξυνθεί από το 2015, όταν ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ απέσυρε τις ΗΠΑ από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν και στη συνεχεία προχώρησε στην επιβολή εξοντωτικών κυρώσεων. Ακτιβιστές και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν κατηγορήσει τις ιρανικές δυνάμεις ασφαλείας για τη δολοφονία διαδηλωτών και σε άλλες περιπτώσεις στο παρελθόν, όπως αυτές για τις τιμές της βενζίνης το 2019.
Αντιδιαδήλωση των Φρουρών της Επανάστασης
Την ίδια ώρα, η κατάσταση φαίνεται να έχει κλιμακωθεί περαιτέρω καθώς οι Φρουροί της Επανάστασης φαίνεται να καλούν σε αντιδιαδήλωση στην Τεχεράνη. Η αντιδήλωση ονομάζεται «Πορεία ενάντια στο χάος» και θα πραγματοποιηθεί σε όλη την επαρχία της Τεχεράνης μετά την προσευχή της Παρασκευής. Στην αφίσα εμφανίζονται χέρια Ιρανών να ενώνονται πάνω από τις φλόγες των διαδηλώσεων. Οι Φρουροί της Επανάστασης υποστηρίζουν ότι η κατάσταση στην Τεχεράνη είναι πλέον «πιο ήρεμη και ήσυχη».
Κυρώσεις από τις ΗΠΑ και το ζήτημα στο Συμβούλιο του ΟΗΕ
Η Ουάσιγκτον ανακοίνωσε σήμερα την επιβολή οικονομικών κυρώσεων σε βάρος της ιρανικής Αστυνομίας Ηθών καθώς και σε πολλούς αξιωματούχους των υπηρεσιών ασφαλείας, με αφορμή «τη βία εναντίον διαδηλωτών» αλλά και τον θάνατο της Μαχσά Αμινί, της νεαρής γυναίκας που κατέρρευσε και πέθανε λίγο μετά τη σύλληψή της επειδή δεν τηρούσε τον «ενδυματολογικό κώδικα» του Ιράν. Οι κυρώσεις αυτές «αποδεικνύουν τη σαφή δέσμευση της κυβέρνησης Μπάιντεν-Χάρις να υπερασπιστεί τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα των γυναικών στο Ιράν και σε όλον τον κόσμο», ανέφερε η υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν στην ανακοίνωσή της.
«Η Αστυνομία Ηθών ευθύνεται για τον πρόσφατο θάνατο της Μαχσά Αμινί, 22 ετών, η οποία συνελήφθη και κρατήθηκε επειδή φέρεται να μη φορούσε χιτζάμπ με τον ορθό τρόπο», σχολίασε το Γραφείο Ελέγχου Ξένων Περιουσιακών Στοιχείων (OFAC) του υπουργείου.
Από την πλευρά της, η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Αναλένα Μπέρμποκ κατήγγειλε «τη βάναυση επίθεση εναντίον των θαρραλέων γυναικών» που διαδηλώνουν τις τελευταίες ημέρες στο Ιράν. Τη χαρακτήρισε «προσβολή στην ανθρωπότητα» και πρόσθεσε ότι το Βερολίνο σκοπεύει να θέσει το ζήτημα των δικαιωμάτων των γυναικών στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
