O υπερτουρισμός είναι η νέα, τρομακτική πραγματικότητα που αλλάζει τον τρόπο που κάνουμε διακοπές, που μεταμορφώνει τις συνοικίες μας σε τουριστικά χωριά και αλλάζει εντελώς τη φυσιογνωμία σε προορισμούς με ιστορική/γεωγραφική αξία.
Πρόσφατο άρθρο στον Guardian, περιγράφει γεγονότα όπως την «εισβολή» 10.000 τουριστών στον ορεινό χωριό Ροκαράσο (πληθυσμός 1.500 μόνιμοι κάτοικοι) λόγω της παρουσίας της influencer του TikTok Ρίτα ντε Κρεσέντζο. Αλλά εκεί τελειώνουν οι ομοιότητες. Ο δήμαρχος, Φραντσέσκο ντι Ντονάτο, απείλησε να καλέσει τον στρατό.
Υπάρχουν φυσικά, πολλά παραδείγματα σαν το Ροκαράσο εκεί έξω και ένα από αυτά αφορά και τη χώρα μας. Δεν είναι το εμπορικό κέντρο της Αθήνας, ούτε η Σαντορίνη και η Μύκονος που βιώνουν τον υπερτουρισμό στην πιο τερατώδη μορφή του (από φασαίους και μη), αλλά η Ζάκυνθος.
Σύμφωνα με άρθρο του Ρόρι Μπόλαντ, συντάκτη του ταξιδιωτικού μπλογκ Which? Travel (στοιχεία του αναδημοσιεύτηκαν από τον Guardian), ο οποίος ερεύνησε την πίεση που ασκούν οι επισκέπτες σε προορισμούς ανά ήπειρο, ο τουριστικός προορισμός με την μεγαλύτερη συμφόρηση στην Ευρώπη είναι το ελληνικό νησί της Ζακύνθου, όπου οι διανυκτερεύσεις ξεπερνούν τους κατοίκους κατά 150 προς 1.
Υπάρχει και η Μαγιόρκα, που έχει τις περισσότερες συνολικές διανυκτερεύσεις, ενώ το Παρίσι βρίσκεται στην κορυφή του δείκτη τουριστικής πυκνότητας, με 418.000 διανυκτερεύσεις ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο – ξεπερνώντας κατά πολύ τον πλησιέστερο ανταγωνιστή, την Αθήνα.
Οι προορισμοί αυτοί βρίσκονται στο σημείο καμπής του υπερτουρισμού, στο σημείο δηλαδή εκείνο όπου προκαλούνται διαρκείς ανατιμήσεις στις τιμές των ακινήτων, ενώ ασκούνται και σοβαρές πιέσεις στις τοπικές υπηρεσίες και παρατηρούνται ολοένα και περισσότερες αντικοινωνικές συμπεριφορές, προς τους ντόπιους και όχι μόνο.
Γιατί μας ενοχλεί ο υπερτουρισμός
Στη χώρα μας παρατηρούμε δύο συμπεριφορές διαχείρισης του υπερτουρισμού. Aπό τη μια υπάρχουν εκείνοι που λένε «δεν καταλαβαίνω γιατί γκρινιάζετε, αφού μπαίνουν λεφτά στη χώρα» και από την άλλη εκείνοι που διατυπώνουν λογικούς προβληματισμούς για τη δυνατότητα διαχείρισης των ελληνικών πόλεων σε μεγάλα κύματα επισκεπτών. Μήπως η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση;
Ο όρος «υπερτουρισμός» ακούγεται έντονα κυρίως τα τελευταία χρόνια, αλλά όπως επισημαίνει ο καθηγητής Ρίτσαρντ Μπάτλερ του Πανεπιστημίου του Στραθκλάιντ: «Τα παράπονα για τον αντίκτυπο των πλήθους τουριστών χρονολογούνται εδώ και πάνω από έναν αιώνα, τουλάχιστον στην περίπτωση της Βενετίας». Για κάποιους προορισμούς, υποστηρίζει, το πραγματικό πρόβλημα είναι η ανεπιθύμητη συμπεριφορά και η όχληση.
Λέει ο συγκεκριμένος καθηγητής: «Πόλεις όπως το Μπλάκπουλ, το Λας Βέγκας και το Ορλάντο δεν φαίνεται να αντιμετωπίζουν παράπονα για υπερτουρισμό. Ουσιαστικά αναπτύχθηκαν με μοναδικό σκοπό τον τουρισμό, και η ανάπτυξή τους εστιάστηκε αποκλειστικά σε αυτόν».
Το πρόβλημα εμφανίζεται σε περιοχές που είναι νέες στην τουριστική εμπειρία και για διάφορους λόγους δεν μπορούν να ανταποκριθούν. Παλαιές πόλεις όπως το Ντουμπρόβνικ και η Πράγα υποφέρουν. Αλλά κάποιες φορές, λέει ο Μπάτλερ, τα τραύματα είναι αυτοπροκαλούμενα. «Η Βαρκελώνη είναι ένας από τους βασικούς τόπους που αναφέρονται σε παράπονα για υπερτουρισμό στα μέσα ενημέρωσης», λέει. «Όμως η πόλη επέλεξε συνειδητά να επικεντρωθεί στον τουρισμό ως μέσο ανασυγκρότησης, ξεκινώντας με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1992».
Στο σχετικό ρεπορτάζ του Guardian μαθαίνουμε πώς η λιγότερο επισκέψιμη περιοχή σε όλη την Ευρώπη, με μηδενικούς επισκέπτες, είναι το νησί Γιαν Μάγεν της Νορβηγίας. Βρίσκεται βαθιά μέσα στον Αρκτικό Κύκλο και απαιτείται ειδική άδεια για να το επισκεφθεί κανείς, γι’ αυτό και παραμένει απίθανος προορισμός διακοπών. Θα θέλαμε κάποτε να δούμε τη Ζάκυνθο να μεταβαίνει σε αυτό το καθεστώς «απιθανότητας» άραγε; Κι αν συνέβαινε αυτό, πόσο θα κρατούσε το πένθος μας για το ρέον χρήμα των τουριστών που θα εξέβαλλε πλέον σε άλλους τουριστικούς «ποταμούς»;
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
