Στις 13 Απριλίου 1947, γεννήθηκε στην Πάτρα ο Θάνος Μικρούτσικος. Υπήρξε μουσικός, μουσικοσυνθέτης, ο σημαντικότερος εκφραστής του ελληνικού πολιτικού τραγουδιού της μεταπολίτευσης, ακόμα κι όταν επέλεγε τον Δημήτρη Μητροπάνο ή τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου, έναν σπουδαίο λαϊκό και έναν εξίσου σημαντικό ροκ τραγουδιστή, για να ερμηνεύσουν τις συνθέσεις του, ως επί το πλείστον σε στίχους ενός νεαρού, πρώην σπουδαστή της νομικής, που έγινε αρχικά γνωστός από την αντιστασιακή του δράση στη χούντα, κοντά στον Αλέξανδρο Παναγούλη, του Άλκη Αλκαίου.
Ο Αλκαίος βασανίστηκε στα κρατητήρια της χούντας, και από το 1978 κι έπειτα, συμπορεύτηκε δημιουργικά με τον Μικρούτσικο. Σε ποίους αναφέρονται όμως αυτά τα τραγούδια που έγραψαν μαζί; Περισυλλέξαμε ορισμένα από τα πιο σημαντικά:
Κακοήθες Μελάνωμα
«Εκείνη την περίοδο ήμουν ιδιαίτερα στεναχωρημένος από τον θάνατο του Πουλαντζά, με είχε σοκάρει. Εξοργίστηκα όταν διάβασα στον Ριζοσπάστη δύο φράσεις μόνο, σε μια μέσα σελίδα, λίγο πάνω λίγο κάτω από την είδηση ότι είχε ακριβύνει το ζαμπόν και το κεφαλοτύρι, ότι «χθες αυτοκτόνησε στο Παρίσι ο Νίκος Πουλαντζάς» ή κάτι τέτοιο. Αυτή ήταν, σε μόλις δύο γραμμές, η αναγγελία του θανάτου ενός μεγάλου διανοητή, ενός από τους μεγαλύτερους διανοητές του μαρξισμού στον κόσμο. Αμέσως, ως μέλος του ΚΚΕ, έκρινα σκόπιμο και του αφιέρωσα το «Κακόηθες Μελάνωμα».
Αυτό θεωρήθηκε αδιανόητο. Ήταν όμως μια πράξη συνειδητή, αποτέλεσμα της φοβερής εκτίμησης που έτρεφα για τον Νίκο Πουλαντζά αλλά και της αδυναμίας μου να παρακολουθήσω αυτή την αντίληψη που κυριαρχούσε στην Αριστερά και ιδιαίτερα στο ΚΚΕ.
Την αφιέρωση στον Πουλαντζά την ανακοίνωσα, σε συμφωνία με τον Άλκη Αλκαίο, στις τέσσερις συναυλίες που έδωσα το 1980 στο Φεστιβάλ Αθηνών».Αυτά αναφέρει ο Θάνος Μικρούτσικος σε κείμενό του για το μεγάλο πολιτικό φιλόσοφο Νίκο Πουλαντζά (Μουσικά Προάστια, 13 Δεκεμβρίου 2009).
Ερωτικό (Πιρόγα)
Είμαστε στο 1982, και ο Θάνος Μικρούτσικος γράφει το μοναδικό λαϊκό τραγούδι στο δίσκο «Εμπάργκο», σε πρώτη ερμηνεία Μανώλη Μητσιά, ενώ στη συνέχεια το ακούσαμε και από την Χάρις Αλεξίου.
«Πώς να δεθεί η Μεσόγειος με σχοινιά;» αναρωτιέται ο στιχουργός Άλκης Αλκαίος. Τα σκοινιά, στην προκειμένη περίπτωση είναι μια πολιτική και στρατιωτική μεταφορά, η οποία φαίνεται πως έχει να κάνει με τον 6ο Στόλο του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ. Η μονάδα αυτή είχε αναλάβει την επιβολή της στρατιωτικής ισχύος των ΗΠΑ στη Μεσόγειο. Στη ψυχροπολεμική στρατηγική σκακιέρα, ο 6ος Στόλος έμελλε να παίξει κομβικό ρόλο, καθώς εξασφάλιζε τη δια θαλάσσης πρόσβαση στη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική, τη Μαύρη Θάλασσα, και βεβαίως την Ελλάδα και την Τουρκία.
Γράφει ο Αλκαίος: «κι εγώ ένα πεδίο βολής φτηνό / που ασκούνται βρίζοντας ξένοι φαντάροι» χρωματίζοντας με τα πιο σκοτεινά λόγια τα ελληνικά εδάφη ως ένα «πεδίο» γεωστρατηγικών ελιγμών που κανείς μας δεν ζήτησε.
Ρόζα
«Πώς η ανάγκη γίνεται ιστορία. Πώς η ιστορία γίνεται σιωπή»: Ο αγώνας του ανθρώπου του 20υ αιώνα να διεκδικήσει τροφή, εργασία, αξιοπρέπεια είναι το «καύσιμο» για να γραφτεί ιστορία, το υλικό των κοινωνικών επαναστάσεων.
Κάπως έτσι «τι με κοιτάζεις Ρόζα μουδιασμένο» αναρωτιέται ο ερμηνευτής του τραγουδιού, αναφερόμενος στη Ρόζα Λούξεμπουργκ, τη λαϊκή επαναστάτρια της Γερμανίας, που συνελήφθη στις 15 Ιανουαρίου 1919 μαζί με τον Κάρλ Λίμπνεχτ, επίσης ηγέτη των Γερμανών κομμουνιστών.
Με την απόπειρα κατάληψης της εξουσίας από επαναστάτες να συνθλίβεται από τους Σοσιαλδημοκράτες, η Ρόζα και ο Λίμπνεχτ βρίσκουν φρικτό θάνατο από πολιτοφύλακες. Η επαναστατική πάλη της Ρόζα ισοπεδώνεται («περνάνε πάνω μου τα τροχοφόρα»),και το παγκόσμιο εργατικό κίνημα σιωπά, προς τιμήν της (και γω μέσ’ στην ομίχλη και τη μπόρα, κοιμάμαι στο πλευρό σου νηστικός).
Πάντα γελαστοί
Εδώ, ο ίδιος ο Αλκαίος μας έχει δώσει τα σχετικά στοιχεία, καθώς στο ένθετο βιβλιαράκι του δίσκου «Στου αιώνα την παράγκα», κάτω από τον τίτλο του τραγουδιού, έχει σημειώσει: «Ισαάκ και Σολωμού και Μαρίνου Μαρτύρων», υπονοώντας πως είτε πρόκειται για αφιέρωση, που έγινε κατόπιν της σύνθεσης, είτε για έμπνευση που δημιούργησε τη σύνθεση.. Ήταν ο Σολωμός Σολωμού, εκείνος ο οποίος το καλοκαίρι του 1996, μετά την κηδεία του Τάσου Ισαάκ, που είχε δολοφονηθεί από του Γκρίζους Λύκους στη Δερύνεια, είχε περάσει στα κατεχόμενα λέγοντας στους φίλους του: «Εγώ θα την κατεβάσω τη σημαία».
Κρατούσε τσιγάρο στα χείλη, καθώς αναρριχούνταν στο κοντάρι, όταν μια σφαίρα τον σκότωσε. Μ' ένα τσιγάρο στα χείλη, ο Σολωμού έβαζε την τιμή της πατρίδας και του αδικοχαμένου φίλου του, πέρα από τη ζωή του.
Το καλοκαίρι εκείνο υπήρξε άλλη μία δολοφονία. Του Χριστόφορου Μαρίνου, κοινωνικού αγωνιστή του λεγόμενου αναρχικού χώρου, ο οποίος έχασε τη ζωή του στις 23 Ιουλίου του 1996, λίγο πριν τα γεγονότα της Κύπρου.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
