Το φθινόπωρο του 1968 το Μεξικό προετοιμαζόταν για να υποδεχθεί τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Οι φοιτητές, ωστόσο, βρισκόντουσαν σε αναβρασμό διότι ο στρατός είχε καταλάβει πανεπιστημιακά κτίρια.
Και κάπως έτσι η σύγκρουση έμοιαζε αναπόφευκτη. Και τελικά ήταν. Η ξεχασμένη σήμερα «σφαγή του Τλατελόλκο» ήταν το αποκορύφωμα. Σε μια διαδήλωση διαμαρτυρίας, μια ημέρα σαν σήμερα, οι στρατιώτες άνοιξαν πυρ κατά των διαδηλωτών σκοτώνοντας επί τόπου πάνω από 300 άτομα.
Από τη Γαλλία μέχρι το Μεξικό
Το «τσουνάμι» που προκλήθηκε από τον Γαλλικό Μάη αλλά και την «Άνοιξη της Πράγας», νομοτελειακά θα έφτανε και σε άλλες χώρες. Και κάπως έτσι έφτασε και στο Μεξικό με τους φοιτητές να έχουν πολλούς λόγους για να ξεσηκωθούν.
Η δολοφονία του Ερνέστο «Τσε» Γκεβάρα, άλλωστε, ένα χρόνο νωρίτερα είχε αφήσει ακόμα ανοιχτές πληγές. Το επαναστατικό υπόβαθρο που είχε δημιουργηθεί στήριζε τις βάσεις του στην αυταρχική κυβέρνηση του τότε προέδρου Γκουστάβο Ντίας Ορντάς, ο οποίος βρισκόταν σχεδόν 40 χρόνια στην εξουσία εφαρμόζοντας αντι-δημοκρατικές πρακτικές.
Το καλοκαίρι του 1968 στο Μεξικό οι φοιτητές και οι μαθητές συγκροτούν το Εθνικό Συμβούλιο Απεργίας και αρχίζουν να διεκδικούν με δυναμικό τρόπο αλλαγές σε όλα τα επίπεδα.
Αυτό που έλειπε, όπως γίνεται, άλλωστε, παντού και πάντα, ήταν η σπίθα που θα άναβε το φιτίλι. Η σπίθα αυτή προέκυψε τον Ιούλιο εκείνης της χρονιάς όταν ο στρατός κατέλαβε πανεπιστημιακά κτίρια και κυρίως την πανεπιστημιούπολη της Πόλης του Μεξικό, όπου και θα γινόταν η επίσημη τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων.
Οι φοιτητές είχαν πει ξεκάθαρα πως στόχος τους δεν ήταν η διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων αλλά η ίδια η κυβέρνηση από την οποία ζητούσαν ισότητα και δικαιοσύνη. Στις 13 Σεπτεμβρίου οι φοιτητές έδειξαν τις ειρηνικές τους διαθέσεις με μια σιωπηλή πορεία 250.000 ανθρώπων που κρατούσαν πορτρέτα του Τσε, του Χο Τσι Μινχ, αλλά και του Εμιλιάνο Ζαπάτα και του Πάντσο Βίγια, ηρώων της μεξικανικής επανάστασης.
Εκεί, πέρα από κάποιες μικροσυγκρούσεις αστυνομικών και διαδηλωτών, όλα είχαν κυλήσει ομαλά. Η κυβέρνηση, ωστόσο, σταδιακά (και όσο πλησίασε η έναρξη των αγώνων) γινόταν όλο και πιο σκληρή σε σημείο που, πλέον, θεωρούσε το φοιτητικό κίνημα ως «απειλή» και είχε σκοπό να το αντιμετωπίσει ως τέτοια.
Στην επόμενη πορεία το ξύλο ήταν περισσότερο, η καταστολή μεγαλύτερη και η αντίδραση των φοιτητών εντονότερη. Τραυματίστηκαν πολλοί διαδηλωτές, έγιναν πάνω από 1000 συλλήψεις και πλέον ανάμεσα στις δυο πλευρές το χάσμα είχε μεγαλώσει επικίνδυνα. Το Μεξικό διεκδικούσε με πάθος τους Ολυμπιακούς Αγώνες από το 1960.
Απέτυχε δύο φορές αλλά η διοργάνωση του 1968 σήμανε τη δική του ώρα. Το Μεξικό έγινε η πρώτη ισπανόφωνη χώρα που ανέλαβε να διοργανώσει το μεγαλύτερο αθλητικό γεγονός του πλανήτη και η κυβέρνησή του δεν είχε καμία διάθεση να αφήσει κάποιον να «χαλάσει τη γιορτή» ακόμα και αν αυτό σήμαινε πως θα χυθεί αίμα.
Η «σφαγή του Τλατελόλκο»
Τον Σεπτέμβριο η βία στο Μεξικό κλιμακώνεται επικίνδυνα. Το φοιτητικό κίνημα έχει πλέον γιγαντωθεί και η κυβέρνηση φοβάται τα χειρότερα οπότε αποφασίζει (σπασμωδικά όπως αποδείχθηκε) να αναβαθμίσει την καταστολή. Αναθέτει την καταστολή των διαδηλώσεων αλλά και την τήρηση της τάξης στον στρατό!
Άρματα μάχης αναπτύσσονται σε κεντρικά σημεία της πόλης, φοιτητές συλλαμβάνονται ή δολοφονούνται ενώ διαδηλώνουν ή γράφουν συνθήματα στους τοίχους. Το σκηνικό μοιάζει περισσότερο με εμφύλιο παρά με οτιδήποτε άλλο.
Είναι ενδεικτικό πως στις 18 Σεπτεμβρίου, περισσότεροι από 10.000 στρατιώτες βρίσκονται μέσα στην Πανεπιστημιούπολη, Ένα νούμερο πραγματικά ασύλληπτο αν σκεφτεί κανείς πως μιλάμε για περίοδο ειρήνης στην πρωτεύουσα ενός κράτους που ετοιμάζεται για τους Ολυμπιακούς Αγώνες!
Μια ημέρα σαν σήμερα, στις 2 Οκτωβρίου, δέκα μέρες πριν την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων οι φοιτητές κάλεσαν σε ειρηνική συγκέντρωση στην πλατεία των «Tres Culturas» στη συνοικία του Τλατελόλκο, με αίτημα την απόσυρση του στρατού από το πανεπιστήμιο.
Η απάντηση από την πλευρά του κράτους άμεση. Αστυνομία και στρατός καταλαμβάνουν τους δρόμους, άρματα μάχης βρίσκονται σε κάθε δρόμο περιμετρικά της πλατείας, ελεύθεροι σκοπευτές ακροβολίζονται στις ταράτσες κατοικιών και στους τρούλους της παρακείμενης εκκλησίας. 18:10, ένα ελικόπτερο εμφανίστηκε ξαφνικά πάνω από την πλατεία και τρεις πράσινες φωτοβολίδες φώτισαν τον ουρανό.
Ήταν το σύνθημα για να ξεκινήσει μια δίχως προηγούμενο σφαγή. Οι δυνάμεις του στρατού «έσπρωχναν» τους διαδηλωτές προς μια συγκεκριμένη πλευρά της πλατείας. Εκεί θα ήταν το πεδίο βολής. Όσοι φοιτητές αντιστεκόταν και προσπαθούσαν να μη φτάσουν εκεί βρέθηκαν νεκροί με τραύματα από ξιφολόγχες.
Το κροτάλισμα των πυροβόλων έκανε το αίμα όλων να παγώσει. Οι γείτονες άνοιγαν τα σπίτια τους για να μπουν μέσα οι φοιτητές. Ακόμα και κάποιοι αστυνομικοί ή στρατιώτες έκαναν τα «στραβά μάτια» προκειμένου να γλιτώσουν όσοι περισσότεροι φοιτητές μπορούσαν. Ακόμα και αυτοί τρόμαξαν από τα όσα γινόντουσαν στην πλατεία.
Υπήρχαν πολλοί μάρτυρες που έλεγαν πως είδαν με τα μάτια τους να πετάνε νεκρούς στη θάλασσα ή να τους καίνε προκειμένου να μην τους βρουν ποτέ. Έκαναν λόγο επίσης για εισβολές σε νοσοκομεία συλλήψεις και τραυματισμούς διαδηλωτών που νοσηλεύονταν τραυματισμένοι.
Πολλοί από αυτούς εξαφανίστηκαν και όσοι τα επόμενα χρόνια επιχειρούσαν να μάθουν την τύχη των αγνοουμένων, «εξαφανίζονταν» και αυτοί.
Όταν τελείωσε η σφαγή πάνω από 300 διαδηλωτές ήταν νεκροί. Διπλάσιοι ήταν οι τραυματίες ενώ υπολογίζεται πως περίπου 2000 ήταν οι συλλήψεις. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε πως οι νεκροί ήταν 34 και αστυνομικές δυνάμεις έκαναν επιδρομή στα μέσα ενημέρωσης, κατάσχεσαν όλο το φωτογραφικό υλικό και επέβαλαν αυστηρή λογοκρισία σε κάθε αναφορά στα γεγονότα της βραδιάς.
Όσα καταγράφηκαν και όσα ξέρουμε σήμερα για εκείνη τη μεγάλη σφαγή σώθηκαν εξαιτίας των ξένων ανταποκριτών που έδωσαν τα ρεπορτάζ τους στα Διεθνή ΜΜΕ που εργάζονταν. Είναι ενδεικτικό πως, 34 χρόνια μετά, τον Φεβρουάριο του 2002 η μεξικανική εφημερίδα «Ουνιβερσάλ» δημοσίευσε 12 φωτογραφίες από εκείνη την αιματοβαμμένη νύχτα.
Ήταν η πρώτη φορά που έντυπο της χώρας δημοσίευε φωτογραφικό υλικό από τη νύχτα του Τλατελόλκο, και αυτό χάρη στην προνοητικότητα ενός φωτογράφου να κρύψει το φιλμ του σε έναν κάδο σκουπιδιών.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες, σαν να μην είχε γίνει κάτι το... ιδιαίτερο, ξεκίνησαν δέκα μέρες αργότερα. Φυσικά, και δεν υπήρχαν άλλες διαμαρτυρίες. Όσοι δεν ήταν νεκροί, τραυματίες ή απλά σοκαρισμένοι από αυτό το μακελειό, γέμιζαν τις φυλακές ή κρύβονταν.
Το πλήγμα για όσους είχαν διάθεση να αγωνιστούν ήταν συντριπτικό. Υπολογίζεται πως περισσότερα από 200 μέλη του φοιτητικού κινήματος έμειναν για τουλάχιστον δυο χρόνια στις φυλακές. Χωρίς να περάσουν ποτέ από δίκη, χωρίς να καταδικαστούν για κάτι. Τα ελεγχόμενα από το καθεστώς της χώρας ΜΜΕ διέδιδαν για μέρες μετά το μακελειό πως όλα ξεκίνησα από τους φοιτητές οι οποίοι πήγαν στη διαδήλωση οπλισμένοι.
Ο Γκουστάβο Ντίας Ορντάς το 1977, σε μια συνέντευξη Τύπου, μίλησε για πρώτη φορά για όσα έγιναν εκείνη τη φρικτή ημέρα. Η αναφορά του στη «σφαγή του Τλατελόλκο», ωστόσο, προκάλεσε οργή αφού είπε πως πράγματι είχε χυθεί αίμα και πως απ' ότι γνωρίζει είχαν σκοτωθεί 30-40 άτομα ανάμεσα στα οποία ήταν «στρατιώτες, ταραχοποιοί και κάτι... περίεργοι»!
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
