Η Ευρώπη είναι αντιμέτωπη με μία σοβαρή στεγαστική κρίση, γράφει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στα social media, ενώ η πραγματικότητα για την Ελλάδα, όπως αποτυπώνεται τουλάχιστον στα στοιχεία της Ευρωβουλής, είναι αμείλικτη.
Η έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δείχνει ότι η Ελλάδα και συνεπώς οι κάτοικοι της χώρας, ανεξαρτήτως χώρας και ηλικιακής κατηγορίας, είναι αντιμέτωποι με έναν «εφιάλτη» στο στεγαστικό, ειδικά αν λάβει κανείς υπόψη τον μέσο μισθό, την ακρίβεια και συνεπώς το διαθέσιμο εισόδημα. Οι «καινοτομίες» στη λογική της συγκατοίκησης, ναι μεν λειτουργούν προσωρινά ως «φάρμακο», ωστόσο θυσιάζεται η αυτονομία και πολλές φορές, η αυτάρκεια.
Χαρακτηριστικά, στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και στο ερώτημα «πόσο από το διαθέσιμο εισόδημά τους δαπανούν οι Ευρωπαίοι στο στεγαστικό», η πραγματικότητα για την Ελλάδα έχει ως εξής: Πρώτη με ποσοστό 35,2%, με τη Γερμανία, τη Σουηδία, την Τσεχία και τη Βουλγαρία να ακολουθούν.
Η αρνητική πρωτιά της Ελλάδας στο στεγαστικό
Τα στοιχεία τόσο για την Ελλάδα όσο και για την υπόλοιπη Ευρώπη προκύπτουν από εκτενή έρευνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που διεξήχθη και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στις 17 Οκτωβρίου 2024 και ανανεώθηκε στις 3 Φεβρουαρίου του 2025.
«Ένας τρόπος για να μετρηθεί αν το κόστος στέγασης είναι πολύ υψηλό είναι να εξεταστεί η σχέση τιμής κατοικίας προς εισόδημα. Εάν το κόστος στέγασης υπερβαίνει το 40% του διαθέσιμου εισοδήματος, είναι ένδειξη ότι τα νοικοκυριά αντιμετωπίζουν προβλήματα με τη στέγαση», γράφει στην εισαγωγή της έρευνάς της η Ευρωβουλή.
Η Ελλάδα μπορεί να βρίσκεται στα όρια της στεγαστικής κρίσης, με βάση τα στοιχεία που παρουσιάζει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η πραγματικότητα εάν ρωτήσει κανείς τους κατοίκους, είναι ακόμη πιο δύσκολη.
«Στην ΕΕ το 2023, για το 10,6% των νοικοκυριών στις πόλεις και το 7% των νοικοκυριών στις αγροτικές περιοχές το κόστος στέγασης θα υπερβαίνει το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός τους. Πάνω από το ένα τέταρτο των Ελλήνων (31%) που ζουν σε πόλεις είχαν κόστος στέγασης πάνω από το 40% του εισοδήματος, ενώ μόνο το 6% περίπου των Σλοβάκων στις πόλεις αντιμετώπιζαν το ίδιο ζήτημα» σημειώνει σχετικά η έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Τα στοιχεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παράλληλα, δεν τα λέει κανείς ενθαρρυντικά για την αντιμετώπιση του στεγαστικού, την άνοδο στα ενοίκια, στη γενική διαβίωση και συμβίωση στους αστικούς ιστούς.
Ειδικότερα, «σε λιγότερο από 10 χρόνια, μεταξύ 2015 και 2023, οι τιμές των κατοικιών στην ΕΕ αυξήθηκαν κατά μέσο όρο κατά 48%. Η μεγαλύτερη αύξηση σημειώνεται στην Ουγγαρία, όπου οι τιμές αυξήθηκαν κατά 173%, και η μικρότερη στη Φινλανδία, με μόλις 5%» γράφει η Ευρωβουλή στην έκθεση, που θέτει ενώπιον των ευθυνών τους, πρακτικά, τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Οι κύριοι λόγοι που συμβάλλουν στην αύξηση των τιμών είναι το υψηλότερο κόστος κατασκευής και τα υψηλότερα επιτόκια υποθηκών, η μείωση των κατασκευών που περιόρισε την προσφορά και η αύξηση της αγοράς ακινήτων ως επένδυση για τη δημιουργία πρόσθετου εισοδήματος» συνεχίζει η ίδια έκθεση.
«Η ενοικίαση στην ΕΕ έγινε επίσης ακριβότερη. Μεταξύ 2010 και 2022, τα ενοίκια αυξήθηκαν κατά 18% κατά μέσο όρο, εν μέρει λόγω της αύξησης των βραχυχρόνιων μισθώσεων, οι οποίες έβγαλαν σπίτια και διαμερίσματα από την αγορά» προσθέτει.
Ακόμα μια «μαύρη» πρώτη θέση
Η Ελλάδα, επίσης, βρίσκεται στην πρώτη τριάδα της σχετικής έκθεσης για τη φυγή των νέων από το σπίτι τους, ένα δείγμα της οικονομικής αστάθειας και των χαμηλών μισθών, που δεν μπορούν να καλύψουν τις όποιες, πόσο μάλλον τις έκτακτες, ανάγκες που μπορεί να προκύψουν στην πορεία.
Ενδεικτικά, οι νέοι Κροάτες είναι πρώτοι στην ομώνυμη λίστα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, φεύγοντας από το σπίτι τους στα 31,8 έτη, οι Σλοβάκοι δεύτεροι στα 31 έτη και οι Έλληνες τρίτοι στα 30,6 έτη.
Αυτό που αξίζει να αναφερθεί είναι ότι στις αστικές περιοχές της Ελλάδας, οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν κατά 7,29% το τρίτο τρίμηνο του 2024 σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα, μετά από ετήσιες αυξήσεις 9,24% το δεύτερο τρίμηνο του 2024, 10,84% το πρώτο τρίμηνο του 2024, 12,58% το τέταρτο τρίμηνο του 2023 και 13,28% το τρίτο τρίμηνο του 2023.
Τα στοιχεία αυτά δημοσίευσε η Τράπεζα της Ελλάδος και ήταν το 27ο συνεχόμενο τρίμηνο αύξησης των τιμών σε ετήσια βάση, αλλά το χαμηλότερο από το 2ο τρίμηνο του 2021.
Με βάση τον πληθωρισμό, οι τιμές των αστικών κατοικιών αυξήθηκαν κατά 4,33% το γ' τρίμηνο του 2024 σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα.
Σε τριμηνιαία βάση, οι τιμές των κατοικιών στις ελληνικές αστικές περιοχές αυξήθηκαν κατά 1,11% (0,83% σε πραγματικούς όρους) το 3ο τρίμηνο του 2024. Ήταν η χαμηλότερη τριμηνιαία αύξηση από το 4ο τρίμηνο του 2021.
Η Ελλάδα και ο τουρισμός
Η αγορά ακινήτων αντιπροσωπεύει περίπου το 20% έως 35% του συνόλου των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ) στην Ελλάδα ετησίως. Κατά τη διάρκεια του 2023, οι καθαρές άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) για την αγορά ακινήτων αυξήθηκαν κατά 8% σε ετήσια βάση σε 2,13 δισ. ευρώ, μετά από ετήσιες αυξήσεις 68% το 2022 και 34,4% το 2021 και μείωση σχεδόν 40% το 2020. Πρόκειται πλέον για το υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί εδώ και δύο και πλέον δεκαετίες.
Στη συνέχεια, το πρώτο εξάμηνο του 2024, οι καθαρές ΑΞΕ για αγορές ακινήτων αυξήθηκαν κατά 3,6% σε 1,14 δισ. ευρώ σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι.
Αλλά ακόμη και πριν από την πανδημία του Covid-19, οι ξένες επενδύσεις σε ακίνητα στην Ελλάδα είχαν αυξηθεί έντονα. Οι καθαρές ΑΞΕ για αγορά ακινήτων αυξήθηκαν κατά 45,3% το 2016, 86,5% το 2017, 172,1% το 2018 και άλλο 28,5% το 2019.
Σύμφωνα με παλαιότερη επενδυτική έκθεση της Ernst & Young, η Ελλάδα παραμένει «ανθεκτική και ελκυστική» για τους ξένους επενδυτές, παρά την αβεβαιότητα του διεθνούς περιβάλλοντος. Εν μέρει αυτό οφείλεται στο πρόγραμμα Golden Visa.
Το πρόγραμμα Golden Visa ξεκίνησε το 2013 για να αναζωογονήσει την αγορά κατοικίας από μια παρατεταμένη ύφεση. Προσφέρει άδεια παραμονής σε επενδυτές εκτός ΕΕ που αγοράζουν ή νοικιάζουν ακίνητα αξίας άνω των 250.000 ευρώ, παρόμοια με την Ουγγαρία, την Ισπανία και την Πορτογαλία.
Ωστόσο, τον Αύγουστο του 2023, το κόστος της ελληνικής Golden Visa διπλασιάστηκε σε 500.000 ευρώ στις πιο δημοφιλείς περιοχές της χώρας. Το πρόγραμμα ισχύει για πέντε χρόνια και μπορεί να ανανεωθεί.
Η αυξημένη απαίτηση επένδυσης σε ακίνητα εφαρμόστηκε στο βόρειο τμήμα της Ελληνικής Δημοκρατίας, στον κεντρικό και νότιο τομέα της Αθήνας στην περιοχή της Αττικής, καθώς και στα νησιά Μύκονος, Σαντορίνη και στον Δήμο Θεσσαλονίκης.
Η κίνηση αυτή φαίνεται να έχει αμελητέο αντίκτυπο στην αύξηση της προσιτής τιμής των ακινήτων για τους Έλληνες και στην αποθάρρυνση των ξένων επενδυτών. Ως εκ τούτου, η κυβέρνηση ανακοίνωσε πρόσφατα ότι από τις 31 Αυγούστου 2024, οι επενδυτικές απαιτήσεις για το πρόγραμμα Golden Visa θα αυξηθούν περαιτέρω σε 400.000 ευρώ για περιοχές που σήμερα απαιτούν επένδυση σε ακίνητα 250.000 ευρώ και σε 800.000 ευρώ για περιοχές που σήμερα απαιτούν επένδυση 500.000 ευρώ.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
