Μενού
b52
Αμερικανικό βομβαρδιστικό Β52. | AP Photo
  • Α-
  • Α+

Μουδιασμένη είναι η παγκόσμια κοινή γνώμη μετά την πρόσφατη τοποθέτηση του Ντόναλντ Τραμπ για τη Γροιλανδία.

Ο Ρεπουμπλικανός μεγιστάνας, που θα ορκιστεί εκ νέου πρόεδρος των ΗΠΑ στις 20 Ιανουαρίου, τόνισε μέσω του Truth Social ότι «για λόγους Εθνικής Ασφάλειας και Ελευθερίας σε όλο τον κόσμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής πιστεύουν ότι η ιδιοκτησία και ο έλεγχος της Γροιλανδίας είναι απόλυτη αναγκαιότητα».

Η αντίδραση από την πρωθυπουργό του πελώριου αρκτικού νησιού ήταν άμεση.

«Η Γροιλανδία είναι δική μας. Δεν είμαστε προς πώληση και δεν θα είμαστε ποτέ προς πώληση. Δεν θα απωλέσουμε τον μακροχρόνιο αγώνα μας για ελευθερία», ανέφερε χαρακτηριστικά, σε γραπτή του δήλωση, ο Μούτε Έγκεντε.

Γροιλανδία: Στρατηγική θέση

Η Γροιλανδία υπήρξε κτήση της Δανίας για πάνω από 600 χρόνια, ωστόσο από τις 21 Ιουνίου του 2009 η κυβέρνηση απολαμβάνει μεγαλύτερη αυτονομία από την Κοπεγχάγη και περισσότερα δικαιώματα εκμετάλλευσης των πλούσιων φυσικών πόρων του εδάφους της.

Λόγω της στρατηγικής θέσης της, ανάμεσα στην Αμερική και την Ευρώπη, η Γροιλανδία ανέκαθεν αποτελούσε κομβικό σημείο για την Ουάσινγκτον.

groilandia
Shutterstock

Ιδίως κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου η παρουσία αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων και βάσεων στο νησί θεωρούνταν κομβικής σημασίας για την προστασία από τη λεγόμενη «σοβιετική απειλή».

Στο παραπάνω πλαίσιο χτίστηκε η αεροπορική βάση στο Thule (Θούλη), ή αλλιώς Qaanaaq (Καανάακ).

groilandia
Shutterstock

Πρόκειται για τη βορειότερη εγκατάσταση των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ, 1.210 χιλιόμετρα βόρεια του Αρκτικού Κύκλου και 1.524 χιλιόμετρα από τον Βόρειο Πόλο. Σήμερα έχει μετατραπεί σε Διαστημική Βάση.

Επιχείρηση Chrome Dome

Με φόντο τον Ψυχρό Πόλεμο, το 1960 αεροπορία των ΗΠΑ έθεσε σε εφαρμογή την Επιχείρηση Chrome Dome.

Σύμφωνα με αποχαρακτηρισμένα έγγραφα, ήταν ένα πρόγραμμα με ξεκάθαρο στόχο να βρίσκονται σε ετοιμότητα αμερικανικά βομβαρδιστικά φορτωμένα με πυρηνικές βόμβες, έτοιμα να χτυπήσουν τους Σοβιετικούς, αν και εφόσον η Μόσχα έκανε το «πρώτο βήμα».

Τα βομβαρδιστικά ήταν τύπου Boeing B-52 Stratofortress και έφταναν μέχρι στα σύνορα της Σοβιετικής Ένωσης, έως ότου αποδείχθηκε έμπρακτα ότι αυτό ήταν άκρως επικίνδυνο.

b52
AP Photo/Sang Tan

Δώδεκα αμερικανικά βομβαρδιστικά με πυρηνικές βόμβες βρίσκονταν στον αέρα ανά πάσα στιγμή.

Το κακό, ωστόσο, δεν άργησε να γίνει και μάλιστα μέχρι και σήμερα ουδείς μπορεί να εκτιμήσει με σαφήνεια πόσοι σκοτώθηκαν εξαιτίας της... αμερικανικής ετοιμότητας.

Η συντριβή στις 21 Ιανουαρίου του 1968

Αυτό που άπαντες απεύχονταν συνέβη στις 21 Ιανουαρίου του 1968.

«Ένα βομβαρδιστικό B-52 της Αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας συνετρίβη στους πάγους του Κόλπου του Πολικού Αστέρα, στη βόρεια Γροιλανδία, 11 χιλιόμετρα νότια της αμερικανικής βάσης της Θούλης», έγραφαν στα πρωτοσέλιδά τους οι μεγάλες δυτικές εφημερίδες της εποχής.

Από τα επτά μέλη του πληρώματος διασώθηκαν τα έξι.

Η συντριβή οφείλεται, σύμφωνα με όσα κατέθεσαν οι ιπτάμενοι, σε φωτιά που προκλήθηκε στην καμπίνα του θηριώδους αεροσκάφους.

groilandia
Shutterstock

Εικάζεται ότι η πυρκαγιά ξέσπασε μετά από τεχνικό πρόβλημα που προέκυψε στο σύστημα θέρμανσης της καμπίνας.

Η τραγωδία, ωστόσο, δεν τελείωσε με τον θάνατο του συγκυβερνήτη, Λέοναρντ Σβιτένκ, ο οποίος είχε εγκαταλείψει το εκτινασσόμενο κάθισμά του όταν τον ανέλαβε ο εφεδρικός πιλότος και υπέστη θανάσιμα τραύματα στο κεφάλι όταν προσπάθησε να διασωθεί μέσω μιας από τις καταπακτές του B-52.

Τέσσερις βόμβες χαμένες στη Γροιλανδία

Για την ακρίβεια, μόλις είχε αρχίσει το κακό: Από τις τέσσερις πυρηνικές βόμβες δεν βρέθηκαν παρά μόνο ορισμένα ραδιενεργά θραύσματα.

Οι Αμερικανοί έσπευσαν να διαβεβαιώσουν ότι η ραδιενέργεια που εντοπίστηκε δεν είναι επικίνδυνη, αλλά οι ισχυρισμοί τους δεν έπεισαν κανέναν.

Ιδίως η κυβέρνηση της Δανίας, στην οποία ανήκει η Γροιλανδία, ήταν έξαλλη με τις ΗΠΑ, καθώς παραβιάστηκε η συμφωνία απαγόρευσης για πυρηνικά όπλα.

Σύμφωνα με αμερικανικές αναφορές, το αεροσκάφος συνετρίβη σε θαλάσσιο πάγο σε μια σχετικά ρηχή γωνία 20 μοιρών, περίπου 12,1 χιλιόμετρα δυτικά της αεροπορικής βάσης Thule.

Όπως μια «βρώμικη βόμβα»

Τα συμβατικά συστατικά υψηλής εκρηκτικότητας (HE) τεσσάρων θερμοπυρηνικών βομβών 1,1 μεγατόνων πυροδοτήθηκαν κατά την πρόσκρουση, διαχέοντας ραδιενεργό υλικό σε μια μεγάλη περιοχή, όπως θα συνέβαινε σε επίθεση με «βρώμικη βόμβα».

Οι δικλίδες ασφαλείας στη σχεδίαση του όπλου εξασφάλιζαν ότι δεν πυροδοτήθηκε πυρηνική έκρηξη, σύμφωνα με τις ΗΠΑ.

Ωστόσο, η υπερβολική θερμότητα που παράγεται από την καύση 225.000 λιβρών καυσίμου αεριωθουμένων, κατά τη διάρκεια των πέντε έως έξι ωρών μετά τη συντριβή, έλιωσε το στρώμα πάγου, με αποτέλεσμα συντρίμμια και πυρομαχικά να βυθιστούν στον πυθμένα του ωκεανού.

Η έκρηξη κατέστρεψε πολλά από τα εξαρτήματα του αεροπλάνων και των όπλων που μετέφερε και είχαν διασκορπιστεί σε μια περιοχή με ακτίνα 5 χιλιομέτρων.

Project Crested Ice

Στο σημείο της πρόσκρουσης ένα κομμάτι πάγου με επιφάνεια 120 μέτρα επί 670 μέτρα είχε μαυρίσει. Η περιοχή αυτή ήταν μολυσμένη με καύσιμα και ραδιενεργά στοιχεία, που περιελάμβαναν πλουτώνιο, ουράνιο, αμερίκιο και τρίτιο.

Άμεσα Αμερικανοί και Δανοί αξιωματούχοι έθεσαν σε εφαρμογή το Project Crested Ice.

Ήταν η επιχείρηση καθαρισμού για την αφαίρεση των συντριμμιών και τον περιορισμό της περιβαλλοντικής ζημιάς.

γροιλανδία
AP Photo

Μεγάλοι εχθροί ήταν το κρύο, το σκοτάδι και πάνω από όλα η πίεση για να ολοκληρωθεί η επιχείρηση, πριν λιώσει ο πάγος την άνοιξη και σκορπιστούν στη θάλασσα οι θανατηφόροι ρύποι.

Ο μολυσμένος πάγος άρχισε να φορτώνεται σε χαλύβδινες δεξαμενές στο Thule κατά τη διάρκεια του Project Crested Ice και σύμφωνα με τους Αμερικανούς το 93% του επικίνδυνου υλικού απομακρύνθηκε από τον τόπο του ατυχήματος.

Αποκαλυπτικά δημοσιεύματα

Ωστόσο, το 1988 και το 2000 δημοσιεύτηκαν αναφορές στον Τύπο της Δανίας ότι μία από τις βόμβες δεν είχε εντοπιστεί.

Το 2008, το BBC δημοσίευσε ένα άρθρο που βασίστηκε στην εξέταση μερικώς αποχαρακτηρισμένων εγγράφων. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, οι ερευνητές συνειδητοποίησαν εξαρχής πως μόνο τρεις από τις βόμβες μπορούσαν να βρεθούν.

Το Project Crested Ice τελείωσε στις 13 Σεπτεμβρίου 1968. Η επιχείρηση εκτιμάται ότι κόστισε 9,4 εκατομμύρια δολάρια, κάτι παραπάνω δηλαδή από 82,4 εκατ. σε σημερινά χρήματα.

Προβλήματα υγείας

Ο εφιάλτης όμως, δεν τελειώσει εκεί. Για την ακρίβεια είχε μόλις αρχίσει για τους ανθρώπους που εργάστηκαν για να απομακρύνουν τα επικίνδυνα συντρίμμια.

Δανοί εργαζόμενοι που συμμετείχαν στην επιχείρηση καθαρισμού ισχυρίστηκαν ότι μακροχρόνια προβλήματα υγείας προέκυψαν από την έκθεσή τους στην ακτινοβολία.

Οι περισσότεροι εργάστηκαν στο λιμάνι από το οποίο μεταφέρθηκαν τα μολυσμένα συντρίμμια. Οι επιστήμονες θεωρούν επίσης πιθανό να εκτέθηκαν σε ακτινοβολία μέσω της ατμόσφαιρας.

Σύμφωνα με έρευνα του 1995, σημειώθηκαν 410 θάνατοι από καρκίνο σε ένα δείγμα 1.500 εργαζομένων.

Το 1986 το Δανικό Ινστιτούτο Κλινικής Επιδημιολογίας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα περιστατικά καρκίνου ήταν 40% υψηλότερα στους εργαζόμενους στο Project Crested Ice σε σχέση με τους εργαζόμενους που είχαν επισκεφτεί τη βάση πριν και μετά την επιχείρηση.

Το Ινστιτούτο Επιδημιολογίας Καρκίνου βρήκε 50% υψηλότερο ποσοστό καρκίνου στους εργαζόμενους από ό,τι στον γενικό πληθυσμό.

Προσφυγή στη δικαιοσύνη

Το 1987, σχεδόν 200 πρώην εργαζόμενοι προσέφυγαν νομικά κατά των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά δεν κατάφεραν να κερδίσουν νομικά.

Ωστόσο, η ενέργειά τους είχε ως αποτέλεσμα τη δημοσιοποίηση εκατοντάδων απόρρητων εγγράφων.

Αντίθετα, το 1995, η κυβέρνηση της Δανίας κατέβαλε σε 1.700 εργάτες αποζημίωση 50.000 κορωνών στον καθένα.

 

Google News

Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.

BEST OF LIQUID MEDIA