«Αποφασίζομεν και διατασσομεν». Η συγκεκριμένη φράση είναι ταυτισμένη απόλυτα με την περίοδο της χούντας των συνταγματαρχών. Αυτό το ξέρουν οι περισσότεροι και για τον λόγο αυτό, άλλωστε, κάθε φορά που θέλουμε να πούμε σε κάποιον πως είναι αυταρχικός, χρησιμοποιούμε τη συγκεκριμένη φράση προκειμένου να τον φέρουμε σε δύσκολη θέση.
Και επειδή προφανέστατα ο αυταρχισμός δεν ήταν «ανακάλυψη» των χουντικών αλλά προϋπήρχε στην πολιτική σκηνή της χώρας, για όσους δεν το γνωρίζουν υπάρχει μια ανάλογη φράση: «Άστε ντούα»!
Η συγκεκριμένη φράση είναι αρβανίτικη και σημαίνει «γιατί έτσι θέλω εγώ»! Αυτή ήταν η... αγαπημένη φράση του Δημήτριου Βούλγαρη του ανθρώπου που έγινε οκτώ φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας και κυβέρνησε με τρόπο άκρως αυταρχικό.
Κάθε φορά, λοιπόν, που ζητούσαν από τον Βούλγαρη να αιτιολογήσει κάποια από τις αποφάσεις του, εκείνος εντελώς... «δημοκρατικά» απαντούσε «Άστε ντούα»!
«Βίαιος, δικτατορικός και αυθαίρετος»
Ο Δημήτριος Βούλγαρης γεννήθηκε στην Ύδρα στις 20 Δεκεμβρίου 1802. Γιος του κοτσάμπαση του νησιού, Γεωργίου Βούλγαρη, ήταν μάλλον απίθανο να αποφύγει την ενασχόληση με την πολιτική, δεδομένου πως διέθετε ένα ισχυρό επώνυμο σε μια εποχή που γεννήθηκε ένα νέο κράτος: Το Ελληνικό.
Ο Βούλγαρης άρχισε από μικρή ηλικία να ασχολείται με την πολιτική. Σε ηλικία μόλις 19 χρονών εξελέγη πρόκριτος της Ύδρας (1821). Το 1825 εξελέγη πληρεξούσιος για την Γ΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου και το 1829 για την Δ΄ Εθνοσυνέλευση του Άργους ως πληρεξούσιος της Ύδρας.
Από την απελευθέρωση και έπειτα, ξεκινά και η εντυπωσιακή άνοδος του Βούλγαρη στην πολιτική ιεραρχία. Αν και ο ίδιος δεν είχε ιδιαίτερη μόρφωση αυτό που τον έκανε να ξεχωρίζει ήταν η ευφυΐα αλλά και η αποφασιστικότητά του.
Σχεδόν αμέσως βρέθηκε απέναντι στον Ιωάννη Καποδίστρια ασκώντας εναντίον του σφοδρή αντιπολιτευτική πολιτική. Όταν έφτασε στην Ελλάδα ο Όθωνας, ο Βούλγαρης επέστρεψε στην Ύδρα όπου ανέλαβε δήμαρχος αλλά αυτό ήταν για λίγο. Η Ύδρα, δεν «χωρούσε» τις φιλοδοξίες του.
Μετά την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 διορίστηκε γερουσιαστής και τέσσερα χρόνια αργότερα έγινε αρχικά υπουργός Ναυτικών και στη συνέχεια υπουργός Οικονομικών. Το 1855, σε ηλικία 53 ετών, έγινε για πρώτη φορά πρωθυπουργός.
Εκείνη την περίοδο έδειξε για πρώτη φορά τον πραγματικό του χαρακτήρα. Έμεινε στο «τιμόνι» της χώρας για περίπου δύο χρόνια αφού κέρδισε τις εκλογές που όμως σημαδεύτηκαν από καταγγελίες για νοθεία της λαϊκής ψήφου.
Ήρθε σε πλήρη ρήξη με τον Όθωνα και παραιτήθηκε από πρωθυπουργός αλλά ήταν από εκείνους τους πολιτικούς που πρωτοστάτησαν στην «έξωση» του 1862. Αμέσως μετά, ο Δημήτριος Βούλγαρης, έγινε ξανά πρωθυπουργός. Το 1865, αφού στο μεταξύ είχε χάσει τη θέση του, σχημάτισε κυβέρνηση για μόλις 3 ημέρες!
Στη διάρκεια της τρίτης θητείας, το 1866, του ξέσπασε η κρητική επανάσταση αλλά ο Βούλγαρης τήρησε στάση ουδετερότητας. Η κυβέρνηση του έπεσε προς το τέλος εκείνης της χρόνιας αλλά επανήλθε στο προσκήνιο, ξανά ως πρωθυπουργός το 1868 όπου παρέμεινε για ένα χρόνο.
Το 1871 κέρδισε τις εκλογές αναλαμβάνοντας για έβδομη φορά την πρωθυπουργία, ενώ τον Φεβρουάριο του 1874 ανέλαβε για τελευταία φορά την πρωθυπουργία.
Ο Δημήτριος Βούλγαρης, ο «Τζουμπές», όπως τον έλεγαν εξαιτίας της μακριάς, κόκκινης, ανατολίτικης κάπας που φορούσε, σε διάστημα 20 ετών διετέλεσε οκτώ φορές πρωθυπουργός της χώρας (συνολικά, έμεινε στον πρωθυπουργικό θώκο για έξι χρόνια και ένα μήνα). Το «ρεκόρ» το κρατάει μέχρι και σήμερα ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος με 10 φορές.
«Συνετός μεν, αλλά και βίαιος και εκδικητικός άμα τοις μεν φίλοις ενδοτικός, τοις δε αντιπάλοις ανένδοτός τε και επικίνδυνος. Κάτω πάντοτε νεύων τους οφθαλμούς του και ολίγα λέγων, υπό την ποδήρη αιατική περιβολή, τον τζουμπέ (διό και τζουμπές κοινώς εκαλείτο), προεκάλει τον σεβασμόν ειμή και τον φόβον. Διαχειριστής των δημοσίων χρημάτων τα μάλιστα φειδωλός και έντιμος, είπερ τις άλλος,υπήρξεν αναμφισβητήτως πάντοτε ανώτερος χρημάτων, μεγαλοπρεπής και υπερήφανος και λόγω έτι της επιφανούς οικογένειας, εξής κατήγετο και λόγω των υπηρεσιών, ας κατά την επανάσταση του 21,είχε προσφέρει τη πατρίδι, καίπερ νεώτατος την ηλικίαν ων. […]
» Η δε πολιτική δράσις του ανδρός κατάς μεν τας αρχάς του πολιτικού βίου αυτού και επί μακρά έτη υπήρξε φιλελευθέρα, περί το τέλος της ζωής του εξετράπη των τα μάλιστα φιλελευθέρων και κοινοβουλευτικοτάτων αρχών αυτού ανελεύθερος και σατραπικώτατος γενόμενος, και τούτου ένεκεν αδόξως τελευτήσας.», έγραφε για τον Βούλγαρη ο Νικόλαος Λεβίδης στα απομνημονεύματά του.
«Υπήρξεν ανήρ ισχυράς θελήσεως, αλλά βίαιος, δικτατορικός και αυθαίρετος. Απέδιδεν υπερέχουσαν σημασίαν εις το κόμμα και επέτρεπεν όπως τα ελαττώματά του επισκιάζουν όσα σας είχεν αρετάς», έγραφε για τον Βούλγαρη ο Σπύρος Μαρκεζίνης στην «Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος».
Ο Τρικούπης, το «τις πταίει» και τα «Στηλιτικά»
Ο Βούλγαρης ήταν η επιτομή της φαυλότητας στον χώρο της πολιτικής. Περνούσε νόμους στη Βουλή ή ψήφιζε προϋπολογισμούς χωρίς να υπάρχει καν απαρτία. Είναι η εποχή που αναπτύχθηκε η θεωρία του «κηπουρού» σύμφωνα με την οποία ο βασιλιάς θα μπορούσε να διορίσει πρωθυπουργό ακόμα και τον κηπουρό του, μικρή σημασία θα είχε.
Στις 29 Ιουνίου του 1874 δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Καιροί» το ιστορικό άρθρο του Χαρίλαου Τρικούπη με τίτλο «Τις πταίει» που οδήγησε μεν τον συγγραφέα του στη φυλακή αλλά άνοιξε και το «δρόμο» στην περίφημη Αρχή της Δεδηλωμένης.
Το συγκεκριμένο άρθρο του Τρικούπη ασκούσε σκληρή κριτική στον βασιλιά και φωτογράφιζε διαρκώς τον Δημήτριο Βούλγαρη ο οποίος στη δύση της πολιτικής του καριέρας ήταν ο πρωταγωνιστής σε ένα τεράστιο σκάνδαλο.
Τα «Στηλιτικά» όπως ονομάστηκε εκείνη η... πολιτική ανωμαλία, ξεκίνησαν στα τέλη του 1874 και κράτησαν μέχρι τις εκλογές του Ιουλίου του 1875.
Τι είχε γίνει τότε; Στις εκλογές του 1874 ο Βούλγαρης δεν κατάφερε να κερδίσει την πλειοψηφία. Άρχισε, λοιπόν, να ακυρώνει τα αποτελέσματα σε ολόκληρες περιφέρειες με στόχο να βελτιώσει τη θέση του. Ξέσπασε σάλος αλλά ο Βούλγαρης δεν πτοήθηκε.
Σχημάτισε κυβέρνηση και όταν ζήτησε από τη βουλή να ψηφίσει τον προϋπολογισμό, επειδή τα «κουκιά» δεν έβγαιναν, αφού χρειαζόταν η προβλεπόμενη από το Σύνταγμα απαρτία στη Βουλή (96 επί συνόλου 140 βουλευτών), εκείνος φρόντισε να ψηφιστεί με μόλις... 85 βουλευτές.
Η αντιπολίτευση, όπως ήταν φυσικό, κατέθεσε ένσταση αλλά ο Βούλγαρης την αγνόησε. Είπαμε... «Άστε ντούα»!
Το πολιτικό κλίμα οξύνθηκε επικίνδυνα, με την αντιπολίτευση να επαναφέρει διαρκώς το ζήτημα και τον λάο να ζητάει εκλογές. Ο Βούλγαρης οδήγησε την χώρα σε κάλπες και τελικά... αύξησε τη δύναμή του. Όταν η Βουλή άνοιξε καλά με μια φοβερή «ντρίμπλα» ψηφίστηκε και ο προϋπολογισμός που είχε μείνει στον «αέρα»!
Η Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, δικηγόροι και δημοσιογράφοι παρενέβησαν και κατήγγειλαν τις διαδικασίες αλλά και πάλι δεν άλλαξε τίποτα. Η κυβέρνηση του Βούλγαρη συνέχιζε με μόλις 82 βουλευτές να ασκεί κοινοβουλευτικό έργο.
Επειδή οι εφημερίδες της εποχής έγραψαν τα ονόματα των 82 σε στήλη επειδή «οι προπάτορες ημών τα ονόματα των προδοσάντων τα προς την πατρίδαν χρέη ητίμαζον αναγράφοντες επί στήλην. Ο τύπος οφείλει να εκτελέση την υπηρεσίαν, ην άλλοτε εξετέλουν τα δημόσια μάρμαρα».
Έτσι οι 82 βουλευτές του Βούλγαρη έμειναν στην ιστορία ως «Στηλίτες» και η περίοδος αυτή ως «Στηλιτικά»!
Ο βασιλιάς Γεώργιος μπροστά στη γενική κατακραυγή αποφάσισε και απέλυσε τον Βούλγαρη και η επόμενη βουλή που σχηματίστηκε έστειλε τον πρώην πρωθυπουργό σε Ειδικό Δικαστήριο κατηγορούμενο για πλαστογραφία και αντιποίηση αρχής.
Στη δίκη καταδικάστηκαν δυο βουλευτές του Βούλγαρη (ο ένας ήταν και γαμπρός του), ενώ ο ίδιος δεν τιμωρήθηκε επειδή δεν είχε προβλεφθεί σχετική ποινή!
Όλη αυτή η περιπέτεια, ωστόσο, σήμανε το πολιτικό τέλος του Δημητρίου Βούλγαρη, ο οποίος έπεσε σε κατάθλιψη και μια ημέρα σαν σήμερα, στις 29 Δεκεμβρίου 1877, πέθανε.
«Το τέλος του βίου του ήτο πολιτικώς θλιβερόν. Τα Στηλιτικά και η καταδίκη του γαμβρού του από το Ειδικόν Δικαστήριον δια τα Σιμωνιακά (σσ: σκάνδαλο δωροδοκίας υπουργών της κυβέρνησης από υποψήφιους Μητροπολίτες) απετέλεσαν δι’ αυτόν ουσιαστικόν πολιτικόν θανάτον», έγραψε για τον Βούλγαρη ο Σ. Μαρκεζίνης.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
