Την άνοιξη του 1944 μετά από τις φρικτούς χειμώνες ναζιστικής κατοχής η κατάσταση έχει αρχίσει και ανατρέπεται υπέρ των αντιστασιακών ομάδων που δρούσαν στην Ελλάδα. Οι αντάρτες είχαν αρχίσει πλέον να πετυχαίνουν σημαντικές νίκες ενάντια στους κατακτητές και εκείνοι διψούσαν για εκδίκηση. Έψαχναν να βρουν μια σημαντική νίκη απέναντι στον ΕΛΑΣ προκειμένου να αποδείξουν πως ελέγχουν ακόμα την κατάσταση. Κάπως έτσι φτάσαμε στις 4 Μαρτίου όταν οι ναζί αποφάσισαν να επιτεθούν στην Κοκκινιά.
Γιατί στην Κοκκινιά;
Οι κατοχικές δυνάμεις έψαχναν να βρουν μια περιοχή η οποία να έχει έντονη αντιστασιακή δράση προκειμένου να λειτουργήσει και σαν παράδειγμα. Ήθελαν να ισοπεδώσουν την περιοχή και να στείλουν ένα ηχηρό μήνυμα. Έτσι επέλεξαν την Κοκκινιά. Εκεί δρα το 6ο Ανεξάρτητο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, υπάρχουν πολλά μέλη του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ αλλά το κυριότερο είναι πως η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της, κάνει δύσκολη τη ζωή των Γερμανών. Η Κοκκινιά πληρούσε όλα τους τα κριτήρια. Και τελικά αυτό είναι που θα τους γυρίσει μπούμερανγκ...
Μια ημέρα σαν σήμερα, στις 4 Μαρτίου 1944, ημέρα Σάββατο, επίλεκτες δυνάμεις των ναζί έχοντας στο πλευρό τους χωροφύλακες και ταγματασφαλίτες, εισβάλουν από δυο διαφορετικές πλευρές στην πόλη. Αντάρτες και κάτοικοι, ωστόσο, είχαν προετοιμαστεί κατάλληλα και απέκρουσαν την επίθεση αναγκάζοντας τους επιτιθέμενους, αργά το βράδυ, πλέον να οπισθοχωρήσουν.
Την επόμενη ημέρα οι μάχες είναι ακόμα πιο σκληρές από την πρώτη ημέρα. Οι ναζί θέλουν να τελειώσουν γρήγορα με την Κοκκινιά και ρίχνουν όλα τα τους τα όπλα στη μάχη. Το αποτέλεσμα, ωστόσο, είναι και πάλι το ίδιο. Οι επιτιθέμενοι αναγκάζονται και πάλι να οπισθοχωρήσουν αλλά αυτή τη φορά μετρώντας μεγάλες απώλειες. Είναι τέτοιους ο εκνευρισμός που υπάρχει στο ναζιστικό στρατόπεδο που ο δοτός δήμαρχος της πόλης Γρηγόρης Χατζής, παραιτείται!
Την τρίτη ημέρα των μαχών οι ναζί καταφέρνουν να καταλάβουν κομβικά σημεία της πόλης και να πλησιάσουν πιο κοντά από ποτέ στο κέντρο της Κοκκινιάς. Οι απώλειες τους, ωστόσο, είναι τεράστιες και έτσι στο τέλος αναγκάζονται και πάλι να οπισθοχωρήσουν. Οι αντάρτες και οι κάτοικοι της πόλης πανηγυρίζουν αλλά ξέρουν πως η τέταρτη ημέρα της μάχης θα είναι και η πιο κρίσιμη. Και πράγματι ήταν. Οι οδομαχίες ξεκινούν από τις 5 το πρωί. Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ έχουν οχυρωθεί στην πλατεία Δαβάκη. Η ένταση των μαχών είναι απερίγραπτη. Περίπου στις 11 το πρωί, ωστόσο, ο ΕΛΑΣ αρχίζει να υποχωρεί λόγω έλλειψης πυρομαχικών. Οι επιτιθέμενοι ανακτούν την αυτοπεποίθησή τους. Πίσω από τον κινηματογράφο Ορφέα, σκοτώνεται ο ταγματάρχης των Ταγμάτων Ασφαλείας Λαζάρου, άλλοι οκτώ από το Τάγμα του καθώς και τρεις χωροφύλακες. Λίγο πριν τις 12 το μεσημέρι ο ΕΛΑΣ, με δεδομένο πως πλέον τα πυρομαχικά του λιγοστεύουν επικίνδυνα, ξεκινά γενική αντεπίθεση με την εντολή να είναι πως «μαχόμαστε ακόμα και με τα χέρια»! Στο τέλος της ημέρας βρίσκει και πάλι τους Γερμανούς να αποχωρούν προς Κορυδαλλό και Νίκαια.
Η αποχώρηση των ναζί κι ο τραγικός απολογισμός
Την τελευταία ημέρα η εικόνα δεν θα αλλάξει. Οι αντάρτες του ΕΛΑΣ θα αποκρούσουν τις επιθέσεις και οι Γερμανοί αντιλαμβάνονται πως δεν μπορούν να πάρουν την πόλη. Αρχίζουν σταδιακά να αποχωρούν, ωστόσο, δεν θα το κάνουν αναίμακτα. Το μεσημέρι εκτέλεσαν τέσσερα άτομα στην πλατεία Αγίων Αναργύρων (πρόκειται για τους υπαστυνόμο Νίκο Σαββαϊδη, το δάσκαλο Γιώργο Βενέτα, τον Δημήτρη Τσακανίκα και τον Τσακάρα, οι οποίοι είχαν συλληφθεί την δεύτερη μέρα των μαχών). Φεύγοντας από την Κοκκινιά παίρνουν μαζί τους και 300 αιχμαλώτους τους οποίους μετέφεραν στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου.
Οι Γερμανοί απάντησαν στην ήττα που υπέστησαν με βασανιστήρια και εκτελέσεις. Από τους 300 Κοκκινιώτες, οι 37 στήθηκαν στο απόσπασμα στα νταμάρια του Χαϊδαρίου, ενώ όλοι οι υπόλοιποι βασανίστηκαν ανελέητα στα υπόγεια της Γκεστάπο.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως για τη μάχη της Κοκκινιάς ο Μάνος Λοΐζος έγραψε το «ακορντεόν», ένα από τα γνωστότερα τραγούδια του. «Μα ένα βράδυ σκοτεινό σαν όλα τ' άλλα, κράταγε τσίλιες παίζοντας ακορντεόν, φασιστικά καμιόνια στάθηκαν στη μάντρα και μια ριπή σταμάτησε τ' ακορντεόν» έγραψε αναφερόμενος σε εκείνες τις μαύρες ημέρες.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
