Ο καθωσπρεπισμός είναι το τελευταίο καταφύγιο των δήθεν. Αυτών που έχουν κάνει θρησκεία την επιφάνεια, αυτών που τρέμουν στην ιδέα πως κάποιος θα τους δει όπως πραγματικά είναι. Είναι η πιο κομψή μορφή υποκρισίας, τυλιγμένη με έναν μανδύα «ευπρέπειας» και «σωστής συμπεριφοράς». Μια κοινωνία που νοιάζεται περισσότερο για το πώς λέγονται τα πράγματα παρά για το τι πραγματικά συμβαίνει, είναι μια κοινωνία σε αποσύνθεση.
Ο καθωσπρεπισμός δεν ενδιαφέρεται για την αλήθεια. Δεν θέλει να ξέρεις ποιος καταπιέζεται, ποιος υποφέρει, ποιος πεθαίνει. Θέλει μόνο τα πάντα να φαίνονται «όμορφα», «ήσυχα», «ευγενικά». Θέλει τα προβλήματα κάτω από το χαλί, τη βρομιά καλά καλυμμένη, τις αδικίες να γίνονται αθόρυβα.
Η κοινωνία του «μην ενοχλείς» και του «μην προκαλείς»
Βλέπεις κάποιον να ξεφτιλίζει τη ζωή ενός άλλου; Μην παρέμβεις, «δεν είναι δουλειά σου».
Σε ενοχλεί η αδικία; Μην το κάνεις θέμα, «έτσι είναι ο κόσμος».
Έχεις άποψη που βγαίνει έξω από το «καθώς πρέπει»; Πες την σιγά, μην παρεξηγηθεί κανείς.
Ενοχλείσαι από το ψέμα, τη σήψη, την καταπίεση; Πνίξε το μέσα σου, «μην κάνεις φασαρία».
Ο καθωσπρεπισμός είναι η απόλυτη συμμόρφωση. Είναι ο μηχανισμός που κρατάει τους ανθρώπους υποταγμένους, ήσυχους, ανίκανους να αντιδράσουν. Δεν θέλει σκέψη, δεν θέλει σύγκρουση, δεν θέλει αλλαγή. Θέλει τα κεφάλια κάτω και τις γλώσσες δεμένες.
Το πιο αστείο (ή μάλλον τραγικό) είναι ότι οι μεγαλύτεροι καθωσπρέπει είναι συνήθως οι πιο σάπιοι. Αυτοί που καταδικάζουν με μένος τους «χυδαίους», τους «αγενείς», τους «ασεβείς»… αλλά πίσω από κλειστές πόρτες κάνουν τα ακριβώς αντίθετα. Αυτοί που μιλάνε για ηθική, αλλά ζουν με τον πιο ανήθικο τρόπο. Αυτοί που σε κοιτούν με μισό μάτι επειδή είπες μια λέξη «που δεν πρέπει», αλλά είναι οι ίδιοι που πατάνε επί πτωμάτων για να ανέβουν λίγο πιο ψηλά.
Η διαχείριση του εγκλήματος στα Τέμπη ως απόλυτη έκφραση του καθωσπρεπισμού
Δεν υπάρχει πιο ωμή απόδειξη του πώς ο καθωσπρεπισμός χρησιμοποιείται για να ξεπλένει εγκλήματα, από τον τρόπο που η πολιτεία διαχειρίστηκε το πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη. Ένα γεγονός που θα έπρεπε να έχει διαλύσει εκ θεμελίων το αφήγημα της «σύγχρονης χώρας», μετατράπηκε σε μια επικοινωνιακή άσκηση συγκάλυψης, όπου τα πραγματικά ζητήματα μπήκαν στο περιθώριο για να διασωθούν οι ισχυροί.
Το τραγικότερο όλων; Ο δημόσιος διάλογος δεν επικεντρώθηκε στην ευθύνη της εξουσίας, αλλά στο «πώς πρέπει να μιλάμε γι’ αυτό». Αντιμετωπίστηκε με όρους «ευπρέπειας», σαν να ήταν ένα ατυχές γεγονός και όχι το απόλυτο αποτέλεσμα αδιαφορίας, ανικανότητας και διαπλοκής. Οι συγγενείς των θυμάτων έγιναν αυτοί που πρέπει να προσέχουν «να μην πολιτικοποιήσουν την τραγωδία», λες και το έγκλημα αυτό δεν ήταν εξολοκλήρου πολιτικό.
Στο όνομα του «να μη διχάσουμε την κοινωνία», έχουν γίνει τα πάντα για να θολώσει το τοπίο, να καθυστερήσουν οι έρευνες και να προστατευτούν όσοι έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στη σφαγή. Και όποτε κάποιος τολμήσει να μιλήσει για δολοφονική αδιαφορία, για πολιτική ευθύνη, για έγκλημα και όχι «δυστύχημα», χαρακτηρίζεται ως «γραφικός», «ακραίος», «εμπρηστικός».
Η αγένεια της αλήθειας
Η αλήθεια δεν είναι ευγενική. Η αλήθεια δεν είναι όμορφη. Η αλήθεια δεν πακετάρεται ωραία για να μην ενοχλήσει.
Αν πεις την αλήθεια χωρίς φίλτρο, χωρίς ωραιοποίηση, τότε θα σε πουν «απότομο», «αγενή», «ακραίο». Γιατί; Γιατί ο κόσμος τους βασίζεται στην ψευδαίσθηση ότι όλα είναι καλά. Ότι όσο δεν ακούγεται η αδικία, δεν υπάρχει. Όσο δεν γίνεται φασαρία, όλα βαίνουν καλώς.
Το αντίθετο του καθωσπρεπισμού δεν είναι η αγένεια. Είναι η αλήθεια. Είναι η ειλικρίνεια. Είναι το να μην αφήνουμε το ψέμα να γίνεται καθεστώς. Είναι το να μη φοβόμαστε να μιλήσουμε, να απαιτήσουμε, να συγκρουστούμε.
Αν κάτι πρέπει να χαθεί, αυτό είναι ο ψεύτικος σεβασμός προς ένα σύστημα που καταπίνει τους αδύναμους και προστατεύει τους ισχυρούς. Αν κάτι πρέπει να διαλυθεί, είναι η αντίληψη ότι «καλύτερα να μην ενοχλήσουμε κανέναν». Γιατί αν δεν ενοχλήσεις, σημαίνει πως δεν αγωνίζεσαι. Και αν δεν αγωνίζεσαι, σημαίνει πως έχεις ήδη χάσει.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
