«Ένας είναι ο Πυθαγόρας, όλοι με ξέρουν, δε χρειάζεται το επώνυμο». Αν αυτή την ατάκα την έλεγε ο Πυθαγόρας όταν, πλέον, ήταν «φτασμένος» και οι στίχοι του βρίσκονταν στα χείλη όλων των Ελλήνων τότε δε θα προξενούσε κάποια ιδιαίτερη εντύπωση.
Ίσως, μάλιστα, κάποιοι να έλεγαν πως είχε «καβαλήσει το καλάμι». Το θέμα, ωστόσο, είναι πως αυτό το είπε όταν ήταν ακόμα μαθητής γυμνασίου! Την απάντηση αυτή είχε δώσει στον φιλόλογο Πάνο Παπαχρήστο όταν, με ύφος αυστηρό, τον είχε ρωτήσει γιατί στις εργασίες που κάνει δε βάζει το επίθετό του!
Ο Πυθαγόρας ήταν μια ξεχωριστή περίπτωση, μια ιδιαίτερη περίπτωση, ένα κεφάλαιο μόνος του. Οι στίχοι του ακουμπούσαν την καρδιά και την ψυχή των ανθρώπων και ίσως γι' αυτό τα τραγούδια που υπέγραψε παρέμειναν ανεπηρέαστα από το πέρασμα του χρόνου.
«Ένας είναι ο Πυθαγόρας...»
Ο Πυθαγόρας Παπασταματίου γεννήθηκε στο Αγρίνιο στις 12 Απριλίου 1930. Η μητέρα του ήταν δασκάλα και ο πατέρας του ήταν έφεδρος αξιωματικός στο μέτωπο της Μικράς Ασίας όταν γνωρίστηκαν. Με την καταστροφή της Σμύρνης εγκαταστάθηκαν στο Αγρίνιο όπου άρχισαν να «χτίζουν» το σπιτικό τους.
Όταν ο Πυθαγόρας ήταν 10 ετών, ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος έριξε βαριά τη σκιά του πάνω από την Ελλάδα. Ένα μήνα πριν την Ιταλική επίθεση ο Πυθαγόρας είχε γραφτεί στο οκτατάξιο Γυμνάσιο αρρένων στο Αγρίνιο.
Όταν η Ελλάδα συνθηκολόγησε τα αδέρφια του Πυθαγόρα εντάχθηκαν στον ΕΛΑΣ και «βγήκαν» στο βουνό. Εκείνος ήταν μικρός και έτσι φιλοξενήθηκε για λίγο καιρό σε συγγενικό σπίτι σε ένα χωριό της Μακρυνείας. Αργότερα εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ.
Όταν ο πόλεμος τελείωσε, ο Πυθαγόρας, επέστρεψε στα θρανία και εκεί δεν άργησε να φανεί το ταλέντο που είχε στην υποκριτική. Λέγεται πως κάποτε σε μια παράσταση με αφορμή την επέτειο της 25ης Μαρτίου είχε «παίξει» τον Παπαφλέσσα τόσο καλά που ανάγκασε τους συγγενείς των συμμαθητών του και τους καθηγητές του να σηκωθούν όρθιοι και να τον αποθεώσουν.
Μετά την αποφοίτησή του από το γυμνάσιο έφυγε για την Αθήνα όπου σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών. Και εκεί που όλοι περίμεναν πως ο Πυθαγόρας θα κάνει μια μεγάλη καριέρα πάνω στο θεατρικό σανίδι, εκείνος ανακάλυψε το ταλέντο που είχε στο να γράφει στίχους και ποιήματα αλλά και θεατρικά έργα ή κινηματογραφικά σενάρια.
Πρώτο του τραγούδι, και μεγάλη επιτυχία το 1954, ήταν το «Ξαναβλέπω το μικρό το αμαξάκι» σε μουσική του Νίκυ Γιάκοβλεφ και με ερμηνεύτρια την Μαίρη Λω. Κομβικό σημείο στην πορεία του Πυθαγόρα προς την κορυφή είναι το τραγούδι «Κάθε λιμάνι και καημός» σε μουσική του Γιώργου Κατσαρού που ακούστηκε μέσα από την ομώνυμη ταινία, με την εκπληκτική ερμηνεία των Πάνου Γαβαλά και Ρίας Κούρτη.
Από εκεί και πέρα ο Πυθαγόρας γράφει ασταμάτητα και παράλληλα εμφανίζεται και σε ταινίες στις οποίες έγραψε ο ίδιος τα σενάρια («Οι καταφρονεμένοι», «Η ώρα της δικαιοσύνης», «Δεν πουλάω την καρδιά μου»).
Συνεργάστηκε με τον Στέλιο Καζαντζίδη (το «Υπάρχω» είναι σε στίχους του Πυθαγόρα) και τον Χρήστο Νικολόπουλο αλλά καθοριστική ήταν η συνεργασία του με τον Γιώργο Κατσαρό. Τραγούδια σε στίχους του Πυθαγόρα είπαν η Μαρινέλλα, ο Πουλόπουλος, ο Μπιθικώτσης, ο Βοσκόπουλος, ο Πάριος, ο Νταλάρας, ο Κόκοτας, η Γαλάνη, η Δούκισσα, η Βάνου, ο Ζαμπέτας και πολλοί άλλοι.
«Το αγριολούλουδο»,«Πάμε για ύπνο Κατερίνα», «Ο Σταμούλης ο λοχίας», «Νύχτα στάσου», «Δεν υπάρχει ευτυχία», «Φταίμε κι οι δυο», «Το δάκρυ μας σταλιά σταλιά», «Κυρα Γιώργαινα», «Κάτω απ’ το πουκάμισό μου», «Μια δεκάρα δεν αξίζει η αγάπη σου», «Στα βράχια της Πειραϊκής», «Νύχτα στάσου», «Ο επιπόλαιος» κλπ.
Το 1974, στην πρώτη συμμετοχή της Ελλάδας στον διαγωνισμό Eurovision η Μαρινέλλα ερμήνευσε την επιτυχία «Κρασί, θάλασσα και τ’ αγόρι μου» σε στίχους Πυθαγόρα και μουσική Γιώργου Κατσαρού.
«Φτιάχνω τραγούδια της καρδιάς»
Η κορύφωση του έργου του Πυθαγόρα ήρθε το 1972 όταν επηρεασμένος από την οικογενειακή περιπέτεια στην Μικρασιατική Καταστροφή έγραψε τον κύκλο τραγουδιών «Μικρά Ασία». Ο Πυθαγόρας δίνει τους στίχους στον Απόστολο Καλδάρα και το αποτέλεσμα είναι συγκλονιστικό.
Η απήχηση του δίσκου είναι τέτοια που, ακόμα και σήμερα, υπάρχουν πολλοί που λένε πως αν δεν είναι ο κορυφαίος δίσκος όλων των εποχών, τότε σίγουρα βρίσκεται μέσα στην πρώτη τριάδα!
«''Μικρά Ασία'' ο τίτλος. Του Καλδάρα η μουσική, του Πυθαγόρα οι στίχοι, του Νταλάρα και της Αλεξίου το τραγούδι… Δεν είναι Σεφέρηδες, Σικελιανοί, Παλαμάδες. Ούτε μουσουργοί με παγκοσμιότητα που δονούν το πεντάγραμμο. Ναι αλλά στις στροφές του δίσκου είμαστε εμείς, είναι ο πόνος, ο καημός, το βογκητό ενός λαού. Μαζί μ’ αυτό και η βαθύτατη ανθρωπιά… Δόξες του έθνους, μεγάλοι ποιητές, ακαδημαϊκοί και Νόμπελ, σας στρώνω δάφνες για να περάσετε. Συμπαθάτε μας όμως όταν σας λέμε ότι με τη δική σας λύρα με τους υψηλούς φθόγγους δε ράγισε η ψυχή της μάζας όσο οι απλοϊκοί αυτοί στίχοι και τα λαϊκά μοτίβα που γυρίζουν στις στροφές ενός δίσκου», έγραφε στο Βήμα της 31ης Αυγούστου του 1972 ο Παύλος Παλαιολόγου.
Εν μέσω της χούντας, όταν η MINOS άρχισε τη διανομή του δίσκου στα δισκοπωλεία, οι ιδιοκτήτες αντέδρασαν και έλεγαν πως ο κόσμος ήθελε πολιτικό τραγούδι και πως ένα άλμπουμ με θέμα τη Μικρασιατική Καταστροφή δε θα πουλήσει.
Ο κόσμος, ωστόσο, το υποδέχθηκε με θέρμη και το αγάπησε από την πρώτη στιγμή. Ήταν τέτοια η επιτυχία, μάλιστα, που ο διευθυντής της MINOS αποφάσισε να τιμήσει τους δημιουργούς καθιερώνοντας ένας βραβείο. Για κάθε 50.000 πωλήσεις θα απονεμόταν ο Χρυσός Δίσκος και κάθε 100.000 πωλήσεις, ο Πλατινένιος Δίσκος! Προφανέστατα και η «Μικρά Ασία» έκανε ρεκόρ πωλήσεων.
Μετά από εκείνη την τεράστια επιτυχία, ίσως επειδή και ο ίδιος διαισθάνθηκε πως δε θα μπορούσε να την ξεπεράσει, ο Πυθαγόρας στράφηκε κυρίως στη συγγραφή θεατρικών έργων.
Μανιώδης καπνιστής, αψήφησε πολλές φορές τους γιατρούς που του έλεγαν να κόψει ή έστω να ελαττώσει το κάπνισμα. Όταν άρχισαν να κυκλοφορούν φήμες πως η υγεία του είχε κλονιστεί από ένα σοβαρό πρόβλημα στην καρδιά, εκείνος είχε στείλει μια επιστολή στην «Ελευθεροτυπία» τονίζοντας πως όλα πηγαίνουν καλά, πως δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα και πως «την καρδιά μου την έχω για να φτιάχνω τραγούδια της καρδιάς»!
Η καρδιά του Πυθαγόρα, ωστόσο, ήταν αυτή που τελικά τον πρόδωσε όταν, ξημερώματα της 12ης Νοεμβρίου 1979, έπαψε να χτυπά. Ο σπουδαίος στιχουργός είχε μεταφερθεί στο νοσοκομείο «Υγεία» περίπου στις 1 το ξημέρωμα. Οι γιατροί προσπάθησαν να τον κρατήσουν τη ζωή αλλά περίπου τρεις ώρες αργότερα ο Πυθαγόρας πέρασε στην Αιωνιότητα μετά από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής ο Πυθαγόρας έφυγε από τη ζωή αφήνοντας πίσω του μια αξεπέραστη κληρονομιά που αριθμούσε περισσότερα από 4.000 τραγούδια η συντριπτική πλειονότητα των οποίων έγιναν τεράστιες επιτυχίες που παραμένουν επίκαιρα ακόμα και σήμερα.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
