Εκείνη την εποχή, ήταν το πιο σύγχρονο και ισχυρό πλοίο στην Ανατολική Μεσόγειο και ιδιαίτερα στο Αιγαίο. Ονομάστηκε «Τυχερό πλοίο» και «Τυχερός μπάρμπα - Γιώργος» για τους Έλληνες ενώ για τους Τούρκους «Το Διαβολοβάπορο» ή «Σεϊτάν παπόρ». Κόστισε συνολικά 25.000.000 χρυσές ελληνικές δραχμές. Το 1/3 της τιμής του κατέβαλε ο εθνικός ευεργέτης Γεώργιος Αβέρωφ και τα 2/3 το ελληνικό δημόσιο με εξωτερικό δανεισμό. Ο λόγος για το θρυλικό θωρηκτό «Αβέρωφ» το οποίο, μια ημέρα σαν σήμερα, μετατράπηκε σε φόβο και τρόμο για τους Τούρκους τους οποίους ανάγκασε σε μια οδυνηρή, για εκείνους, ήττα στη θρυλική ναυμαχία της Λήμνου, η οποία καθόρισε την έκβαση του Α' Βαλκανικού Πολέμου.
Ο πανέξυπνος ναύαρχος, Παύλος Κουντουριώτης
Ένα πλοίο, ωστόσο, όσο καλό και να είναι, όσο σύγχρονο και να είναι, δεν μπορεί να κερδίσει μόνο του έναν πόλεμο ή μια ναυμαχία. Και εδώ μπαίνει στο «κάδρο» η οξυδέρκεια του ναύαρχου Παύλου Κουντουριώτη. Μετά την ήττα τους στη ναυμαχία της Έλλης (3/12/1913) οι Τούρκοι προσπάθησαν να ανασυνταχθούν. Κρυμμένοι στα στενά των Δαρδανελίων περίμεναν την χρυσή για αυτούς ευκαιρία. Τη νυχτα της πρωτοχρονιάς του 1913, το τουρκικό θωρηκτό «Χαμιδιέ», σε μία παράτολμη κίνηση εν μέσω φουρτούνας, βγήκε από τα Στενά για αντιπερισπασμό. Οι Τούρκοι θεωρούσαν πως θα το καταδιώξει το «Αβέρωφ», θα αποδυναμωθεί ο Ελληνικός στόλος στο βόρειο Αιγαίο και κάπως έτσι αυτοί θα μπορέσουν να βγάλουν τον δικό τους από τα Δαρδανέλια και να πετύχουν μια λαμπρή νίκη – αντιστάθμισμα της ναυμαχίας της Έλλης που είχε γίνει στις αρχές του Δεκέμβρη του 1913.
Οι Τούρκοι κινήθηκαν προς της Κυκλάδες με στόχο να τραβήξουν εκεί τον ελληνικό στόλο. Έγιναν σφοδρές μάχες σε Σύρο και Μύκονο και όλοι θεώρησαν πως οι Τούρκοι θα πήγαιναν προς τον Σαρωνικό, ο οποίος ήταν βέβαια ναρκοθετημένος αλλά ο πανικός που επικράτησε στην Ελληνική πλευρά ήταν τέτοιος που τελικά δόθηκε εντολή στον στόλο να καταδιώξει το «Χαμιδιέ». Ο Ναύαρχος Κουντουριώτης, ωστόσο, διαφώνησε με τη διαταγή. Ήταν βέβαιος ότι σκοπός των Τούρκων ήταν να φύγει το «Αβέρωφ» από το ΒΑ Αιγαίο και να κινηθεί προς τις Κυκλάδες.
Έτσι αφού ανέφερε σχετικά στο υπουργείο, οδήγησε τον στόλο μπροστά από τα Δαρδανέλια με διπλό στόχο. Αφενός να περιπολεί τα στενά προκειμένου να μη βγει ο τουρκικός στόλος στο Αιγαίο και αφετέρου να περιμένει το «Χαμιδιέ» όταν αυτό επιστρέψει. Παράλληλα, έστειλε τέσσερα αντιτορπιλικά και τέσσερα τορπιλοβόλα για να αποκλείσουν τα στενά μεταξύ Χίου και Λέσβου προκειμένου να αποκλείσει τον δρόμο του «Χαμιδιέ» προς τη Σμύρνη.
Το βορειοανατολικό Αιγαίο έμοιαζε με καζάνι που έβραζε, όμως, οι Τούρκοι δεν έκαναν κίνηση για να βγουν από τα Δαρδανέλια. Έτσι αποφασίστηκε ο ελληνικός στόλος να επιστρέψει στον ναύσταθμο του Μούδρου και να περιμένει την επόμενη κίνηση των εχθρών. Τελικά, τα πάντα ανατράπηκαν, το απόγευμα της 4ης Ιανουαρίου. Τα ελληνικά αντιτορπιλικά ανέφεραν ανιχνευτική έξοδο δυο τουρκικών πολεμικών πλοίων. Ο ναύαρχος Κουντουριώτης είχε πέσει μέσα στην εκτίμησή του. Οι Τούρκοι θεωρώντας πως το «Αβέρωφ» καταδιώκει στις Κυκλάδες το «Χαμιδιέ» και ο ελληνικός στόλος είναι αποδυναμωμένος αποφάσισαν να βγουν από τα Δαρδανέλια και να επιτεθούν στα ελληνικά νησιά!
Φόβος και τρόμος το «Αβέρωφ»
Το πρωί της 5ης Ιανουαρίου 1913, ο τουρκικός στόχος βγήκε από τα στενά. Ένα υποβρύχιο, τρία μεγάλα θωρηκτά και οκτώ αντιτορπιλικά κατευθύνονταν προς τη Λήμνο. Εκεί, ωστόσο, τους περίμενε ο «Αβέρωφ» και τα υπόλοιπα πλοία του ελληνικού στόλου που είχε παραμείνει στην περιοχή. Το τουρκικό υποβρύχιο, όταν αντιλήφθηκε την παρουσία του «Αβέρωφ», έκανε στροφή 180 μοιρών αλλά, πλέον, ήταν αργά για τον τουρκικό στόλο. Λίγο πριν ξεκινήσει η ναυμαχία, ο Κουντουριώτης τηλεγράφησε στα πληρώματα των πλοίων τα εξής: «Υπενθυμίζομεν το σήμα της 3ης Δεκεμβρίου (σσ: όταν έγινε η ναυμαχία της Έλλης). Το παν εξαρτάται από την σημερινήν ημέραν δια την αγαπητήν μας Ελλάδα. Φανήτε λέοντες».
Στις 11:50 οι δύο στόλοι βρίσκονταν σε απόσταση 6.700 μέτρων. Στις 11:54, ενώ το θωρηκτό «Μεσουντιέ» είχε υποστεί σοβαρές βλάβες, ομοβροντία του «Αβέρωφ» προκάλεσε σημαντικές ζημιές και απώλειες στο θωρηκτό «Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα», που αποσύρθηκε από τη μάχη. Το ακολούθησε το σχετικά άθικτο «Τοργκούτ-Ρεΐς». Η ναυμαχία, ουσιαστικά, κράτησε 20 λεπτά! Στη συνέχεια ο τουρκικός στόλος τράπηκε σε φυγή. Στις 12:02, το θωρηκτό «Αβέρωφ» άρχισε την καταδίωξη του εχθρού και τις 13:50 βλήμα του βρήκε το «Τοργκούτ-Ρεΐς» και προκάλεσε ρήγμα, από το οποίο τα νερά μπήκαν στο λεβητοστάσιο του. Στις 12.20 το «Αβέρωφ», μόνο του και με τα υπόλοιπα ελληνικά πλοία σε μεγάλη απόσταση, ξεκίνησε να καταδιώκει τα τουρκικά πλοία. Ουσιαστικά η δεύτερη φάση της ναυμαχίας εξελίχθηκε σε μονομαχία του «Αβέρωφ» με όλο τον τουρκικό στόλο. Και τα τρία τουρκικά θωρηκτά, που είχαν υποστεί σοβαρές ζημιές, διέφυγαν τελικά προς την είσοδο των Στενών και δεν επιχείρησαν άλλη έξοδο σ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου.
Η πανωλεθρία για τον τουρκικό στόλο ήταν ένα ισχυρότατο πλήγμα. Οι Τούρκοι, πέρα από τις ζημιές στα πλοία, έχασαν πάνω από 100 άνδρες, ενώ άλλοι τόσοι τραυματίστηκαν. Η ελληνική πλευρά ανέφερε μόνο έναν τραυματία. Ο τουρκικός στόλος έριξε 800 βολές. Από τα βλήματα αυτά, δύο μόνο των 280 χιλιοστών έπεσαν στα αθωράκιστα μέρη του «Αβέρωφ» και προκάλεσαν ελαφριές ζημιές και τον ελαφρό τραυματισμό ενός δίοπου. Ο αρχηγός του τουρκικού ναυτικού «ξηλώθηκε» και πέρασε από δίκη. Τα τουρκικά πλοία, δεν επιχείρησαν να βγουν ξανά στο Αιγαίο και παρέμειναν στα Δαρδανέλια προκειμένου να προστατεύσουν την Κωνσταντινούπολη από ενδεχόμενη βουλγαρική επίθεση. Ο Τούρκος υπουργός των Ναυτικών Ναζίμ πασάς, έγραψε προς τον τότε πρωθυπουργό (μεγάλο βεζίρη) Κιαμήλ πασά ότι «η Τουρκία στο εξής δεν μπορεί να αναμένει τίποτα από τη θάλασσα».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
