«Το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα είναι πολιτικό Κίνημα που αγωνίζεται για τους ακόλουθους στόχους: ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ, ΛΑΪΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ, ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ. Ο αγώνας του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος για την εθνική μας αναγέννηση, για μια σοσιαλιστική και δημοκρατική Ελλάδα, στηρίζεται στην αρχή πως η εθνική μας ανεξαρτησία αποτελεί προϋπόθεση για την πραγμάτωση της λαϊκής κυριαρχίας, πως η λαϊκή κυριαρχία αποτελεί προϋπόθεση για την πραγμάτωση της κοινωνικής απελευθέρωσης, πως η κοινωνική απελευθέρωση αποτελεί προϋπόθεση για την πραγμάτωση της πολιτικής δημοκρατίας». Με αυτούς τους 4 βασικούς άξονες, όπως περιγράφονται στην ιδρυτική διακήρυξή του, το ΠΑΣΟΚ εισήλθε στην πολιτική ζωή του τόπου στις 3 του Σεπτέμβρη του 1974.
Διαβάστε ακόμη: Debate του Reader για την επόμενη μέρα στο ΠΑΣΟΚ: «Αν χάσει κάποιος, θα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ» - «Δύσκολη η ολική επαναφορά»
Ανδρέας Παπανδρέου
Η εκλογή του 6ου προέδρου του ΠΑΣΟΚ συμπίπτει με τη συμπλήρωση 40 χρόνων από την ιστορική νίκη της «Αλλαγής» στις 18 Οκτωβρίου 1981. Το Κίνημα κερδίζει τις εθνικές εκλογές με ποσοστό 48,07% και 172 έδρες. Ο ιδρυτής του και ιστορικός ηγέτης του Ανδρέας Παπανδρέου στη δήλωσή του το βράδυ των εκλογών θα αναφέρει: «Γιορτάζουμε την νίκη της Αλλαγής. Και θα’θελα να σας παρακαλέσω, μέσα στην γιορτή σας και στην χαρά σας, να μην ξεχάσετε πως το ΠΑΣΟΚ είναι κυβέρνηση όλων των Ελλήνων, πως το ΠΑΣΟΚ ζητά τώρα από τον λαό μας συμφιλίωση. Λήθη στο παρελθόν: Ολοι μαζί εμπρός για το μεγάλο, αξιόλογο έργο της οικοδόμησης της Νέας Ελλάδας».
Από τότε στις 4 δεκαετίες, που μεσολάβησαν, το ΠΑΣΟΚ θα παραμείνει στην εξουσία συνολικά 20 χρόνια με την πληθωρική προσωπικότητα και το χαρισματικό πολιτικό ταπεραμέντο του Ανδρέα Παπανδρέου να αφήνει ανεξίτηλο το αποτύπωμά της στη μεταπολιτευτική Ελλάδα. Ο Σοσιαλισμός γινόταν για πρώτη φορά κυβέρνηση στην Ελλάδα με τον πρωθυπουργό της «Αλλαγής» ένα μήνα μετά την εκλογή του να χαρτογραφεί το όραμά του για τον Σοσιαλασμό, σε συνέντευξή του στο Πρώτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας ως εξής: «Πιστεύω, είναι, πάνω απ΄ολα...ανθρώπινες σχέσεις. Σχέσεις ισοτιμίας, αδελφοσύνης. Οραματιζόμαστε μία κοινωνία στη οποία οι άνθρωποι θα μπορούν να βρουν τον εαυτό τους, να ολοκληρώσουν τον εαυτό τους. Οταν και μόνον όταν ο καθένας μας θα έχει τη δυνατότητα αυτή, να ολοκληρώνει τη προσωπικότητα του στο διάβημα της ζωής, τότε θα πω πως έχουμε φθάσει στο Σοσιαλισμό».
Η Ιστορία είναι αυτή, που εν τέλει θα κρίνει εάν και σε ποιο βαθμό εκπληρώθηκε το όραμα του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ. Ομως αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι ο παθιασμένος, αιρετικός και κατά πολλούς αμφιλεγόμενος τρόπος, που πολιτεύτηκε, ο Ανδρέας Παπανδρέου, υπήρξε η αιτία να τον λατρέψουν οι οπαδοί του και τον μισήσουν θανάσιμα οι αντίπαλοί του. Γοητεύοντας τα πλήθη στις μεγαλειώδεις συγκεντρώσεις του ’80 με έντονη συνθηματολογία και αντιδεξιά ρητορική συγκρότησε ένα προσωποκεντρικό κόμμα καταφέρνοντας μέσα σε 7 χρόνια και από το 13,58%, που έλαβε στις πρώτες εκλογές μετά την πτώση της Χούντας το 1974 και το 25,34% στις κάλπες του 1977, να γίνει κυβέρνηση με ευρεία πλειοψηφία το 1981.
Η πολιτική σταδιοδρομία του Ανδρέα Παπανδρέου ξεκίνησε το 1964 όταν εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής με την Ενωση Κέντρου. Μετείχε στην κυβέρνηση του πατέρα του, Γεωργίου Παπανδρέου, αρχικά ως υπουργός Προεδρίας και λίγο αργότερα ως αναπληρωτής υπουργός Συντονισμού. Τον Ιανουάριο του 1968 έφυγε από τη χώρα και ίδρυσε το Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα (ΠΑΚ).
Με το σύνθημα, «Το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση, ο λαός στην εξουσία», ο Ανδρέας Παπανδρέου ορκίζεται πρωθυπουργός της χώρας. Η κυβέρνησή του εξαντλεί την τετραετία και το κόμμα του ξανακερδίζει τις εκλογές της 2ης Ιουνίου 1985 με ποσοστό 45,82% εκλέγοντας 161 βουλευτές. Μετά από 8 χρόνια διακυβέρνησης το ΠΑΣΟΚ γίνεται αξιωματική αντιπολίτευση στην ταραχώδη περίοδο του ’89 επιστρέφοντας στην εξουσία τον Οκτώβριο του 1993 ύστερα από εκλογική επίδοση 46,88% και 170 έδρες.
Η διακυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου χαρακτηρίστηκε, μεταξύ άλλων, από την αναγνώριση της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης και μέτρα για την ολοκλήρωση της εθνικής συμφιλίωσης, την ίδρυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, προοδευτικές μεταρρυθμίσεις στο οικογενειακό δίκαιο, την εκπαίδευση και τη δημόσια διοίκηση, εθνικοποιήσεις σε κρίσιμους τομείς της οικονομίας, αδέσμευτη εξωτερική πολιτική.
Κώστας Σημίτης
«Η πεποίθησή μου ήταν ότι οι παραδοσιακές ιδεολογικές αντιθέσεις και ο διαχωρισμός μεταξύ Δεξιάς και Αριστερός συγκάλυπταν ορισμένες σημαντικές ιδιαιτερότητες του ελληνικού πολιτικού συστήματος. Η θεώρηση της κοινωνίας ως πεδίου ταξικών αντιπαραθέσεων, όπως και η άποψη που αρνιόταν τις ταξικές διακρίσεις, δεν επέτρεπαν να γίνει αντιληπτή η πολύμορφη λειτουργία των κοινωνικών ομάδων. Απαιτούνταν μια πιο ρεαλιστική εικόνα ορισμένων πτυχών του κοινωνικού περιβάλλοντος. Τα πολιτικά κόμματα υποτιμούσαν την υστέρηση και τις ιδιομορφίες της ελληνικής κοινωνίας». Με τον τρόπο αυτό ο Κώστας Σημίτης, ο οποίος εκλέχτηκε πρωθυπουργός από την κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ τον Ιανουάριο του 1996, μετά την παραίτηση του Ανδρέα Παπανδρέου για λόγους υγείας, περιγράφει το 2015 στο βιβλίο του, «Δρόμοι Ζωής», την ανάγκη για τον εκσυγχρονισμό της Ελλάδας, που υπήρξε ο κεντρικός άξονας των κυβερνήσεων του. Το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς και μετά το θάνατό του ιδρυτή του Κινήματος αναδείχτηκε πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.
Συμμετέχοντας από το 1970 στο Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα (ΠΑΚ) ως μέλος του εθνικού συμβουλίου του υπήρξε από τους ιδρυτές του ΠΑΣΟΚ, αλλά πάντα είχε διακριτό πολιτικό βηματισμό. Bουλευτής Α’ Πειραιά συνεχώς από το 1985 μέχρι και το 2007, ενώ από το 1981 είχε αναλάβει σειρά υπουργικών χαρτοφυλακίων: Γεωργίας (1981-1985), Εθνικής Οικονομίας (1986-1987), Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (1989-1990), Βιομηχανίας, Ενέργειας, Έρευνας, Τεχνολογίας και Εμπορίου (1993-1995). Ως αρχηγός του ΠΑΣΟΚ κερδίζει τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 1996 με ποσοστό 41,49% και 162 έδρες και εκλέγεται πρωθυπουργός. Κερδίζει και την επόμενη εκλογική αναμέτρηση στις 9 Απριλίου 2000 με ποσοστό 43,79% και 158 έδρες έχοντας και γίνεται ο μακροβιότερος με συνεχή θητεία στο αξίωμα του πρωθυπουργού στη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Η πρωθυπουργία του συνδέθηκε με την υλοποίηση μεγάλων έργων υποδομών, την ένταξη της Ελλάδας στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση, την ανάληψη και προετοιμασία των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας το 2004, και την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Γιώργος Παπανδρέου
Τον Κώστα Σημίτη διαδέχτηκε στην προεδρία του ΠΑΣΟΚ τον Φεβρουάριο του 2004 ο Γιώργος Παπανδρέου. Ενα μήνα αργότερα, στις εθνικές εκλογές της 7ης Μαρτίου το ΠΑΣΟΚ είναι αξιωματική αντιπολίτευση με 40,55% και 117 έδρες. Στις ευρωεκλογές του Ιουνίου της ίδιας χρονιάς το ΠΑΣΟΚ έρχεται δεύτερο με ποσοστό 34,03% εκλέγοντας 8 ευρωβουλευτές.
Το Κίνημα παραμένει στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης και μετά τις εκλογές της 16ης Νοεμβρίου του 2007 με ποσοστό 38,10% έχοντας εκλέξει 102 βουλευτές. Η πρώτη νίκη του κόμματος με τον Γιώργο Παπανδρέου στο τιμόνι του θα έρθει στις ευρωεκλογές του Ιουνίου 2009 όταν το ΠΑΣΟΚ εκλέγει 8 ευρωβουλευτές με ποσοστό 36,64%. Μετά τη νίκη στις εθνικές κάλπες της 4ης Οκτωβρίου του 2009 με ποσοστό 43,92% και 160 έδρες ο Γιώργος Παπανδρέου, ύστερα από αδιάλειπτη κοινοβουλευτική παρουσία 38 χρόνων, ορκίζεται 11ος πρωθυπουργός της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας (6 Οκτωβρίου 2009 – 11 Νοεμβρίου 2011). \
Από τη θέση αυτή αντιμετώπισε την προοπτική χρεοκοπίας της ελληνικής οικονομίας. Η διακυβέρνηση της χώρας κατά τη διάρκεια της θητείας του υπήρξε εξαιρετικά δύσκολη λόγω της ιδιαίτερα προβληματικής δημοσιονομικής θέσης της χώρας. Η δραματική κατάσταση της εθνικής οικονομίας τον οδηγεί σε αμφιλεγόμενες και δύσκολες πολιτικές αποφάσεις με αποκορύφωμα το διάγγελμα της 23ης Απριλίου από το Καστελόριζο με το οποίο η Ελλάδα προσέφυγε στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
«Είναι ανάγκη, ανάγκη εθνική και επιτακτική, να ζητήσουμε επισήμως από τους εταίρους μας την ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης, που από κοινού δημιουργήσαμε στην Ε.Ε. Έχω ήδη δώσει εντολή στον Υπουργό Οικονομικών να κάνει τις απαραίτητες ενέργειες. Και οι εταίροι μας θα συνδράμουν άμεσα και αποφασιστικά, ώστε να παράσχουν στην Ελλάδα το απάνεμο λιμάνι που θα μας επιτρέψει να ξαναχτίσουμε το σκάφος μας με γερά και αξιόπιστα υλικά. Αλλά και να στείλουν και ένα ισχυρό μήνυμα στις αγορές, ότι η Ε.Ε. δεν παίζει και προστατεύει το κοινό μας συμφέρον και το κοινό μας νόμισμα».
Ευάγγελος Βενιζέλος
Στις 17 Ιουνίου του 2011, με πρόταση του τότε πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου, ο Ευάγγελος Βενιζέλος αναλαμβάνει τα καθήκοντα του αντιπροέδρου της κυβέρνησης και υπουργού Οικονομικών. Μετά την παραίτηση του Γιώργου Παπανδρέου από την πρωθυπουργία τον Νοέμβριο του 2011 το ΠΑΣΟΚ στήριξε κοινοβουλευτικά την κυβέρνηση του Λουκά Παπαδήμου. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, με παρουσία έως τότε στα κοινοβουλευτικά έδρανα του κόμματος για 19 συνεχή χρόνια και έχοντας θητεύει σε διάφορες υπουργικές θέσεις από το 1993, παραμένει αντιπρόεδρος και υπουργός Οικονομικών μέχρι τις 18 Μαρτίου του 2012 οπότε και εκλέγεται πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και αποχωρεί από την κυβέρνηση για να προετοιμάσει τις εκλογές του Μαΐου και στη συνέχεια του Ιουνίου του 2012.
Στις εκλογές της 6ης Μαΐου 2012 το ΠΑΣΟΚ έρχεται τρίτο με ποσοστό 13,18% και 41 έδρες. Στην εκλογική διαδικασία της 17ης Ιουνίου 2012, που ακολουθεί, το Κίνημα με ποσοστό 12,28% και 33 έδρες συμμετέχει στην τρικομματική κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ. Με την αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση, το Κίνημα συμμετέχει με πολιτικά στελέχη και ο πρόεδρός του ορκίζεται αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών.
Τα δημοσκοπικά ποσοστά του ΠΑΣΟΚ όμως είναι σε συνεχή πτώση, γεγονός που επιβεβαιώνεται στις ευρωεκλογές της 25ης Μαΐου του 2014 λαμβάνοντας με το σχήμα τις Ελιάς, 8,02%. Η χειρότερη εκλογική επίδοση της ιστορίας του Κινήματος θα καταγραφεί στις 25 Ιανουαρίου 2015 όταν το κόμμα θα λάβει 4,68% εκλέγοντας μόλις 13 βουλευτές.
Στον απολογισμό της θητείας του ως υπουργός Εξωτερικών ο Ευάγγελος Βενιζέλος αναφέρει ότι έθεσε ως βασική του προτεραιότητα στο ΥΠΕΞ τη διαμόρφωση και την εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης πολιτικής θαλασσίων ζωνών και μιας ολοκληρωμένης ενεργειακής διπλωματικής προσέγγισης. Δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στις διμερείς επαφές με Ιταλία και Αίγυπτο ενώ εντάθηκαν οι διερευνητικές επαφές με την Τουρκία με στόχο την ενασχόληση όχι μόνο με το Αιγαίο αλλά και την Ανατολική Μεσόγειο και με αντικείμενο την οριοθέτηση τόσο της υφαλοκρηπίδα, όσο και της ΑΟΖ ενώ προωθήθηκε η προκήρυξη αδειών για έρευνες υδρογονανθράκων σε συνεργία με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Φώφη Γεννηματά
Η εκλογή της Φώφης Γεννηματά στην προεδρία του ΠΑΣΟΚ το καλοκαίρι του 2015 συνέπεσε με την πιο δύσκολη στιγμή της 40ετούς τότε ιστορίας του. Η κοινωνία είχε γυρίσει την πλάτη στο Κίνημα χρεώνοντας του την οικονομική κατάρρευση λόγω παθογενειών κατά τη μακρά διακυβέρνηση του αλλά και καταστροφικών επιλογών την περίοδο 2010-2011. Το εκλογικό σώμα είχε τιμωρήσει στις κάλπες το ΠΑΣΟΚ και η Φώφη Γεννηματά έθετε ως αποστολή της καταρχήν την ενότητα του κόμματος και εν συνεχεία την αύξηση των εκλογικών ποσοστών του. Πράγματι, το πρώτο τεστ στις εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου του 2015 είναι ικανοποιητικό καθώς το Κίνημα συμμετέχοντας στο σχήμα της Δημοκρατικής Συμπαράταξης λαμβάνει ποσοστό 6,28% και 17 έδρες. Η ανοδική τάση και η αύξηση της κοινωνικής αποδοχής του κόμματος, ως Κίνημα Αλλαγής πλέον, αποτυπώνεται στις ευρωεκλογές τον Μάιο του 2019 λαμβάνοντας ποσοστό 7,7%. Στις εθνικές εκλογές της 7ης Ιουλίου του 2019 το ΠΑΣΟΚ αυξάνει περαιτέρω την εκλογική δύναμή του φτάνοντας το 8,10% εκλέγοντας 22 βουλευτές.
Στην προσπάθεια επανασύνδεσης του ΠΑΣΟΚ με την κοινωνία, που θα αποτελέσει το βασικό στόχο του 6ου προέδρου του από την νέα χρονιά, τα πιστεύω της Φώφης Γεννηματά, η οποία έφυγε από την ζωή στις 25 Οκτωβρίου 2021, για την επανεκκίνηση του κόμματος έχουν τη δική τους αξία:
«Πιστεύω βαθιά στην ανάγκη ανασυγκρότησης του Μεγάλου Προοδευτικού Χώρου. Πιστεύω ακράδαντα, σε μια παράταξη, που θα προέρχεται από την κοινωνία, θα ενώνει δημιουργικές ιδέες και προοδευτικές δυνάμεις για να υπηρετεί τον Άνθρωπο και τις ανάγκες του. Πιστεύω ότι σήμερα το Πολιτικό μας χρέος, είναι να ανασυνθέσουμε τον πολιτικό και κοινωνικό μας χώρο. Να δημιουργήσουμε τους όρους απεγκλωβισμού των προοδευτικών ανθρώπων, τόσο από τη Δεξιά όσο και από το ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς να καλλιεργούμε αυταπάτες και πλάνες. Πιστεύω σε μια ισχυρή προοδευτική παράταξη με προγραμματικό λόγο που θα απορρίπτει τις στείρες παραδοσιακές αριστερές εμμονές, το λαϊκισμό, αλλά όχι τη λαϊκότητα».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
