Σύγκρουση δύο αθλητικών «κόσμων» σε μια ημέρα κατάνυξης. Τη Μεγάλη Τετάρτη του 1984, ο ΠΑΟΚ του «πατριάρχη» του ελληνικού μπάσκετ, Φαίδωνα Ματθαίου, θριάμβευσε με 74-70 επί του Άρη του Γιάννη Ιωαννίδη, σε έναν τελικό κυπέλλου που έχει μείνει στην ιστορία τόσο για την αγωνιστική του εξέλιξη, όσο και για το εξωαγωνιστικό του υπόβαθρο. Ήταν το παρθενικό κύπελλο του Δικεφάλου, μόλις δύο χρόνια μετά τον χαμένο τελικό του 1982, και πάλι στο Αλεξάνδρειο, από τον Παναθηναϊκό, με το οριακό 65-63.
Από την άλλη, ούτε ο Άρης είχε καταφέρει ως εκείνη τη χρονική στιγμή να κατακτήσει κάποιο κύπελλο, με τις ομάδες της Αττικής (τέσσερις κατακτήσεις ο Ολυμπιακός, τρεις ο Παναθηναϊκός και μια η ΑΕΚ) να μονοπωλούν στα οκτώ πρώτα χρόνια του θεσμού που δημιουργήθηκε τη σεζόν 1975-76. Το διακύβευμα ήταν πράγματι πολύ μεγάλο για τις δύο ομάδες της Θεσσαλονίκης, πέραν του τοπικιστικού χαρακτήρα της μονομαχίας τους.
Μάλιστα, αυτός ήταν κι ο πρώτος τελικός του Γιάννη Ιωαννίδη, ο οποίος μετέπειτα στην καριέρα του κυριάρχησε στον θεσμό με έξι κατακτήσεις. Στην άλλη όχθη, ο Φαίδωνας Ματθαίου, το είχε ξανακάνει. Όχι με τον ΠΑΟΚ, αλλά με τον Ολυμπιακό (με σκορ 81-69 κόντρα στην ΑΕΚ στη Γλυφάδα), το 1976, στον πρώτο τελικό κυπέλλου ever για το ελληνικό μπάσκετ.
Ο συμβολισμός πίσω από τα ξυρισμένα κεφάλια
Γιατί όμως, ακόμη και τόσα χρόνια μετά, το εν λόγω παιχνίδι είναι γνωστό ως «ο τελικός των ξυρισμένων κεφαλιών»; Ακριβώς επειδή λίγες ώρες πριν τον αγώνα, οι παίκτες του Ματθαίου κούρεψαν με την ψιλή τα μαλλιά τους. «Στρατιωτικό», που λέμε, σε μια εποχή που συνηθίζονταν λόγω της τότε μόδας τα μακριά μαλλιά κι οι χαίτες.
Η ασπρόμαυρη αποστολή, ένα βράδυ πριν τον τελικό, παρακολούθησε στον κινηματογράφο την πολεμική ταινία «Αποστολή στη Νικαράγουα», ως μέρος της προετοιμασίας της, με τον Ματθαίου να επιδιώκει να κρατήσει ψηλά το ηθικό της ομάδας του. Συν τοις άλλοις, ο κόουτς συχνά ανέφερε τη συνήθεια των κολλεγιακών παικτών στις Ηνωμένες Πολιτείες να κουρεύονται ομαδικά, ως ένδειξη ενότητας κι αποφασιστικότητας, πριν από μεγάλους αγώνες. Και κάπως έτσι, έπεσε στο τραπέζι η ιδέα να γίνει ακριβώς το ίδιο και με τους παίκτες του ΠΑΟΚ, ανήμερα του τελικού με τον Άρη!
Προφανώς κι υπήρξαν αντιδράσεις από μέλη της ομάδας αλλά εν τέλει η χρυσή τομή βρέθηκε: οι παίκτες του ΠΑΟΚ θα κατέβαιναν στον τελικό κουρεμένοι. Ο Θέμης, κουρέας στην περιοχή του Λευκού Πύργου, έλαβε το κάλεσμα να μεταβεί στο Πανόραμα, στο ξενοδοχείο όπου διέμενε η ομάδα. Τους έβαλε έναν-έναν στην καρέκλα, τους κούρεψε ομοιόμορφα και τους έκανε... αγνώριστους! Κυριολεκτικά.
Πηγές της εποχής αναφέρουν πως τη μεγαλύτερη «αντίσταση» προέβαλε ο Μάνθος Κατσούλης, ο οποίος ναι μεν κουρεύτηκε, αλλά όχι «στρατιωτικό». «Είχαμε κουρευτεί εν είδη όρκου ότι θα πάμε για να κερδίσουμε κι αν χάσουμε να μην μπορούμε να βγούμε στην αγορά. Καταλαβαίνετε πόσο δύσκολο θα ήταν σε μια πόλη που ζούσε με το μπάσκετ... Θα ντρεπόμασταν να βγούμε έξω», δήλωσε το 2021 ο Νίκος Σταυρόπουλος σε σχετικό αφιέρωμα της Ασπρόμαυρης ΚΑΕ.
Ο συμβολισμός πέτυχε. Κι αυτό διότι φτάνοντας στο Αλεξάνδρειο οι παίκτες του ΠΑΟΚ, δεν έγιναν αντιληπτοί! «Στην είσοδο της ομάδας από τη μεγάλη γυάλινη τζαμαρία του Παλέ περάσαμε... απαρατήρητοι και μέχρι το πρώτο λεπτό το γήπεδο ήταν βουβό. Δε μας είχε γνωρίσει κανένας», σχολίασε ο Μάνθος Κατσούλης.
Στο τέλος της βραδιάς, ο ΠΑΟΚ, αφού νωρίτερα είχε αιφνιδιάσει τον Νίκο Γκάλη και τους συμπαίκτες του, στέφθηκε κυπελλούχος με διαφορά τεσσάρων πόντων. Ο Σταυρόπουλος με 26 πόντους ήταν ο κορυφαίος σκόρερ της βραδιάς, με τους Κατσούλη και Φασούλα να προσθέτουν από 12 έκαστος.
Αξίζει να αναφέρουμε πως συνολικά η πορεία του ΠΑΟΚ εκείνη τη σεζόν στο θεσμό του Κυπέλλου ήταν εντυπωσιακή, καθώς οι Θεσσαλονικείς είχαν αποκλείσει κατά σειρά την ΑΕΚ με 81-55, τον Απόλλωνα Πατρών με 112-72 σε ουδέτερη έδρα (Βόλος) και τον Παναθηναϊκό με 67-74 στον «Τάφο του Ινδού». Κι αυτή τη φορά -σε αντίθεση με τον τελικό του 1982- δεν άφησαν το τρόπαιο να τους ξεγλιστρήσει, σηματοδοτώντας μια νέα εποχή για το τμήμα μπάσκετ του Δικεφάλου. «Από εκεί άρχισε μια πορεία για τον ΠΑΟΚ, μια αναγέννηση για να μπορέσει να φτάσει σε πρωταθλήματα, Κύπελλα Ευρώπης και να γράψει μια λαμπρή ιστορία τη δεκαετία του ’90», επεσήμανε ο Σταυρόπουλος.
Οι συνθέσεις των ομάδων:
ΠΑΟΚ (Ματθαίου): Πολίτης 8, Μ. Κατσούλης 12, Αγγελίδης, Μπακόπουλος 8, Ζ. Κατσούλης 2, Φασούλας 12, Αλεξανδρής 6, Σταυρόπουλος 26, Κωνσταντινίδης, Πολυχρονάκος.
Άρης (Ιωαννίδης): Γκάλης 20, Νικήτας 13, Ρωμανίδης 2, Παραμανίδης, Φιλίππου 22, Τσαχτάνης 4, Δοξάκης, Κοκολάκης 9, Σταμάτης, Γεωργιάδης.
Οι "light" πανηγυρισμοί και το πριμ
Μετά την κατάκτηση του τροπαίου, οι παίκτες δεν είχαν την ευκαιρία να γλεντήσουν, λόγω της Μεγάλης Εβδομάδας. Περιορίστηκαν στην απονομή και σε πανηγυρισμούς εντός των αποδυτηρίων του Παλέ ντε Σπορ, ενώ λίγες ημέρες αργότερα δείπνησαν ησύχως και χωρίς... υπερβολές σε ταβέρνα του Ασβεστοχωρίου.
Πάντως, σε οικονομικό επίπεδο, η ομάδα έλαβε «συγχαρητήριο» μπόνους ύψους 1.7 εκατ. δραχμών, χρήματα που συλλέχθηκαν από τα πριμ του Ερασιτέχνη και της ΠΑΕ ΠΑΟΚ, καθώς και των αδερφών Κόπτη που διαφημίζονταν στη φανέλα.
«Άσχετα και κακοήθη τα περί φασισμού»
Οι παίκτες του ΠΑΟΚ ήθελαν να αποδείξουν πως οδηγός τους είναι το πάθος, η πίστη κι η ενότητα κι η αλήθεια είναι πως κι ο Τύπος της εποχής με αυτόν τον τρόπο εισέπραξε την καινοτόμα κίνηση του κουρέματος, την επομένη του μεγάλου αγώνα.
Ωστόσο, η εφημερίδα «Φίλαθλος» έκανε λόγο για ρατσιστική συμπεριφορά, με τον επίσημο ΠΑΟΚ να καταγγέλει το δημοσίευμα με τη συγκεκριμένη ερμηνεία. «Αυτά που δημοσιεύτηκαν τότε περί φασισμού και ναζισμού είναι όχι μόνο άσχετα, αλλά και κακοήθη» δήλωσε στα τέλη της δεκαετίας του '90 ο Φαίδωνας Ματθαίου σε συνέντευξη του στο «Τρίποντο». «Εγώ δεν έχω υπερφυσικές δυνάμεις να πω στον Κατσούλη, που όλη του η γοητεία είναι στα μαλλιά του, να πάει να κουρευτεί. Ούτε στον Φασούλα, που το κούρεμα δική του ιδέα ήταν και όχι δική μου!
Τότε το ίδιο είχαν κάνει και οι παίκτες ομάδας ενός αμερικανικού πανεπιστημίου, για να δείξουν ότι είναι περήφανοι που παίζουν στη συγκεκριμένη ομάδα. Εγώ απλά όλο το χρόνο τους εμφύσησα την υπερηφάνεια για τη φανέλα που φοράνε. Παρόμοιο ρόλο παίζει και το σήμα στη φανέλα. Φαντάζεστε τους Παναθηναϊκούς, άλλους με τριφύλλι, άλλους με τριαντάφυλλο κι άλλους με παπαρούνα; Το κούρεμα ήταν απόδειξη ομαδικού πνεύματος. Άλλοι θα μπορούσαν να αφήσουν όλοι μαλλιά σαν τους Beatles», απάντησε χαρακτηριστικά ο εμβληματικός προπονητής.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
