Περιγράφουμε ως «woke" ένα σωρό πράγματα, άλλοτε θετικά, άλλοτε αρνητικά, σαν να είναι «κατάρα». Το "woke" είναι σαν την κοκακόλα, πάει με όλα: αν είσαι δεξιός/ακροδεξιός, το χρησιμοποιείς για να κοροϊδέψεις άτομα με κοινωνικά φιλελεύθερες ιδέες, αν είσαι φιλελεύθερος, το χρησιμοποιείς ίσως, για να «φλεξάρεις» τις ιδέες σου, αν είσαι liberal επιχειρηματίας, το επικαλείσαι επίσης, γιατί, έχεις λόγους, θα εξηγήσουμε.
Η αφορμή
Μάθαμε τις προάλλες από Έλληνες πολιτικούς πως η woke agenda των ΗΠΑ έφερε τη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ. Ήταν μια ατάκα που αναπαράχθηκε από εκπροσώπους της κυβέρνησης, από την Άννα Διαμαντοπούλου, από την Αφροδίτη Λατινοπούλου, και όχι μόνο. Τι είναι "woke όμως;
Δείτε επίσης: «Woke ατζέντα και λαθρομετανάστευση»: Η νίκη Τραμπ «ενώνει» τη δεξιά με τα άκρα της
Αναδρομή;
Ο όρος έχει αφροαμερικάνικες καταβολές και εμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2010, ως μια ορολογία - «ομπρέλα» για την επαγρύπνηση που πρέπει να διαθέτει ο μέσος άνθρωπος, σε κοινωνικές ανισότητες όπως ο σεξισμός, η ομοφοβία, ενώ έχει επίσης χρησιμοποιηθεί για να καλύψει ένα φάσμα ιδεών που αφορούν τον φιλελευθερισμό της κοινωνίας (όχι των οικονομικών αγορών). Ο όρος εξαπλώθηκε διεθνώς και προστέθηκε στο Αγγλικό Λεξικό της Οξφόρδης το 2017.
Με αφορμή το κίνημα Black Lives Matter, που είχε στο επίκεντρο του τη βία των αστυνομικών σε αφροαμερικάνους πολίτες των ΗΠΑ, είδαμε για πρώτη φορά τον όρο "woke" να δοκιμάζεται και να αμφισβητείται. Οι "All Lives Matter", όσοι δηλαδή εξέλαβαν το κίνημα ως «αφορισμό» προς τους ανθρώπους που δεν είναι μαύροι, όσοι απαντούσαν «και για τους λευκούς γιατί δεν λέτε τίποτα» ήταν εκείνοι που έφεραν πρώτοι τη δαιμονοποίση των woke ανθρώπων. Ξαφνικά, όσοι εστιάζουν στην προστασία κοινωνικά ευάλωτων ανθρώπων (όπως οι γυναίκες, τα ΑΜΕΑ, τα gay/queer/trans άτομα και οι μετανάστες), θεωρήθηκαν «φασίστες», επειδή δεν λένε «κάτι» για τους υπόλοιπους. Το γεγονός ότι οι υπόλοιποι δεν είναι ευάλωτοι σε κάτι, συνήθως αποσιωπάται.
O αντίλογος
Σε κάθε κοινωνικό κίνημα υπάρχουν εκείνοι που το εκφράζουν με πλήρη κατανόηση ως προς το νόημα του, και χωρίς να το ανάγουν σε «μπίζνα», με σκοπό την αυτοπροβολή και το κέρδος. Υπάρχουν βέβαια, και εκείνοι που δεν έχουν κανένα πρόβλημα να βάλουν την woke «φορεσιά» τους και να δημιουργήσουν εχθρούς από το πουθενά.
Το χιούμορ, ειδικά το φαρσικό χιούμορ, έχει δεχτεί τα βέλη των woke ανθρώπων, με αρκετούς comedians να βάλλουν κατά της woke κουλτούρας. Μεταξύ αυτών, ο Τζέρι Σάϊνφελντ, ο δημιουργός της θρυλικής σειράς "Seinfeld", έχει αποκαλύψει πως τα αμερικάνικα κολέγια του έχουν απαγορεύσει να κάνει παραστάσεις, ενώ και οι Ρίκι Ζερβέ, Ντέιβ ΛαΣαπέλ κατά καιρούς έχουν απαντήσει σκληρά σε όσους τους έχουν χαρακτηρίσει ομοφοβικούς, τρανσοφοβικούς, ρατσιστές, με αφορμή συνήθως, κάποιο αστείο που έχουν κάνει σε παράσταση stand-up comedy.
Χάθηκε το νόημα του woke;
Τo woke πουλάει, αυτό είναι βέβαιο. Έχουμε δει τη ριάλιτι σταρ Κένταλ Τζένερ σε διαφήμιση γνωστού αναψυκτικού με στοιχεία "Black Lives Matter". Έχουμε δει γνωστή εταιρεία ρούχων, αξεσουάρ και σνακ, λάνσαρε σάντουιτς στα χρώματα της σημαίας του Pride και ένα σωρό άλλα παραδείγματα όπου σύγχρονες πολυεθνικές επιχειρήσεις προσπαθούν να φανούν προοδευτικές, αλλά καταλήγουν να κάνουν "woke washing", δηλαδή να χρησιμοποιήσουν προσχηματικά κάποιες κοινωνικές ευαισθησίες για να πουλήσουν προϊόντα.
Όταν εμφανίστηκαν εκατοντάδες παρόμοιες διαφημιστικές καμπάνιες, αρκετές κοινωνικές ομάδες που πρόσκεινται στη δεξιά και την άκρα δεξιά, χρησιμοποίησαν το σύνθημα "go woke, go broke" (γίνε woke, γίνε φτωχός) ως αφορμή για σκληρή κριτική. Στην πραγματικότητα, ο woke καπιταλισμός, πουλάει, πείθει τουλάχιστον 6 στους 10 καταναλωτές κατά μέσο όρο, να αγοράσουν προϊόντα, σύμφωνα με έρευνα του Guardian.
(τουλάχιστον έχουμε επικές παρωδίες των "woke" διαφημίσεων)
Ως woke έχουν περιγραφεί και προσπάθειες αναθεωρητισμού σε πρόσωπα και γεγονότα, όπως πρόσφατα είδαμε και στα εγχώρια social media, με αφορμή κείμενο δημοσιογράφου για τον συγγραφέα Μ.Καραγάτση, και τα σεξιστικά στοιχεία στο λόγο του. Λογοτέχνες, δημοσιογράφοι, άνθρωποι που «φωνάζουν» στα social media αντέδρασαν, τις περισσότερες φορές για να «βάλουν μυαλό» στη (γυναίκα) δημοσιογράφο που τόλμησε να αρθρώσει αρνητικό λόγο για τον σπουδαίο λογοτέχνη.
Μια τελική αποτίμηση
Το woke υπάρχει, ΠΡΕΠΕΙ να υπάρχει ως ένα σημείο αναφοράς, ένας κώδικας συσπείρωσης για την προστασία ατόμων που διώκονται επειδή ανήκουν είτε καθ'επιλογή, είτε όχι, σε συγκεκριμένες κοινωνικές μειονότητες. Σίγουρα προκύπτουν διαστρεβλώσεις και καταχρήσεις της woke έκφρασης, από την άλλη όμως, δεν υπάρχει καμία "agenda" στο να νοιάζεσαι για την κοινωνική ισότητα. Όσοι το βλέπουν έτσι, σίγουρα έχουν τη δική τους, ανομολόγητη ατζέντα, τους δικούς τους αόρατους εχθρούς
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
