Σε ηλικία 96 ετών έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα, στις 14 Σεπτεμβρίου του 2022, η Ειρήνη Παπά, μία από τις κορυφαίες Ελληνίδες ηθοποιούς, με πλούσια καριέρα και τεράστια διαδρομή δεκαετιών στο θέατρο και τον κινηματογράφο τόσο στη χώρα μας όσο και στο εξωτερικό.
Γεννημένη στο Χιλιομόδι Κορινθίας, όπου ζούσε και τα τελευταία χρόνια, στις 3 Σεπτεμβρίου του 1926. Ξεκίνησε να εργάζεται στο ραδιόφωνο σε ηλικία 15 ετών, ενώ το 1948 πρωτοεμφανίστηκε στο θέατρο.
Από εκεί άρχισε μια τεράστια καριέρα με παραστάσεις και ταινίες σε Ελλάδα και εξωτερικό αλλά και βραβεύσεις σε φεστιβάλ.
«Η πανέμορφη και μεγαλοπρεπή φιγούρα που ενσαρκώνει τη γυναικεία ψυχή στη βαθύτερη έκφραση της και η εικόνα της Ελλάδας όλων των εποχών» είχε πει ο Πορτογάλος σκηνοθέτης Μανοέλ Ντε Ολιβέιρα.
Ειρήνη Παπά: Η καριέρα της
Στο θέατρο πρωτοεμφανίστηκε το 1948, στην επιθεώρηση των Σακελλάριου-Γιαννακόπουλου Άνθρωποι… Άνθρωποι, στη Λυρική Σκηνή, με τους σημαντικότερους ηθοποιούς της εποχής. Στην αυτοβιογραφία του ο Αλέκος Σακελλάριος, γράφει ότι την πρωτοείδε στο Σύνταγμα.
Λόγω της εμφάνισής της, της ένδυσης και του περπατήματος της, του έμοιαζε σαν «ζωντανή Καρυάτιδα». Την παρουσίασε στον Φίνο και έπαιξε στην πρώτη της ταινία το 1948, που ήταν οι Χαμένοι άγγελοι του Νίκου Τσιφόρου.
Το 1951 έγινε γνωστή διεθνώς με την κοινωνική δραματική ταινία Νεκρή Πολιτεία της Φίνος Φιλμ, στον Μυστρά, που προβλήθηκε, αντιπροσωπεύοντας την Ελλάδα, στο Φεστιβάλ των Καννών, του σκηνοθέτη Φρίξου Ηλιάδη και συμπρωταγωνιστή τον Γιώργο Φούντα (ο οποίος εμφανίζεται για πρώτη φορά στον κινηματογράφο) και διαδραματίζεται στον Μυστρά.
Τρεις από τις ταινίες στις οποίες η Ειρήνη Παππά πρωταγωνίστησε προτάθηκαν για Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας, με την γαλλόφωνη «Ζ» του Κώστα Γαβρά να το κατακτά, ενώ υποψήφιες υπήρξαν επίσης και δύο ελληνικές ταινίες, μεταφορές στην μεγάλη οθόνη αρχαίων τραγωδιών, η Ηλέκτρα και η Ιφιγένεια.
Η Ειρήνη Παππά συμμετείχε σε πολλές χολιγουντιανές παραγωγές, ενώ πρωταγωνίστησε και στο θέατρο Μπρόντγουεϊ το 1967. Το 1979 στο Ηρώδειο, όταν ήταν να παιχτεί το Αντώνιος και Κλεοπάτρα, βρέθηκε σε διαμάχη με τον Δημήτρη Χορν που είχε εκφραστεί απαξιωτικά εναντίον της.
Στην Ελλάδα δεν έχει αναγνωριστεί τόσο, όσο διεθνώς. Τιμήθηκε με το Παράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο το 1995.
Ειρήνη Παπά: Μια καριέρα γεμάτη διακρίσεις
Η προσφορά της Ειρήνης Παπά στην τέχνη έχει αναγνωριστεί πολλές φορές τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας, μέσα από τις αμέτρητες διακρίσεις που έχει λάβει κατά καιρούς. Εκτός από το Όσκαρ που κέρδισε το 1969 για την ερμηνεία της στην ταινία «Ζ» του Κώστα Ζαβρά, έχει λάβει πολλά σημαντικά βραβεία.
Σύμφωνα με τη wikipedia, το 1995 τιμήθηκε με το Παράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο. Το 2000 της απονεμήθηκε ο τίτλος της «Γυναίκας της Ευρώπης» για την προσφορά της στην προώθηση της ευρωπαϊκής πολιτισμικής ταυτότητας.
Το 2008 βραβεύτηκε με το «Διεθνές Βραβείο για τον Πολιτισμό» από την οργάνωση Premio Roma στο αρχαίο θέατρο της «Όστια Αντίκα», λίγα χιλιόμετρα έξω από την ιταλική πρωτεύουσα. Πρόκειται για μία εξαιρετικά τιμητική διάκριση, καθώς το συγκεκριμένο βραβείο έχει απονεμηθεί κατά το παρελθόν σε ποντίφικες και στον δήμαρχο της Ρώμης Βάλτερ Βελτρόνι, ανάμεσα σε άλλους. Όταν ανέβηκε στη σκηνή για να παραλάβει το βραβείο της είχε δηλώσει με εμφανή συγκίνηση: «Δεν ξέρω αν πρέπει να γελάσω ή να κλάψω, μπορώ μόνο να πω ότι η Αθήνα θα είναι πάντα η μητέρα μου, αλλά η Ρώμη, παράλληλα, είναι δεύτερη μητέρα μου, από ξεκάθαρη επιλογή μου».
Το 2009 η Ελληνίδα ηθοποιός τιμήθηκε με το «Χρυσό Λέοντα» της 40ης Μπιεννάλε Θεάτρου Βενετίας, ύστερα από πρόταση του διευθυντή της διοργάνωσης, του γνωστού σκηνοθέτη, Μαουρίτσιο Σκαπάρρο. Εκείνη ευχαριστώντας για το βραβείο, τόνισε, ότι «προτιμά να της παρέχονται τα αναγκαία οικονομικά μέσα για να μπορεί να συνεχίσει να δημιουργεί στο χώρο του θεάτρου». Αναφερόμενη στην αρχαία τραγωδία, υπογράμμισε: «Τα έργα αυτά με συγκινούσαν από τα 12 μου χρόνια. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι είναι επίκαιρα όσο ποτέ, καθρέφτης της κοινωνίας μας και των όποιων αντιφάσεών της».
Την ίδια χρονιά, η Ειρήνη Παπά ήταν ανάμεσα στους 260 καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο, που προσκάλεσε ο Πάπας Βενέδικτος στην Καπέλα Σιξτίνα του Βατικανού, για να τους ζητήσει «να μεταδώσουν με την τέχνη τους το μήνυμα του Θεού».
Στο «Σχολείον της Αθήνας- Ειρήνη Παπά» (που στεγάζεται σήμερα η Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου) στην οδό Πειραιώς, εκεί που η σπουδαία ηθοποιός ονειρεύτηκε από τη δεκαετία του '80 να ιδρύσει ένα σχολείο θεάτρου, γιόρτασαν τον Σεπτέμβριο του 2018 τα γενέθλια της, το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο μαζί με το Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας και το Ίδρυμα Κακογιάννη σε μια ελληνοϊταλική γιορτή με προβολή της ταινίας «Οδύσσεια» (1968) του Φράνκο Ρόσι- μια παραγωγή της Rai, με την ίδια στο ρόλο της Πηνελόπης.
Ειρήνη Παπά - Κώστας Καζάκος: Οταν έπαιξαν μαζί στην Ιφιγένεια που προτάθηκε για Οσκαρ και πήγε στις Κάννες
Οι δύο μεγάλοι Ελληνες πρωταγωνιστές, η Ειρήνη Παπά και ο Κώστας Καζάκος έφυγαν από τη ζωή με λίγες ώρες διαφορά βυθίζοντας στη θλίψη το θέατρο και τον κινηματογράφο και κάνοντας φτωχότερο τον ελληνικό πολιτισμό. Οι δύο ηθοποιοί είχαν βρεθεί μαζί το 1977 στην ταινία «Ιφιγένεια» του Μιχάλη Κακογιάννη που μάλιστα την επόμενη χρονιά είχε προταθεί για το βραβείο Οσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας.
Η ταινία βασισμένη στο αρχαιοελληνικό μυθολογικό πρόσωπο Ιφιγένεια, την κόρη του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας, οι οποίοι διατάχτηκαν από τη θεά Άρτεμη να τη θυσιάσουν. Και το σενάριο είναι για μία διασκευή της τραγωδίας του Ευριπίδη Ιφιγένεια εν Αυλίδι. Στην ταινία έκανε το ντεμπούτο της η Τατιάνα Παπαμόσχου, ενώ η Παπά και ο Καζάκος ήταν πρωταγωνιστές.
Yπήρξε υποψήφια και για τον Χρυσό Φοίνικα, στο Φεστιβάλ Καννών του 1977 και είναι χαρακτηριστική η φωτογραφία από τη βραδιά των βραβείων όπου διακρίνονται μεταξύ άλλων (από αριστερά) οι Κώστας Καρράς, Ειρήνη Παπά, Τατιάνα Παπαμόσχου, Μιχάλης Κακογιάννης και Κώστας Καζάκος, αλλά και η Τζένη Καρέζη που δεν συμμετείχε στην ταινία.
Ειρήνη Παπά: Ο κρυφός έρωτας με τον Μάρλον Μπράντο
Η κορυφαία ηθοποιός που διέγραψε μία σπουδαία καριέρα, είχε ζήσει έναν μεγάλο έρωτα με τον Μάρλον Μπράντο και για χρόνια το ειδύλλιο είχε μείνει κρυφό. Η γνωριμία έγινε στη Ρώμη το 1954 όταν ο 30χρονος Μάρλον Μπράντο συνάντησε την 24χρονη Ειρήνη Παπά, η οποία έκανε τα πρώτα της βήματα στον κινηματογράφο.
Ο διάσημος ηθοποιός γοητεύτηκε από την ομορφιά και το μεσογειακό ταμπεραμέντο της Ελληνίδας ηθοποιού και έζησαν μια παθιασμένη σχέση, η οποία έμεινε κρυφή από τους δημοσιογράφους. Η Ελληνίδα ηθοποιός είχε μιλήσει στην ιταλική εφημερίδα «Corriere Della Sere», για το πώς εκείνη και ο Μπράντο κράτησαν τη σχέση τους μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, καθώς όπως είχε πει: «Δεν θέλαμε να μοιραστούμε με κανέναν αυτή την αγάπη που ήταν ιδιωτική».
«Αγαπηθήκαμε παράφορα. Εγώ δεν αγάπησα ποτέ έναν άνδρα όπως αγάπησα τον Μάρλον, ήταν το μεγάλο πάθος της ζωής μου, ο άνδρας που αγάπησα και εκτιμούσα περισσότερο στη ζωή μου. Δύο πράγματα που δύσκολα συμπίπτουν», είχε πει σε συνέντευξή της η ηθοποιός μετά τον θάνατο του Μπράντο. Να σημειωθεί ότι διατηρούσαν για χρόνια επαφές και το 1999 που ο Μάρλον Μπράντο είχε έρθει στην Ελλάδα, σε ηλικία 74 ετών, δεν παρέλειψε να τη συναντήσει.
Η Ειρήνη Παπά έφυγε μία μέρα σαν σήμερα, το 2022 και η μνήμη της θα μείνει ζωντανή με την παρακαταθήκη που άφησε.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
