Πολλές φορές όλοι μας, με διάφορες αφορμές, έχουμε μιλήσει για τη «δύναμη της φύσης», την «οργή της φύσης» κλπ. Αν υπάρχει κάτι που πιστοποιεί με τρόπο απόλυτο τη δύναμη της φύσης αυτό είναι ο σεισμός ο οποίος δε συγκρίνεται με καμία άλλη φυσική καταστροφή. Εν ριπή οφθαλμού και με ελάχιστη προειδοποίηση, η γη απελευθερώνει ασύγκριτες δυνάμεις. Τα καλύτερα θεμέλια ενός πολιτισμού μπορούν να ισοπεδωθούν μέσα σε μια στιγμή. Όσο κρατάει ένας χτύπος της καρδιάς. Τα κτίρια συχνά καταρρέουν, συντρίβοντας ανθρώπους, χωριά, πόλεις και δημιουργώντας σωρούς από συντρίμμια και ερείπια.
Ο σεισμός, λοιπόν, είναι και η αιτία που σχεδόν όλοι οι ιστορικοί θεωρούν πως η 23η Ιανουαρίου 1556 είναι η φονικότερη μέρα στην ανθρώπινη ιστορία. Στο επίκεντρο του σεισμού βρέθηκε η επαρχία Σαντζί της Κίνας, η οποία εκείνη την εποχή θεωρούταν το λίκνο του κινεζικού πολιτισμού.
Ο εγκέλαδος σχεδόν έσβησε την επαρχία από τον χάρτη. Σε ορισμένα μέρη, το έδαφος σηκώθηκε ξαφνικά και σχημάτισε νέους λόφους ή βυθίστηκε απότομα και δημιουργήθηκαν νέες κοιλάδες. Σε άλλες περιοχές, ένα ρυάκι εξαφανίστηκε μέσα σε μια στιγμή ή το έδαφος «έσπασε» και εμφανίστηκαν ποτάμια και ρέματα. Καλύβες, σπίτια, ναοί και τείχη πόλεων έγιναν σκόνη μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα. Έχει καταγραφεί ότι άνοιξαν ρωγμές στο έδαφος που ήταν πάνω από 18 μέτρα βάθους.
Ήταν ένας σεισμός που άλλαξε την ιστορία αλλά πάνω απ' όλα ήταν ο σεισμός που ευθύνεται για τη φονικότερη μέρα στην ανθρώπινη ιστορία αφού, σύμφωνα με υπολογισμούς, πάνω από 100.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα κάτι που δεν έχει καταγραφεί ποτέ ξανά σε οποιοδήποτε άλλο μέρος του πλανήτη και με οποιαδήποτε άλλη αιτία.
«Βουνά και ποτάμια άλλαξαν θέση»
Το ημερολόγιο έδειχνε Πέμπτη 23 Ιανουαρίου 1556. Ήταν πρωί όταν η γη κάτω από τα πόδια των ανθρώπων στην επαρχία Σαντζί άρχισε να τρέμει. Κάθε δευτερόλεπτο που περνούσε η δόνηση γινόταν όλο και πιο ισχυρή. Υπολογίζεται πως το τελικό μέγεθός του ήταν 8,3 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ.
Όταν τελείωσε ο σεισμός το 60% του πληθυσμού της επαρχίας είχε χαθεί κάτω από τα συντρίμμια. Ζημιές σημειώθηκαν σε μια ακτίνα 520 μιλίων! Μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα σκοτώθηκαν πάνω από 100.000 άνθρωποι.
Ιστορικές αναφορές που διασώθηκαν ανέφεραν πως τα βουνά και τα ποτάμια άλλαξαν θέση και νέοι λόφοι και κοιλάδες σχηματίστηκαν από το πουθενά. Μέσα σε μια στιγμή άλλαξε η μορφολογία του εδάφους.
Το επίκεντρο του σεισμού ήταν στην κοιλάδα του ποταμού Wei, η οποία είναι γεωλογικά μοναδική, επειδή διασχίζει το οροπέδιο Loess στη βορειοκεντρική Κίνα. Το έδαφος στο οροπέδιο ήταν αυτό που προκάλεσε τη μεγάλη αυτή καταστροφή: Πρόκειται για ένα ίζημα που μοιάζει με λάσπη που σχηματίζεται από τη συσσώρευση σκόνης από τον άνεμο που έχει διαβρωθεί από την έρημο Gobi που βρισκόταν σε μικρή απόσταση. Είναι ένα εύκολο οικοδομικό υλικό στον χειρισμό, αλλά οι δομές του δεν είχαν καμία πιθανότητα να αντέξουν τις δονήσεις ενός ισχυρού σεισμού. Οι ειδικοί σήμερα λένε πως το να χτίζεις με ένα τέτοιο υλικό είναι σαν να χτίζεις τα θεμέλια του σπιτιού σου πάνω σε άμμο! Επιπλέον, πολλά σπίτια είχαν χτιστεί στις εσοχές των γκρεμών του οροπεδίου, σε τεχνητές σπηλιές γνωστές και ως yaodongs. Και αυτά, ωστόσο, κατέρρευσαν σαν χάρτινοι πύργοι εγκλωβίζοντας χιλιάδες ανθρώπους στο εσωτερικό τους μετατρέποντας αυτό που τότε θεωρούνταν ως το πιο ασφαλές σπίτι σε «παγίδα θανάτου».
Οι ιστορικοί λένε πως στις πόλεις Huaxian, Weinan και Huayin δεν έμεινε όρθιο κανέναν κτίριο. Όλα κατέρρευσαν μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα. Η έλλειψη τεχνολογίας και πόρων έκανε τις προσπάθειες διάσωσης από δύσκολες στην καλύτερη περίπτωση έως αδύνατες στη χειρότερη με αποτέλεσμα χιλιάδες άνθρωποι να μείνουν κυριολεκτικά αβοήθητοι απέναντι στη δύναμη της φύσης.
Η τέλεια καταιγίδα καταστροφής
Πολλοί ιστορικοί λένε πως το μέγεθος του σεισμού δεν ήταν καν 8,3 Ρίχτερ αλλά μικρότερος και πως στην πραγματικότητα δεν ευθύνεται ο σεισμός για τη βιβλική αυτή καταστροφή αλλά... ο άνθρωπος. Η Κίνα δεν είχε δει σεισμό μεγέθους του σεισμού τη Σαντζί για περισσότερα από 250 χρόνια από τον σεισμό του Χονγκντόνγκ το 1303. Πιθανότατα οι άνθρωποι να θεωρούσαν πως οι σεισμοί τέτοιου μεγέθους άνηκαν στη σφαίρα του θρύλου και πως οι ίδιοι δεν είχαν να φοβηθούν από κάτι ανάλογο οπότε δεν έδιναν την παραμικρή σημασία σε αντισεισμικούς κανονισμούς.
Σύμφωνα με το Journal of Geophysical Research, «τα μεγαλύτερα επίπεδα δονήσεων σημειώθηκαν στις περιοχές Huaxian και Weinan, υποδηλώνοντας ότι ο σεισμός έσπασε τα κοντινά ρήγματα Huashan και Weinan». Μερικοί ερευνητές πιστεύουν ότι οι απότομες πλαγιές, γνωστές ως σκαρπ που εξακολουθούν να είναι ορατές στην περιοχή σήμερα, είναι υπενθυμίσεις αυτής της καταστροφής και της απίστευτης δύναμής της φύσης.
Ο σεισμός του 1556, που είναι γνωστός ακόμα ως «ο μεγάλος σεισμός Jiajing» έγινε κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του αυτοκράτορα Jiagjing, του ενδέκατου αυτοκράτορα της δυναστείας Μινγκ. Σύμφωνα με το History Collection, η σεισμική καταστροφή είχε ανυπολόγιστες επιπτώσεις στη Δυναστεία των Μινγκ, αποδυναμώνοντας την κυριαρχία της αυτοκρατορίας στην ευρύτερη περιοχή και προκαλώντας «κραχ» στο Αυτοκρατορικό υπουργείο Οικονομικών.
Συνολικά υπολογίζεται πως κόστισε τη ζωή σε 840.000 ανθρώπους καθώς το μεγάλου σεισμού ακολούθησαν εκατοντάδες μετασεισμοί (μερικοί εκ των οποίων ισχυρότατοι), έγιναν τεράστιες κατολισθήσεις, εκδηλώθηκαν μεγάλες πυρκαγιές, ενώ προκλήθηκε λιμός και μεγάλη πείνα αφού και η παραμικρή υποδομή καταστράφηκε. Όσοι επέζησαν από το κύριο σεισμικό γεγονός, βίωσαν τον έναν ζωντανό εφιάλτη μετά τον άλλο και ήρθαν αντιμέτωποι με μια τέλεια «καταιγίδα» καταστροφής.
Εκτός από έναν τεράστιο αριθμό νεκρών, ο σεισμός προκάλεσε επίσης ανεπανόρθωτη ζημιά σε σημαντικούς πολιτιστικούς «θησαυρούς», όπως η «Παγόδα της Μικρής Άγριας Χήνας» η οποία ήταν χτισμένη μεταξύ 707 και 710 μ.Χ., κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Τανγκ υπό τον αυτοκράτορα Zhongzong. Η κορυφή της παγόδας κατέρρευσε, με αποτέλεσμα την απώλεια ύψους σχεδόν δυο μέτρων.
Μέχρι και σήμερα θεωρείται ο καταστροφικότερος σεισμός που έχει συμβεί ποτέ στη Γη δεδομένου πως ο παγκόσμιος πληθυσμός το 1556 υπολογίζεται ότι ήταν λιγότερο από 500 εκατομμύρια άνθρωποι. Για να αντιληφθούμε το μέγεθος της καταστροφής αρκεί να αναλογιστούμε πως σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα και αναθεωρημένα στοιχεία ο Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος είχε τελικό αριθμό θυμάτων 750.000 ανθρώπους. Σε τέσσερα χρόνια σκληρών μαχών!
Αυτός ο σεισμός ήταν η αφορμή για να αρχίζουν οι Κινέζοι αφενός να ασχολούνται (σε επιστημονικό επίπεδο) με το τι προκαλεί τους σεισμούς και να γίνονται ποιοτικότερες έρευνες για μελλοντικές επιπτώσεις και αφετέρου να χτίζουν διαφορετικά τα σπίτια τους. Εγκατέλειψαν τις πέτρες και στράφηκαν στα καλάμια από μπαμπού και ξύλο προκειμένου τα σπίτια να αντέχουν περισσότερο στις δονήσεις.
Και ένα εφιαλτικό σενάριο: Μια γεωλογική ανάλυση για τον σεισμό του 1556 που έγινε το 1998 από το Πανεπιστήμιο του Πεκίνου κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το ρήγμα του Βόρειου Χουασάν έπαιξε σημαντικό ρόλο στο γεγονός, «επειδή η κλίμακα και οι μετατοπίσεις του είναι οι μεγαλύτερες στην περιοχή μελέτης» και συμπλήρωνε πως «πρέπει να προετοιμαστούμε για έναν άλλο πιθανό μεγάλο σεισμό στην περιοχή, καθώς τα ρήγματα αυτά είναι ενεργά τώρα»!
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
