Οι άνθρωποι, όπως και όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί, χρειάζονται το φαγητό για να λειτουργήσουν στην καθημερινότητα τους. Το φαγητό δεν είναι παρά ένα καύσιμο, που μας γεμίζει με ενέργεια, ώστε να μπορούμε να φέρουμε εις πέρας τις δραστηριότητές μας.
Παράλληλα, ως κοινωνικά όντα, συνδέουμε το φαγητό με συναισθήματα. Συνήθως αυτά είναι θετικά, το φαγητό μας δημιουργεί χαρά και ευχαρίστηση, ιδιαίτερα όταν συνδέεται με όμοφες στιγμές και ανθρώπους.
Η σχέση με το φαγητό όμως, μπορεί συχνά να λάβει περίπλοκες διαστάσεις και να δημιουργήσει σύγχυση. Από το «από Δευτέρα δίαιτα» μέχρι τις ενοχές για το φαγητό του Πάσχα, έρευνες έχουν δείξει ότι οι συναισθηματικές αντιδράσεις γύρω από το φαγητό, όπως η ενοχή, συχνά προκύπτουν από πολιτισμικές και κοινωνικές πιέσεις, από την παιδική ηλικία και από προσωπικές αντιλήψεις για το σώμα και τα πρότυπα ομορφιάς.
Διαβάστε επίσης: Η δύσκολη καθημερινότητα ενός ανθρώπου που στα αλήθεια δεν μπορεί να φάει γλουτένη
Πώς όμως φτάνει κανείς στο σημείο να αντλεί τόσο αρνητικά συναισθήματα από την κατανάλωση φαγητού; Μιλήσαμε με την Διατροφολόγο Παναγιώτα Μίαρη για το πώς φτάνει να δημιουργείται αυτός ο φαύλος κύκλος του φαγητού και των συναισθημάτων.
Ενοχή, συναίσθημα και φαγητό. Πώς καλλιεργείται μια τέτοια σχέση;
«Η σχέση μεταξύ συναισθημάτων, ενοχής και φαγητού χτίζεται συχνά από την παιδική ηλικία, όπου το φαγητό μπορεί να χρησιμοποιείται ως μέσο επιβράβευσης ή παρηγοριάς. Σε συνδυασμό με κοινωνικά πρότυπα για το σώμα και τη διατροφή, δημιουργείται μια νοητική σύνδεση όπου το φαγητό φορτίζεται συναισθηματικά. Η ενοχή τότε γίνεται απόρροια της κατανάλωσης και όχι εργαλείο διατροφικής ρύθμισης».
Συνδέεται η ενοχή και με τη μεγαλύτερη τελικά κατανάλωση φαγητού;
«Ναι, η ενοχή μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη κατανάλωση φαγητού. Όταν οι άνθρωποι αισθάνονται ενοχές για το φαγητό που καταναλώνουν, μπορεί να βιώσουν απογοήτευση και απώλεια ελέγχου, οδηγώντας σε περαιτέρω υπερφαγία. Αντί να λειτουργεί ως αποτρεπτικός παράγοντας, η ενοχή μπορεί να ενισχύσει την ανθυγιεινή διατροφική συμπεριφορά, καθιστώντας δύσκολη τη διατήρηση μιας ισορροπημένης διατροφής».
Πώς μπορεί να διαχειριστεί κανείς το ότι μπορεί να έφαγε περισσότερο αυτές τις ημέρες και να θέσει από εδώ και πέρα όρια στον εαυτό του; Μπορείτε να μας δώσετε μερικές συμβουλές.
«Η αυτοπαρατήρηση και η ενσυνειδητότητα είναι δύο ισχυρά εργαλεία για τη διαχείριση της υπερφαγίας. Μπορούμε να εστιάσουμε όχι μόνο στο *τι* τρώμε αλλά και στο *γιατί* τρώμε. Αν η τροφή λειτουργεί ως αντίδραση σε στρες ή πλήξη, τότε χρειάζεται να εντοπίσουμε αυτές τις στιγμές και να αναζητήσουμε εναλλακτικούς τρόπους χαλάρωσης. Η υιοθέτηση μικρών καθημερινών ρυθμίσεων – όπως τακτικά γεύματα, επαρκής ύπνος και φροντίδα της ψυχικής υγείας – λειτουργούν προληπτικά απέναντι στην ανεξέλεγκτη κατανάλωση».
Υπάρχουν συγκεκριμένα είδη τροφών που προτείνετε για αποτοξίνωση του οργανισμού, τις ημέρες μετά την Πάσχα;
«Οι ημέρες μετά από μια περίοδο αυξημένων θερμίδων δεν απαιτούν ακραίες αποτοξινώσεις αλλά επιστροφή σε απλές διατροφικές αρχές. Φρέσκα λαχανικά, φρούτα εποχής, τροφές πλούσιες σε νερό και ίνες (όπως σαλάτες, βραστά λαχανικά, φρούτα) βοηθούν στην αποσυμφόρηση του πεπτικού. Η πρόσληψη νερού είναι επίσης κρίσιμη, όπως και η αποφυγή τροφών με πολύ αλάτι ή ζάχαρη που προκαλούν κατακράτηση».
Αυτό που λένε πολλοί «η τέλεια διατροφή». Υπάρχει τελικά;
«Η τέλεια διατροφή, με απόλυτη έννοια, δεν υφίσταται. Υπάρχει, όμως, η διατροφή που είναι κατάλληλη για το κάθε άτομο ξεχωριστά. Αν αυτή περιλαμβάνει ποικιλία, μέτρο, απόλαυση και προσαρμοστικότητα, τότε πλησιάζει πολύ στον ορισμό της ιδανικής. Η ισορροπημένη προσέγγιση νικά τις αυστηρές και απόλυτες στρατηγικές που σπάνια διατηρούνται μακροπρόθεσμα».
Μια συμβουλή που καλό είναι να ακολουθούμε όλοι για τη σχέση μας με το φαγητό;
«Αν μπορούσαμε να κρατήσουμε μία συμβουλή για τη σχέση μας με το φαγητό, αυτή θα ήταν: Αποσυνδέστε το φαγητό από την ενοχή. Αντιμετωπίστε το ως απαραίτητο βιολογικό καύσιμο, αλλά και ως ευχαρίστηση ή και ως αναπόσπαστο μέρος της κοινωνικής μας ζωής, χωρίς υπερβολές και χωρίς τιμωρίες. Η ουσιαστική επανασύνδεση με τις φυσικές ανάγκες του σώματος είναι ο θεμέλιος λίθος για μια υγιή διατροφική συμπεριφορά».
Αυτό το άρθρο στο Reader δεν παρέχει ιατρικές συμβουλές και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη γνωμάτευση ενός ιατρού. Για οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας έχετε, θα πρέπει να απευθυνθείτε σε κάποιο επαγγελματία υγείας.
