«Δεν ξέρω αν είμαι αριστερός ή αναρχικός. Αυτό που θέλω είναι να μην πεθάνω μαλάκας». Δεν ξέρουμε αν ήταν αριστερός ή αναρχικός αλλά το μόνο σίγουρο είναι πως ο Περικλής Κοροβέσης πέτυχε αυτό που ήθελε.
Όταν πριν από πέντε χρόνια, μία ημέρα σαν σήμερα, στις 11 Απριλίου 2020, πέθανε, ακόμα και οι εχθροί του (αυτοί, τουλάχιστον, που έχουν ακόμα τη δυνατότητα να σκέφτονται) παραδέχθηκαν πως ήταν ένας άνθρωπος που «κράτησε τη ζωή του».
Σύμβολο αντίστασης και ελευθερίας. Συγγραφέας, ποιητής, στοχαστής, ακτιβιστής. Πάνω απ' όλα ανίκητος. Ακόμα και όταν προσπάθησαν να τον «σπάσουν» και να τον λυγίσουν στα κελιά της χούντας, εκείνος μετέτρεψε τα βασανιστήρια του σε όπλο κατά του καθεστώτος και με ένα κείμενο που ανάλογο μπορεί κάποιος να συναντήσει μόνο στο «Κατηγορώ» του Εμίλ Ζολά, άνοιξε όλες τις πόρτες που οι χουντικοί κρατούσαν ερμητικά κλειστές και αποκάλυψε σε ολόκληρο τον κόσμο όλα αυτά που έκαναν οι «Ανθρωποφύλακες».
«Με τον σκοταδισμό δεν τελειώσαμε ακόμα»
Ο Περικλής Κοροβέσης γεννήθηκε στο Αργοστόλι στις 20 Ιουλίου του 1941. Στα χρόνια της ναζιστικής κατοχής, δηλαδή. Μεγάλωσε στα χρόνια του εμφυλίου και άρχισε να συνειδητοποιεί τις συμβαίνει γύρω του όταν το μετεμφυλιακό κράτος κυνηγούσε δίχως κανένα έλεος τους εχθρούς του.
Με την οικογένειά του, ήρθε στην Αθήνα το 1957 και άρχισε από μικρός να δουλεύει. Ήθελε να έχει τα δικά του λεφτά για να είναι ανεξάρτητος. Η πρώτη του δουλειά ήταν σε μία ασφαλιστική όπου ήταν «το παιδί για όλες τις δουλειές»! Από τους καφέδες μέχρι... συμβόλαια! Παράλληλα πήγαινε σε νυχτερινό σχολείο.
Ο νεαρός Περικλής Κοροβέσης, θέλησε να βρει τη δική του «Γη της Επαγγελίας» μέσα από την τέχνη. Ήθελε να γίνει ηθοποιός. Σπούδασε Θέατρο με τον Δημήτρη Ροντήρη, σημειολογία με τον Ρολάν Μπαρτ και παρακολούθησε μαθήματα των Πιερ Βιντάλ-Νακέ, Μαρσέλ Ντετιέν, Κορνήλιου Καστοριάδη και άλλων στο Παρίσι.
Η ζωή, ωστόσο, τον πήγε... αλλού. Και τον πήγε εκεί, όχι από τον εύκολο δρόμο. Ο Περικλής Κοροβέσης από νεαρή ηλικία δραστηριοποιήθηκε στον χώρο της αριστεράς. Μετά το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967, βρέθηκε στην πλευρά των κυνηγημένων.
Τα όργανα της χούντας τον συνέλαβαν λίγες ημέρες μετά την εγκαθίδρυση της δικτατορίας. Εισέβαλαν στο σπίτι του ξημερώματα. Τον πήγαν στην Ασφάλεια και από εκεί στο γραφείο του Αναστάσιου Σπανού, του περιβόητου βασανιστή του ΕΑΤ – ΕΣΑ.
«Δε σε πιάσαμε αμέσως για να δεις την καλοσύνη μας. Το τι έχεις κάνει από την ημέρα της Επαναστάσεως είναι γνωστό στας αρχάς. Δεν έχεις κάνει και λίγα πράγματα. Τα ξέρουμε όλα. Λοιπόν σαν καλό παιδί πες τα. Άντε θα περάσεις καλά. Σκέψου ένα πράγμα μόνο. Η Ασφάλεια για τους κακούς είναι Νταχάου και για τους ειλικρινείς Παράδεισος. Πρόσεξε δεν εξετάζουμε την ενοχή σου που είναι αποδεδειγμένη αλλά την ειλικρίνεια σου που θα καθορίσει τη δική μας συμπεριφορά. Σκέψου: Νταχάου ή Παράδεισος» του είπε ο Σπανός.
Και αν στο δικό του μυαλό υπήρχε πράγματι αυτό το δίλημμα, στου Κοροβέση δεν υπήρχε. Επέλεξε το «Νταχάου».
Το τι ακολούθησε με τους «Ανθρωποφύλακες» θα το διαβάσουμε στη συνέχεια. Μετά την πτώση της χούντας, πάντως, ο Περικλής Κοροβέσης συνέχισε να δίνει τις μάχες του. Από διάφορα μετερίζια. Πάντα, όμως, η πραγματική διέξοδος για εκείνον ήταν το γράψιμο. Έγραψε πολλά βιβλία αλλά και θεατρικά έργα, ακόμα και παιδικά έργα.
Επιπλέον, αρθρογραφούσε στην «Ελευθεροτυπία», την «Εφημερίδα των Συντακτών», την «Εποχή» και συνεργάστηκε με διάφορα πολιτικά ή/και λογοτεχνικά περιοδικά.
Ο Περικλής Κοροβέσης είχε και πολιτική σταδιοδρομία. Το 1998 εκλέχθηκε δημοτικός σύμβουλος στο Δήμο Αθηναίων, με το συνδυασμό του Λέοντα Αυδή (ο οποίος υποστηριζόταν από το ΚΚΕ) και το 2007 εκλέχθηκε βουλευτής Α' Αθηνών με τον ΣΥΡΙΖΑ. Στο κόμμα βρισκόταν σχεδόν από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του αλλά δύο χρόνια μετά την εκλογή του, το 2009, «ήσυχα» όπως είχε πει ο ίδιος αν και αργότερα άσκησε σκληρή κριτική.
«Οι επαναστάσεις και οι επαναστάτες δε θα εκλείψουν ποτέ όσο υπάρχει αδικία και καταπίεση. Τίποτα δεν έχει τελειώσει ακόμα στην Ιστορία. Για την ακρίβεια, τέτοιες επαναστάσεις συμβαίνουν ήδη! Εγώ, ας πούμε, λόγω των ιδεών μου, νιώθω πως ζω ήδη στη μελλοντική κοινωνία. Ουτοπικό; Μπορεί. Στ’ αρχίδια μου!
» Χαίρομαι πάντα σαν βλέπω μια μικρή πρασινάδα να αγωνίζεται να ριζώσει στο τσιμέντο, αύριο μπορεί να γίνει δάσος, κάνοντας τη μοναξιά της θρίαμβο – έτσι βλέπω και τις προσπάθειές μας. Βλέπω, έπειτα, να βγαίνουν ωραία κείμενα, βιβλία, ταινίες, καλλιτεχνικές δημιουργίες, κάτι κινείται. Ας γίνουν οι ταλαντούχοι ποιητές, συγγραφείς, καλλιτέχνες και χορευτές το αλάτι της χώρας και της γης ολόκληρης, εκείνοι που θα δώσουν σχήμα και ζωή στην επανάσταση, όταν αυτή ξεχυθεί στους δρόμους» είχε πει ο Περικλής Κοροβέσης σε συνέντευξή του στην Lifo τον Απρίλη του 2018.
«Αυτοί που λένε ότι δεν έγιναν βασανιστήρια, θα κάνουν τα επόμενα»
Όπως ήδη αναφέρθηκε, όταν ο Περικλής Κοροβέσης συνελήφθη από τα όργανα της χούντας μέσα στο σπίτι του. Εκείνη την ώρα εκεί βρισκόντουσαν η σύζυγός του, Κατερίνα Πατρώνη (με την οποία είχαν γνωριστεί το 1961 στη Δραματική Σχολή), ένας φίλος τους και η ηθοποιός Νένα Μεντή. Κατέληξε για ανάκριση στο γραφείο του Σπανού.
Τον ρώτησε για «ονόματα και διευθύνσεις». Ο Κοροβέσης δεν του είπε τίποτα και ο Σπανός του σύστησε το «Νταχάου» που του είχε υποσχεθεί. Πρώτα ήρθε μία μπουνιά στα μούτρα που είχε σαν αποτέλεσμα να ματώσουν η μύτη και τα χείλη του. Ο Σπανός του είπε, μάλιστα, πως υπάρχουν δύο τρόποι ανάκρισης: Ο «πολιτισμένος» και ο «επιστημονικός».
Όταν ο Κοροβέσης ρώτησε «ποιος είναι ο «επιστημονικός», ο Σπανός του είπε «αυτό που θα ακολουθήσει». Και κάπως έτσι βρέθηκε στην Μπουμπουλίνας όπου υπήρχε η περιβόητη ταράτσα. Εκεί είχε έναν ακόμα διάλογο με τον Σπανό. Ο Κοροβέσης του είπε πως «είναι 20ος αιώνας» και πως θα τον καταγγείλει. Ο βασανιστής, ωστόσο, του απάντησε πως «Θα μου κλάσεις τα αρχίδια ρε. Και στον ΟΗΕ να με πας, θα μου κλάσεις τ’ αρχίδια»! Και έπειτα ξεκίνησε ο «επιστημονικός» τρόπος ανάκρισης.
«Είχα σφιχτεί και περίμενα. Κοίταζα τον Κώστα. Ο Κώστας έφτυσε στα χέρια του, πήρε το ξύλο. Άρχισε. Ο φάλαγγας είναι μια υπερβολικά μεγάλη δύναμη που ενεργεί πάνω σου. Σου δίνει την εντύπωση πως γλιστράς σε μια μεγάλη, επικλινή, γυαλιστερή επιφάνεια και πέφτεις πάνω σ’ έναν σκληρό, γρανιτένιο τοίχο. Αν δεν ήξερες πως σε χτυπάνε στα πόδια, θα σου ήτανε αδύνατον να προσδιορίσεις από που έρχεται.
» Τις κινήσεις του βασανιστή τις βλέπεις. Τα χτυπήματα είναι ο γρανιτένιος τοίχος. Η επικλινής επιφάνεια είναι τα διαστήματα ανάμεσα στα χτυπήματα.
» Όταν ο ρυθμός είναι κανονικός, είναι λιγότερο επώδυνος από τον ακανόνιστο ρυθμό. Τη λεπτομέρεια αυτή την ξέρουνε και σε χτυπάνε μια γρήγορα μια αργά. Αρχίζουνε να σε χτυπούν από κάτω προς τα πάνω και αντίστροφα.
» Ξέρουνε πως η πρώτη σου αντίδραση είναι να μαζέψεις λίγο τα πέλματα. Αυτό τους αφήνει αδιάφορους, γιατί ξέρουνε πως ύστερα από δέκα χτυπήματα το πόδι πρήζεται τόσο πολύ, που γεμίζει το παπούτσι».
Και αυτή ήταν μόνο μία μικρή (ελάχιστη) περιγραφή των βασανιστηρίων που υπέστη ο Κοροβέσης. Μεταφέρθηκε στο κελί 17 και εκεί είδε χαραγμένη στον τοίχο τη φράση «Τρώε το φαΐ σου, αγάπα το κελί σου, διάβαζε πολύ».
Μετά τον οδήγησαν στον αρχιβασανιστή Κώστα Καραπαναγιώτη. Ακολούθησαν και άλλες μορφές «επιστημονικής» ανάκρισης όπως το ηλεκτροσόκ το οποίο του έγινε μέσα στο 401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο όπου τον είχαν πάει για να... συνέλθει από το ξύλο και τα βασανιστήρια στην Ασφάλεια.
Όταν αποφυλακίστηκε, με την αμνηστία του 1968, κατάφερε να φτάσει στην Ευρώπη, μέσω Τουρκίας, με τη βοήθεια της Αμαλίας Φλέμινγκ.
Εκεί κατέθεσε στο Συμβούλιο της Ευρώπης το τι είχε υποστεί στα κελιά της χούντας και εξέδωσε τους «Ανθρωποφύλακες», το εμβληματικό βιβλίο που έγινε παγκόσμιο best seller. Το στρατιωτικό καθεστώτος γνωρίζοντας πως θα καταδικαστεί, βγάζει την Ελλάδα από τον οργανισμό και το πανηγυρίζει κιόλας, διοργανώνοντας μία από τις γνωστές (γραφικές) φιέστες του.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
