Μπορεί να θεωρείται αρνητικό να χαρακτηρίσεις κάποιον «γαϊδούρι», αλλά τα συγκεκριμένα σκληρά εργαζόμενα ζώα είναι αξιαγάπητα, πανέξυπνα και «δένονται» συναισθηματικά.
Τα γαϊδούρια εκπαιδεύονται και εξαιτίας της στωικότητάς τους χαρακτηρίζονται ως πεισματάρικα. Είναι στοργικά και μπορούν να βρεθούν κοντά με σκύλους, άλογα αλλά και άλλα ζώα.
Σχηματίζουν τόσο δυνατούς δεσμούς που όταν πεθαίνει ένας σύντροφός τους θρηνούν. Η θλίψη τους μπορεί να τα κάνει να αρρωστήσουν βαριά. Μία τέτοια είναι και η περίπτωση της Μαρούκας και του Άρη.
Η Γαϊδουροχώρα (το Ελληνικό Κέντρο για το Γαϊδούρι) μοιράστηκε την ιστορία αγάπης των δύο ηλικιωμένων γαϊδουριών που βρήκαν τη στοργή σε μεγάλη ηλικία. Τα τελευταία χρόνια ζούσαν στη Λέσβο και στις αρχές Δεκεμβρίου ο Άρης αρρώστησε και δεν επανήλθε.
Η Μαρούκα έχασε τον σύντροφό της και έμεινε μόνη. Η θλίψη της ήταν τόσο βαθιά που έμεινε άπραγη και απομονωμένη για τέσσερις ημέρες και «έφυγε» για να βρει τον αγαπημένο της Άρη.
«Έτσι είναι τα γαϊδουράκια… Κι όσο τα γνωρίζουμε τόσο πιο μικροί νοιώθουμε και πιο αδαείς…», αναφέρει η Γαϊδουροχώρα.
Ολόκληρη η ανάρτηση:
Η μικρή τους ιστορία μας συγκλόνισε, γι αυτό και τη μοιραζόμαστε κι ας φέρνει δάκρυα στα μάτια. Η Μαρούκα και ο Άρης ζούσαν τα τελευταία χρόνια στο καταφύγιο της φίλης Menga Conrad στη Λέσβο (Donkey Center- Lesvos). Δύο γαϊδουράκια που βρήκαν έστω στα γεράματα στοργή και φροντίδα. Περνούσαν τις μέρες τους πάντα μαζί και είχαν γίνει αγαπημένοι φίλοι. Ο Άρης πιο ηλικιωμένος, κατέπεσε στις αρχές Δεκέμβρη και δυστυχώς δεν επανήλθε. Η Μαρούκα έμεινε μόνη. Με φανερή τη βαθειά της θλίψη έμεινε άπραγη και απομονωμένη από όλους για τέσσερεις μέρες. Και μετά έφυγε κι αυτή. Δεν άντεξε να ζει χωρίς τον φίλο της... Έτσι είναι τα γαϊδουράκια... Κι όσο τα γνωρίζουμε τόσο πιο μικροί νοιώθουμε και πιο αδαείς...
Τα παρεξηγημένα γαϊδούρια
Γράφει η Γαϊδουροχώρα:
«Όλοι έχουμε ακούσει να λένε ότι τα γαϊδούρια κλωτσάνε και δαγκώνουν. Έχετε δει γαϊδούρια να παίζουν, να τρέχουν, να κυλιούνται; Θα πιστεύατε ότι ένα γαϊδούρι μπορεί να παίξει κρυφτό ή να αγκαλιάσει έναν άνθρωπο;
Ενώ χρησιμοποιούμε συνέχεια εκφράσεις όπως “είσαι γαϊδούρι”, “αντέχει σαν γομάρι”, “έχει γαϊδουρινή υπομονή”, ξέρουμε τίποτε περισσότερο γι αυτό;
Μήπως τελικά είναι ένα παρεξηγημένο και άγνωστο σε εμάς ζώο;
Για χρόνια δούλεψε δίπλα στον άνθρωπο της υπαίθρου, κουβάλησε, υπόμεινε, στήριξε αδιαμαρτύρητα. Όταν τα μηχανήματα πήραν τη θέση του στη δουλειά, το γαϊδούρι παραμερίστηκε, με κίνδυνο την εξαφάνιση του. Πρόκειται όμως για ένα πολύ ιδιαίτερο ζώο που το προσπεράσαμε χωρίς να κοιτάξουμε καλύτερα τα χαρίσματα του. Ιδιαίτερα κοινωνικό, έξυπνο, γεμάτο περιέργεια, παιχνιδιάρικο και εντυπωσιακά τρυφερό, το γαϊδούρι μπορεί να γίνει ένας εξαιρετικός σύντροφος στη σύγχρονη ζωή και να μας χαρίσει στιγμές χαράς, δράσης αλλά και γαλήνης μέσα από καινούργιες δραστηριότητες που θα σέβονται τη φύση και τις ανάγκες του.
Όπως συμβαίνει σε κάθε τι στη φύση, όλα όσα έχουν να κάνουν με το γάιδαρο δεν είναι τυχαία. Σχεδόν όλα του τα χαρακτηριστικά έχουν σχέση με την προέλευσή του. Προκειμένου να επιβιώσει στην έρημο, όπου αναγκάστηκε να ζήσει, βρήκε τρόπους, ανέπτυξε τεχνικές και προσάρμοσε όλη του την ύπαρξη και λειτουργία ώστε να τα καταφέρει σε εκείνο το ιδιαίτερα δύσκολο περιβάλλον.
Γάιδαρος ή γομάρι ή όνος ή Equus asinus
Ανήκει στην κατηγορία των ιπποειδών, δηλαδή είναι ξαδερφάκι με το άλογο και την ζέβρα. Είναι μόνοπλο, χορτοφάγο, θηλαστικό ζώο. Οι πρόγονοι του ήταν άγρια γαϊδούρια της Αφρικής και της Ασίας. Θεωρείται το δεύτερο μετά την καμήλα ανθεκτικότερο ζώο στην έλλειψη νερού (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν το χρειάζεται).
Είναι ιδιαίτερα καρτερικό και φιλότιμο με πολύ δυνατή μνήμη και αυξημένη κρίση (γι αυτό και πολλές φορές παρεξηγείται ως πεισματάρικο). Μπορεί να ζήσει έως και 50 χρόνια και είναι εξαιρετικός οδοιπόρος σε κακοτράχαλα εδάφη.
Έχει βροντερή φωνή και τεράστια αυτιά. Η φωνή του ακούγεται μέχρι και τρία χιλιόμετρα μακρυά. Τα μεγάλα αφτιά είναι γεμάτα αιμοφόρα αγγεία και χρησιμεύουν στο να αποβάλει θερμότητα μέσω της κυκλοφορίας του αίματος κι έτσι να κρατάει σταθερή τη θερμοκρασία του.
Από την διασταύρωσή του με το άλογο γεννιέται το μουλάρι. Όταν η μάνα είναι άλογο και ο πατέρας γάιδαρος έχουμε τον ημίονο ή αλογομούλαρο (mule).
Είναι μεγαλόσωμο ζώο που μοιάζει πιο πολύ στο άλογο.
Όταν η μάνα είναι γαϊδούρι και ο πατέρας άλογο, γεννιέται ο γίννος ή γαϊδουρομούλαρο (hinny) που είναι πιο μικρόσωμο και μοιάζει περισσότερο στο γαϊδούρι. Και τα δύο είναι στείρα λόγω απουσίας ενός χρωμοσώματος στη δομή του DNA τους (υβρίδια).Τα άλογα έχουν 64, τα γαϊδούρια 62 ενώ τα μουλάρια 63 χρωμοσώματα.
Φυσιολογία
Αν και το μέγεθός του ποικίλει πολύ μεταξύ των διάφορων φυλών που υπάρχουν, σε γενικές γραμμές θα λέγαμε ότι είναι ζώο μικρόσωμο σε σύγκριση με το άλογο. Μάλλον έχει πιο πολλά κοινά με τη ζέβρα.Το κεφάλι και τα αφτιά του είναι αναλογικά πολύ μεγάλα. Τα πόδια είναι λεπτά και οι οπλές του μικρές και πιο ωοειδείς από του αλόγου. Η κατασκευή αυτή των οπλών, το κάνει να περπατάει πολύ σταθερά σε εδάφη πετρώδη και μέρη απόκρημνα.
Το νύχι των οπλών αν δεν τρίβεται από το περπάτημα, όπως συμβαίνει σε ζώα που ακόμη ζουν ελεύθερα στη φύση και καλύπτουν καθημερινά μεγάλες αποστάσεις για να εξασφαλίσουν το φαγητό τους, μεγαλώνει, προκαλώντας ζημιά στο εσωτερικό της οπλής και στους τένοντες του ποδιού, επιβαρύνοντας έτσι την ποιότητα ζωής αυτών των ζώων.
Γι΄ αυτό συνιστάται εξονυχισμός (κόψιμο του νυχιού από ειδικευμένο πεταλωτή) σε τακτά διαστήματα. Πολύ συχνά έχουμε δει περιστατικά όπου το νύχι έχει φτάσει να μεγαλώνει τόσο που να γίνεται σαν τσαρούχι. Το πρόβλημα δεν είναι αισθητικό. Το ζώο αυτό πονάει και η υγεία του βρίσκεται σε κίνδυνο. Η ζημιά δε που προκαλείται είναι ανεπανόρθωτη.
Το γαϊδούρι ενηλικιώνεται, δηλαδή ολοκληρώνεται η μυοσκελετική του ανάπτυξη στα τέσσερά του χρόνια, γι αυτό και είναι σωστό να μην γεννάει ούτε να εργάζεται νωρίτερα. Αυτό βέβαια απέχει από την πρακτική των παλαιών, που από πολύ νωρίτερα τα φόρτωναν και τα ζευγάρωναν. Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι αφού δεν έχει ολοκληρωθεί η ανάπτυξή του πριν από αυτήν την ηλικία, κάθε επιβάρυνση σημαίνει μελλοντικό πρόβλημα. Όσο για το βάρος που θα έπρεπε να σηκώνει ένα ενήλικο γαϊδούρι, αυτό δεν μπορεί να υπερβαίνει το 25% του βάρους του. Δηλαδή, ένα μέσο γαϊδουράκι δεν πρέπει να σηκώνει πάνω από 50 κιλά αν θέλουμε να μην πάθει ζημιά η πλάτη και τα πόδια του.
Γεννάει ένα πουλάρι μετά από 12 μήνες κύησης (περίπτωση διδύμων είναι εξαιρετικά σπάνια). Το μωρό σηκώνεται σχεδόν αμέσως στα πόδια του και αρχίζει να θηλάζει. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να παραμείνει με την μάνα του όσο περισσότερο γίνεται, ακόμα και περισσότερο από ένα χρόνο. Δεν αφορά μόνο την σωστή του υγεία αλλά και την διάπλαση του χαρακτήρα και της αγωγής του, καθώς το διάστημα που μένει κοντά της είναι το σχολείο του για την μετέπειτα ζωή του. Η γαϊδουρίτσα παράγει περίπου 1 λίτρο γάλα τη μέρα και μόνο εφόσον έχει γεννήσει και εξακολουθεί να θηλάζει το μωρό της.
Έχουν «κολλητό» φίλο
Το γαϊδούρι είναι ζώο που στη φύση ζει σε αγέλες. Γι αυτό και δεν του αρέσει καθόλου η μοναχική ζωή. Αν δεν μπορεί κάποιος να έχει δύο γαϊδουράκια, τότε τουλάχιστον ας έχει ένα άλλο ζώο για παρέα. Μια κατσίκα, μια κότα, ένα πρόβατο. Καλύτερα να αποφεύγονται τα σκυλιά επειδή είναι σαρκοβόρα και παραπέμπουν στον λύκο, που είναι ο φυσικός εχθρός όλων των ιπποειδών. Τα γαϊδούρια ακόμα και όταν ζουν μέσα σε αγέλη είναι πολύ συνηθισμένο να δένονται ιδιαίτερα με κάποιο άλλο. Είναι ο «κολλητός» τους φίλος. Αυτή είναι μια αδιάρρηκτη φιλία που πρέπει να σεβόμαστε. Αν ο ένας από τους δύο πεθάνει, λένε ότι πρέπει να αφήσεις τον άλλον δίπλα στην σορό για αρκετή ώρα μέχρι να το συνειδητοποιήσει. Αλλιώς θα παραμείνει να αναζητά τον χαμένο του σύντροφο για πάντα.
Το γαϊδούρι τρέχει σαν... άλογο
Πολλοί νομίζουν ότι το γαϊδούρι είναι αργό ζώο ή ότι δεν τρέχει καθόλου. Η αλήθεια είναι ότι μπορεί να τρέξει όσο ένα άλογο που έχει την ίδια σωματική διάπλαση και κατάσταση. Για παράδειγμα τα ιπποδρομιακά άλογα συνήθως φτάνουν τα 70χλμ /ώρα. Ο ασιατικός άγριος γάιδαρος (που είναι μεγαλόσωμος) επίσης μπορεί να φτάσει τα 70χλμ/ώρα. Η ταχύτητα των εξημερωμένων γαϊδουριών ποικίλλει ανάλογα με το μέγεθος, τη φυσική κατάσταση και το κίνητρο τους, με τελική ταχύτητα που μπορεί να αγγίξει τα 65χλμ/ωρα και μέσο όρο τα 50 έως 55 χλμ/ώρα. Για το γαϊδούρι το τρέξιμο είναι καθαρά θέμα κινήτρου και ανάγκης, που καθορίζεται απόλυτα από τη φύση του που προτιμάει να ζυγίζει τα πράγματα και να βρίσκει λύσεις παρά να τραπεί σε φυγή. Όμως το τρέξιμο σαν παιχνίδι είναι μεγάλη διασκέδαση και όταν βρίσκονται με παρέα και υπάρχουν οι συνθήκες θα το απολαύσουν με τη ψυχή τους.
Τρώει λίγο, πίνει μόνο καθαρό νερό από δικό του κουβά και εργάζεται σκληρά
Γενικά είναι απλό ζώο στη διατροφή του. Καθώς είναι ζώο της ερήμου, επιβιώνει τρώγοντας λιτά, ξερά χόρτα και ελάχιστο καρπό. Όταν η διατροφή του εξαρτάται από τον άνθρωπο, χρειάζεται προσοχή να μην είναι ελλιπής αλλά ούτε και υπερβολική και αυτό έχει να κάνει με την δραστηριότητα του ζώου.
Ένα ζώο που δουλεύει σκληρά (βλέπε γαϊδουράκια στη Σαντορίνη) χρειάζεται οπωσδήποτε καλής ποιότητας χόρτο και καρπό καθημερινά. Αν πάλι δεν δουλεύει, κινδυνεύει από τον πολύ καρπό ή το πράσινο χόρτο καθώς αυτά έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη και σε σάκχαρα. Κι αυτό γιατί παίρνει ενέργεια ενώ δεν κάνει κάτι για να την κάψει.
Στα ιπποειδή, η παραπάνω ενέργεια δεν μπορεί να βγει από το σώμα, μετατρέπεται σε τοξίνη που καταλήγει στα άκρα των ποδιών καταστρέφοντας τις οπλές. Μια συνηθισμένη και μοιραία ασθένεια, η ενδονυχίτιδα, οφείλεται πολλές φορές στην εσφαλμένη δίαιτα του ζώου λόγω άγνοιας του ιδιοκτήτη. Και να υπογραμμίσουμε ότι καταστροφή της οπλής ενός ιπποειδούς σημαίνει πάρα πολύ κακή ποιότητα ζωής, αν όχι και το τέλος.
Το γαϊδούρι παρότι αντέχει σε συνθήκες ξηρασίας, έχει ανάγκη από νερό, όπως κάθε ζωντανός οργανισμός. Για να πιει όμως, πρέπει το νερό να είναι καθαρό και να μην έχει πιει από τον ίδιο κουβά άλλο ζώο.
Πώς πρέπει να ζει το γαϊδούρι;
Ο άνθρωπος παίρνει ένα γαϊδουράκι και το εγκλωβίζει σε ένα στάβλο ή το δένει στο χωράφι απέναντι από το σπίτι του. Και στις δύο περιπτώσεις το έχει αποκόψει από την φύση του. Τα γαϊδούρια όπως είπαμε είναι ζώα που ζουν σε αγέλη. Και οι αγέλες κινούνται ασταμάτητα. Το ιδανικό λοιπόν είναι να ζει παρέα με άλλα γαϊδουράκια και να μπορεί να μετακινείται. Ο στάβλος πρέπει να παίζει το ρόλο του καταφυγίου στο οποίο το ζώο μπαίνει όταν και αν το κρίνει αναγκαίο.
Αλλά τις υπόλοιπες ώρες πρέπει να είναι ελεύθερο και είναι σημαντικό να έχει αρκετό χώρο να κινηθεί όπως εκείνο επιθυμεί. Τα γαϊδούρια χρειάζονται προστασία από τη βροχή και τον παγωμένο αέρα. Ένα υγιές γαϊδουράκι δεν έχει πρόβλημα ούτε στο κρύο, ούτε στη ζέστη.
Όσο για εκείνα τα ζώα που ζουν μόνιμα δεμένα σε ένα χωράφι, εκτός του ότι πολλές φορές δεν έχουν τίποτα να τα προστατεύει από την βροχή και τον ήλιο, πρέπει να τονίσουμε ότι δεν μπορούν να κινηθούν όπως θα έπρεπε. Όταν είναι ελεύθερα, τα γαϊδούρια τρέχουν, τινάζονται, κυλιούνται, ξαπλώνουν. Ένα δεμένο ζώο δεν κάνει τίποτε από αυτά. Προσέχει μόνο να μην μπερδευτεί στο σχοινί του.
Το αποτέλεσμα είναι ένα αγύμναστο και άκαμπτο ζώο χωρίς μύες στη πλάτη που τραυματίζεται ευκολότερα από το σαμάρι και πολύ πιο γρήγορα αποκτά προβλήματα από το κουβάλημα φορτίου.
Μακάρι όλοι οι κάτοχοι ιπποειδών στη χώρα μας να καταλάβουν πόσο σημαντική είναι η ελεύθερη κίνηση αυτών των ζώων. Τα γαϊδουράκια έχουν τεράστια ανάγκη τη σωματική επαφή του ενός με το άλλο. Αυτός είναι άλλος ένας λόγος για να μην μπαίνουν σε χωριστούς στάβλους ή να μην ζουν δεμένα μακρυά το ένα από το άλλο.
Γενικότερα θα μπορούσαμε να πούμε ότι το γαϊδουράκι είναι πολύ απλό ζώο στη φροντίδα του. Ιδιαίτερα σε σύγκριση με το άλογο, η διατροφή του είναι πολύ πιο απλή και η υγεία του λιγότερο ευαίσθητη.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
